Cuốn sách của một cựu điệp viên gây phản ứng mạnh từ CIA
Ishmael Jones là bút danh của cựu điệp viên mật làm việc suốt 20 năm cho CIA. Người phát ngôn của ông cho biết, ông muốn vạch trần “dịch bệnh” tham nhũng trong cơ quan tình báo nổi tiếng nhất này của Mỹ. Ishmael Jones đang đối mặt với vụ kiện dân sự liên quan đến cuốn sách xuất bản năm 2008 của ông: "Yếu tố con người: Bên trong văn hóa tình báo bất thường của CIA".
Cuốn sách là sự mô tả chi tiết về nghề nghiệp của Ishmael Jones bên trong bộ phận điệp vụ ngầm của CIA và nhiệm vụ của ông là hoạt động bí mật ở khu vực Trung Đông và châu Âu. Ishmael Jones nói: "Cuốn sách không chứa đựng những thông tin mật và tôi cũng không lợi dụng thông tin tình báo. Bộ phận kiểm duyệt của CIA cho rằng, cuốn sách tố cáo CIA như là nơi để làm giàu, với hàng tỉ USD tiền thuế của người dân bị lãng phí hay bị đánh cắp trong những điệp vụ chẳng dẫn đến hiệu quả gì cả".
Về phía mình, CIA nói, cơ quan đã hoàn tất hồ sơ kiện tác giả ra tòa vì tội "phá vỡ thỏa thuận giữ bí mật" của mình. Giám đốc CIA Leon E. Panetta nói: "Các nhân viên của CIA có bổn phận tôn trọng thời hạn thỏa thuận giữ bí mật với cơ quan. Và vụ kiện này tất nhiên là cần thiết để củng cố thông điệp này".
Theo tuyên bố của CIA, quy định kiểm duyệt trước khi xuất bản là biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ các nguồn thông tin, phương pháp cũng như mọi hoạt động tình báo, do đó khi một cuốn sách xuất bản mà không có sự cho phép của bộ phận kiểm duyệt của CIA thì tất nhiên nguy cơ những thông tin mật bị phơi bày là điều khó tránh khỏi.
Một trong những tiết lộ chính của Ishmael Jones trong cuốn sách "Yếu tố con người" là 90% nhân viên CIA sống và làm việc trong lòng nước Mỹ và lực lượng này "vô cùng không hiệu quả".
Tác giả Jones nói: "Chúng ta cần làm cho nước Mỹ an toàn hơn bằng việc tăng thêm số nhân viên hoạt động ngầm ở nước ngoài. Chúng ta cần có sự giải trình tài chính và các hệ thống tố giác để giúp chấm dứt tình trạng lãng phí và ăn cắp". Đây là một trong vài vụ kiện chống lại những cựu điệp viên của CIA từ sau vụ kiện chống Frank Snepp - cựu sĩ quan mật bị Tòa án Tối cao buộc phải trả cho CIA toàn bộ số tiền thu được từ cuốn sách xuất bản năm 1977 của ông về Việt Nam "Decent Interval" (tạm dịch: Khoảng thời gian tử tế) và ngưng tiếp tục vi phạm thỏa thuận giữ bí mật với CIA.
Theo các nguồn của CIA, Giám đốc Panetta là người ủng hộ vụ kiện chống Ishmael Jones. Vụ kiện được tiết lộ khi chính quyền Barack Obama chuẩn bị đối phó với hành động tiết lộ tràn lan những hồ sơ quân sự mật về cuộc chiến tranh xâm lược
Cuốn sách "Yếu tố con người" của Ishmael Jones chứa đựng nhiều chi tiết về những cuộc gặp gỡ bí mật của ông với những tân điệp viên và sự thất vọng của ông khi làm việc với những quan chức quan liêu nặng nề của CIA ở
Ngoài ra, Ishmael Jones còn tiết lộ (trong cuốn sách) bản danh sách những tân điệp viên được CIA trình lên tổng thống và những thành viên của Quốc hội Mỹ, trong đó bao gồm những người không được phép sử dụng thông tin mật.
Ông Jones nói: "Tôi biết những chàng trai trong bản danh sách và họ là những công dân Mỹ sống ở Mỹ. Họ hoàn toàn không phải là những nguồn thông tin".
