Hậu quả khó lường khi các thiết bị UAV vào tay IS hay các phần tử khủng bố

• Mạnh tay truy quét các phần tử khủng bố
• Công ty Israel giúp FBI mở khóa iPhone phần tử khủng bố
• Lo ngại các phần tử khủng bố sở hữu công nghệ sản xuất robot nhân tạo

Cho đến nay, flycam đã được IS sử dụng trên chiến trường Trung Đông. Ngoài nhiệm vụ thăm dò trinh sát lực lượng hay cách bố phòng của đối phương, chúng còn được gắn mìn hoặc các quả đạn cối, thậm chí là vũ khí hóa học, chất phóng xạ… để thả xuống những nơi tập trung đông người.

Thành tựu công nghệ sẽ là thứ "gậy ông đập lưng ông"!

Lời khuyến cáo lần này được Friedrich Grommes, Trưởng ban chống khủng bố và tội phạm quốc tế của Cơ quan Tình báo đối ngoại  Đức (BND) đưa ra trong một hội nghị của tiểu ban an ninh EU diễn ra vào đầu tháng: "Các loại thiết bị UAV, như flycam mang theo máy quay có thể tìm mua khắp nơi trên thị trường cũng có thể được các phần tử khủng bố dùng mang các vật liệu nổ chứa chất phóng xạ. Hình thức khủng bố này gây ra hậu quả rất đáng sợ".

Chuyên gia chống khủng bố Chris Rousseau bổ sung thêm: "Việc dùng flycam làm vũ khí tấn công chưa phổ biến ngoài khu vực Trung Đông và Bắc Phi nhưng sẽ có lúc chúng được tận dụng để tấn công các mục tiêu tại châu Âu hoặc Mỹ".

Flycam và chất nổ tự chế của IS được quân đội Iraq phát hiện. Ảnh: Sputnik.

Thiết bị bay UAV với rất nhiều biến thể như máy bay không người lái (drone), Flycam, Hexacopter, Octocopter... có tính năng định vị và bộ xử lý quản lý bay tự ổn định, vì vậy người ta có thể rất dễ dàng điều khiển chúng. Những thiết bị này có kích thước gọn nhẹ và chỉ cần vài phút để sẵn sàng triển khai.

Do cất cánh và hạ cánh thẳng đứng, chúng được sử dụng trên mọi địa hình và đặc tính không gây tiếng ồn, nếu không nói là "biết im lặng" càng khiến giới quân sự ưa thích. Nhờ đó, hoạt động giám sát tàng hình, trinh sát cả ban đêm và ban ngày đều được thực hiện dễ dàng hơn các phương tiện bay truyền thống như máy bay có phi công. Hệ thống định vị quang học ghi nhớ khu vực dưới mặt đất và theo dõi vị trí này ngay cả trong điều kiện không có tín hiệu GPS.

Các thiết bị tân tiến tiếp tục được ổn định nhờ có sự kết hợp độc đáo của các cảm biến hồi chuyển, khí áp và từ tính. Chúng hữu dụng trong nhiều lĩnh vực như quan sát, theo dõi, quay phim, chụp ảnh, thu thập dữ liệu khí tượng, bảo vệ rừng, cứu hộ và các mục đích an ninh, quân sự. Và các tổ chức khủng bố không thể bỏ qua các ưu thế công nghệ này mà sử dụng cho việc tấn công vào các mục tiêu được xác định.

Tại Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân lần thứ 4 diễn ra vào những ngày cuối tháng 3, đầu tháng 4-2016 tại Washington D.C, Mỹ, nhiều nguyên thủ các nước cùng giới chức an ninh đã bày tỏ mối lo ngại về "trò chơi chiến tranh" mới của IS, khi chúng sử dụng những chiếc drone mang theo thiết bị nổ hoặc thiết bị phát tán chất phóng xạ giết chết hàng chục nghìn người với di hại để lại khó ước lượng nổi. Chủ nhà đăng cai hội nghị mang tới diễn đàn chủ đề thảo luận này bởi chính họ là người đi đầu trong việc khai thác công nghệ bay hiện đại.

Từ sự nhìn nhận các UAV được điều khiển có thể gây sát thương có chủ đích bất cứ đâu trên thế giới, nên UAV được một số quốc gia biên chế chính thức trong quân đội và đang trở thành một lực lượng chiến đấu trực tiếp, trong tương lai không xa có thể hình thành một binh chủng đặc biệt.

Cần biết rằng, phần lớn các quyết định về mục tiêu, thời gian và địa điểm phóng tên lửa từ UAV được quyết định tại Trung tâm Chống khủng bố của CIA. Các quan chức Mỹ rất tự hào với sự chính xác của công nghệ mới, bảo đảm điều khiển các tên lửa tinh vi có trường nổ giới hạn đến đúng mục tiêu. UAV còn được phát triển đến mức có thể chuyển hướng vào phút chót nếu cần thiết, bảo đảm an toàn gần như tuyệt đối cho lực lượng bộ binh Mỹ.

Phiến quân IS dùng nhiều loại UAV khác nhau tại Trung Đông. Ảnh: Sputnik.

Ở Pakistan, quân đội Mỹ triển khai tác chiến không sử dụng bộ binh mà sử dụng UAV để tránh bị dư luận thế giới lên án là vi phạm chủ quyền quốc gia. Baitullah Mehsud, một lãnh đạo Taliban người Pakistan được cho là chủ mưu vụ ám sát nữ Thủ tướng Benazir Bhutto và chỉ huy các vụ tấn công cảm tử ở Afghanistan và Pakistan được Mỹ đưa vào mục tiêu theo dõi - tiêu diệt.

