Cặp vợ chồng Mỹ bị buộc tội làm gián điệp cho Venezuela

Vụ việc bại lộ sau khi một đặc vụ ngầm FBI giả làm điệp viên của Venezuela để giao dịch với hai vợ chồng nhà khoa học. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ không chính thức tuyên bố Venezuela hay bất cứ ai đang cố gắng tìm kiếm những bí mật hạt nhân của Mỹ.

Tiến sĩ Pedro Leonardo Mascheroni, 75 tuổi, người Argentina nhập tịch Mỹ, và vợ Marjorie Roxby Mascheroni, 67 tuổi, một công dân Mỹ, bị bắt giữ hôm 17/9 vừa qua, tức một ngày sau khi họ bị buộc tội. Sau đó hai vợ chồng ra hầu tòa ở Albuquerque. Tiến sĩ Mascheroni đang chờ một phiên tòa xét xử khác, trong khi người vợ được thả với những điều kiện khắt khe.

Tiến sĩ Mascheroni đã bị theo dõi trong nhiều năm và tháng 10/2009 FBI đã tiến hành tịch thu các máy vi tính, thư từ, hình ảnh, sách và điện thoại di động từ nhà riêng của hai vợ chồng ở Los Alamos.

Trong một cuộc phỏng vấn của Hãng Associated Press vào thời gian đó, Tiến sĩ Mascheroni nói, ông tin rằng, chính quyền Mỹ đã sai lầm khi buộc tội ông là gián điệp cho Venezuela. Mascheroni phủ nhận sự buộc tội và phát biểu rằng ông tìm đến Venezuela sau khi Mỹ bác bỏ các lý thuyết của ông về công nghệ gọi là "hydrogen-fluoride laser" có thể sản xuất năng lượng hạt nhân.

Theo bản cáo trạng với 22 điểm buộc tội, Mascheroni nói với một điệp viên ngầm rằng ông có thể giúp Venezuela phát triển một quả bom hạt nhân trong vòng 10 năm và Venezuela sẽ sử dụng một lò phản ứng bí mật ngầm dưới đất cho việc sản xuất và làm giàu plutonium, và một lò phản ứng lộ thiên công khai cho sản xuất năng lượng hạt nhân. Nếu bị kết án, hai vợ chồng Mascheroni có thể phải đối mặt với án phạt tù chung thân.

Nhiều vụ án gián điệp trước đó mà FBI khám phá đều bắt đầu theo cách: tình báo Mỹ biết được - thường là qua theo dõi điện tử - một số người trong nước này đang cố gắng tiếp xúc với chính quyền nước ngoài để đề nghị phục vụ họ hay bán các bí mật của Mỹ. Sau đó, FBI sẽ cho một đặc vụ ngầm giả làm đại diện của quốc gia hải ngoại để đặt mối quan hệ và điều tra xem những bí mật gì mà nghi phạm muốn chuyển giao hay bán cho nước đó.

Tiến sĩ Mascheroni làm việc trong bộ phận thiết kế vũ khí hạt nhân trong Viện Nghiên cứu Los Alamos từ năm 1979 cho đến khi ông bị sa thải năm 1988. Vợ của ông cũng làm việc cho cơ quan này từ năm 1981 đến 2010. Tiến sĩ Mascheroni cho rằng ông rất tin tưởng vào những vũ khí hạt nhân rẻ hơn, sạch hơn và mạnh hơn. Nhưng ông bắt đầu hướng đến các quốc gia khác sau khi ý tưởng của ông bị Viện Los Alamos và sau đó là các quan chức trong Quốc hội Mỹ bác bỏ.

Tháng 7/2008, một đặc vụ ngầm của FBI đã cung cấp cho Mascheroni 12 câu hỏi được cho là của quân đội và giới khoa học Venezuela. Bản cáo trạng tháng 11/2008 nêu: Mascheroni đã chuyển giao vào một hộp thư đĩa chứa tài liệu mã hóa 132 trang chứa đựng "dữ liệu hạn chế" liên quan đến vũ khí hạt nhân. Tài liệu - do chính tay Tiến sĩ Mascheroni biên soạn và vợ biên tập - có tựa đề "Một chương trình ngăn chặn cho Venezuela", trong đó trình bày chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Mascheroni cho Venezuela. Mascheroni nói rõ thông tin mà ông cung cấp trị giá đến hàng triệu USD, và chi phí biên soạn tài liệu là 793.000USD - theo bản cáo trạng.

Theo cuộc điều tra ban đầu, Mascheroni đã yêu cầu điệp viên giả cung cấp bằng chứng về quốc tịch Venezuela và đề nghị người này lấy tên mã là "Luke" và ông sẽ lập một tài khoản e-mail riêng để giao tiếp. Sau đó, Mascheroni đã sử dụng tài khoản này để giao tiếp và sắp xếp việc chuyển giao tài liệu vào một hộp thư bí mật.

Trong tháng 6/2009, Mascheroni nhận được một danh sách các câu hỏi khác, và lần này cũng được cho là từ quan chức Venezuela. Mascheroni cũng nhận được số tiền đầu tiên là 20.000USD từ tay đặc vụ FBI.

Tháng 7/2009, Mascheroni giao một đĩa chứa  39 trang tài liệu trả lời cho các câu hỏi. Mascheroni cũng tuyên bố thông tin mà ông cung cấp là mật và dựa trên kiến thức của ông về những thử nghiệm hạt nhân của Mỹ mà ông từng biết được trong thời gian làm việc ở Viện Nghiên cứu Los Alamos