Cuốn sách của Jones cũng tố cáo CIA sử dụng sai mục đích số tiền khoảng 3 tỉ USD được Quốc hội phê chuẩn cho những chương trình sau ngày 11/9/2001 để bổ sung cho những chương trình gián điệp liên quan đến con người. Vụ kiện được đưa ra tòa án hạt Đông
Ishmael Jones trình bản thảo cuốn sách cho bộ phận kiểm duyệt trước khi xuất bản vào ngày 10/4/2007, và sau đó cơ quan kiểm duyệt "trả lời cho ông Jones rằng cơ quan không phê chuẩn bất cứ phần nào trong bản thảo để được phép xuất bản". Tháng 7/2007, Jones tiếp tục chuyển cho CIA bản thảo đã được sửa chữa lại. Trong tháng 12/2007, CIA báo với Jones rằng, cơ quan chỉ phê duyệt một số phần trong bản thảo để xuất bản và từ chối cấp phép cho "phần còn lại của bản thảo, cho dù có sử dụng bút danh".
 |
| Bìa cuốn sách "Yếu tố con người" của cựu điệp viên CIA Ishmael Jones. |
Theo nhận định của CIA, khi xuất bản cuốn sách "Yếu tố con người" Ishmael Jones đã làm suy yếu lòng tin của mọi người vào CIA và bộ phận kiểm duyệt bản thảo của cơ quan. Do đó, CIA muốn Ishmael Jones phải trao lại toàn bộ số tiền thu được từ cuốn "Yếu tố con người" cho CIA - tương tự như vụ kiện cựu điệp viên mật Frank Snepp!
CIA cho rằng vụ kiện Ishmael Jones cũng nhằm mục đích ngăn ngừa những chính quyền nước ngoài, các nhà báo khát tin và những người săn gián điệp nghiệp dư sau khi nắm được các chi tiết quan trọng trong cuốn sách có thể phơi bày những nguồn và phương pháp thu thập thông tin tình báo.
Ngoài ra, những tiết lộ như thế có thể gây tức giận và hoang mang cho các quốc gia khác và khiến họ có hành động gây bất lợi cho điệp vụ của CIA - như là giảm bớt sự chia sẻ thông tin tình báo hay yêu cầu nhân viên CIA phải rời khỏi nước họ!
Ishmael Jones nói rõ trong cuốn sách "Yếu tố con người" là "mọi cá nhân, trừ những nhân vật có tiếng tăm, đều bị che mắt để họ không thể nhận ra bất cứ nhân viên hay điệp viên nào của CIA. Ishmael Jones cũng viết, những ngày tháng và địa điểm đã được thay đổi và không một thông tin mật nào về nguồn cũng như phương pháp thu thập thông tin tình báo của CIA bị tiết lộ.
Ishmael Jones nói: "Nếu không có sự xem qua bản thảo cuốn sách, CIA đã phản đối việc xuất bản từng chữ một. Trong suốt 1 năm, tôi đã nhiều lần thỉnh cầu CIA xác định bất cứ thông tin mật nào có trong cuốn sách. Và cuối cùng CIA đã trả bản thảo lại với chỉ có vài đoạn bị cắt bỏ".
Ishmael Jones nói ông đã làm việc với bộ phận kiểm duyệt của CIA và họ cũng đồng ý cuốn sách không chứa thông tin mật đồng thời nhận định bản thảo có thể được phê duyệt với những sửa chữa rất ít. Ishmael Jones nói ông viết cuốn sách nhằm mục đích vạch trần sự lãng phí tiền bạc và nhân lực bên trong CIA.
Jones viết trong lời mở đầu cuốn sách "Yếu tố con người": "Với thái độ kiểm duyệt bản thảo này, CIA đã đặt người Mỹ vào vòng nguy hiểm. Mục đích của cuốn sách là đưa thêm sự phê phán và tranh luận về cuộc cải tổ tổ chức tình báo. Đó là chúng ta phải giải quyết mọi vấn đề ở nước Mỹ như thế nào và tôi coi mình có bổn phận xuất bản bản thảo này".
Steven Aftegood, người giám sát những vấn đề bí mật của chính quyền cho Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ (FAS), nói có lẽ CIA đã nắm chắc phần thắng trong vụ kiện, mặc dù "điều đó có thể là đáng tiếc cho tác giả lẫn người đọc". Steven Aftegood nói: "Đối với người bình thường, điều này có vẻ như là sự xâm phạm quyền tự do ngôn luận của tác giả. Nhưng một khi anh đã ký vào thỏa thuận không tiết lộ thông tin với CIA, tất nhiên anh đã chấp nhận từ bỏ một số quyền tự do"