Tháng 8-2009, CIA đã phát hiện ra Mehsud nhờ máy bay trinh sát không người lái Predator. 2 ngày sau, tên này bị một UAV phóng hai quả tên lửa Hellfire tiêu diệt khi đang trú ẩn trên gác mái của một ngôi nhà ở miền Nam Waziristan, Pakistan. Cũng chính UAV đã ghi lại hình ảnh Mehsud bị quả tên lửa làm cho tan thây. Đến đầu năm 2010, Kakimullah Mehsud, kẻ kế nhiệm Baitullah Mehsud cũng bị UAV tiêu diệt. Một thiết bị bay không người lái có thể mang một lượng thuốc nổ 4-10kg, khi được triển khai tấn công vào mục tiêu tại một thời điểm, nó lợi hại không khác gì một phần tử đánh bom tự sát.

Chiến thuật UAV chứng minh rằng, quân đội Mỹ có thể tìm kiếm và tiêu diệt các nghi can khủng bố ở mọi địa hình, kể cả những vùng đất xa xôi hẻo lánh ở Afghanistan, Iraq hay Pakistan mà không cần đưa bộ binh vào vừa tốn kém, vừa dễ trở thành "bia sống" cho những chiến binh thánh chiến.

Flycam thời gian gần đây đang trở thành trào lưu tiêu khiển mới của giới trẻ đồng thời đem lại cảm hứng sáng tạo cho những người hoạt động trong ngành điện ảnh nhờ những góc quay mới, những khoảng không mà với một êkíp quay bình thường khó có thể thực hiện được như thu hình ảnh các vực sâu hun hút, các thung lũng mênh mông, quay phim từ đỉnh các tòa cao ốc chọc trời hay phía trên các sân vận động.

Trước đây để quay được những cảnh từ trên không, người ta phải dùng máy bay trực thăng và không phải góc quay nào cũng thực hiện được. Nay chỉ với một thiết bị nhỏ có từ 4-6 cánh quạt, có thể mang theo các loại máy quay phim, máy ảnh để ghi lại hình ảnh từ trên không và gửi về thiết bị điều khiển dưới mặt đất. Thời gian bay trong điều kiện thời tiết bình thường là 25 phút.

Các thiết bị bay có môtơ mạnh mang được khối lượng tối đa lên đến 10kg và bay liên tục 40 phút. Thế hệ drone mới có cả hệ thống gập độc đáo, có thể mang được nhiều kiểu camera nhiệt và hồng ngoại… Rõ ràng với những ưu thế đó, ngoài yêu cầu gia tăng hiệu ứng, quá trình tạo ra các sản phẩm truyền hình và điện ảnh sẽ được tiết giảm rất nhiều chi phí.

Nhưng "lợi bất cập hại", các cơ quan an ninh, quốc phòng của các quốc gia dấy lên mối lo ngại rằng, các thiết bị bay, lặn hoặc hành trình trên mặt đất được điều khiển từ xa bị kẻ xấu lợi dụng vào mục đích tấn công khủng bố, phá hoại hoặc sử dụng vào các hoạt động thu thập tin tức tình báo, khai thác thông tin đời tư... Các cơ quan an ninh lo ngại nhất trước viễn cảnh bọn khủng bố gắn mìn lên một chiếc flycam hoặc quadcopter, điều khiển nó bay tới bất cứ vị trí trên cao nào để thả mìn trúng mục tiêu hoặc kích nổ một quả bom. Flycam có thể mang theo vũ khí vi trùng, vũ khí thần kinh, thuốc nổ lỏng… khi đến mục tiêu sẽ tự động nổ tung, ngay cả khi bị bắn hạ thì cũng vẫn gây ra hậu quả khôn lường với đám đông bên dưới.

Chất phóng xạ hay thuốc độc được thả xuống khu đô thị, sông rạch không những khiến đời sống cư dân bị đảo lộn mà còn gây tâm lý hoang mang sợ hãi. Chưa kể, các thiết bị bay có thể gây ra các thảm họa hàng không khi va chạm với máy bay đang lưu thông trên không phận.

Phát triển đến đâu, ngăn chặn đến đó

Điều mà các cơ quan tình báo, an ninh của Mỹ và các nước châu Âu lo ngại nhất là các chiến binh IS hoặc al-Qaeda, những "con sói cô đơn" đang trà trộn trong các cộng đồng dân cư ở châu Âu và Mỹ sử dụng công nghệ UAV. Các nguồn tin tình báo cho biết, trên chiến trường Trung Đông, chiến binh IS đã sử dụng máy bay không người lái tại Iraq và Syria để thu thập thông tin tình báo, nắm bắt cách bố phòng của đối phương và đã có vài vụ UAV gây sát thương không nhỏ cho lực lượng vũ trang hay dân thường.

Nếu như chúng tấn công vào một sự kiện thể thao lớn như Olympic hoặc World Cup thì hậu quả sẽ rất khủng khiếp. Chúng có thể vừa tấn công vừa dùng flycam ghi lại các hình ảnh hỗn loạn và chết chóc, truyền trực tiếp lên Internet gây ra nỗi kinh hoàng cho hàng triệu người và góp phần thành công cho chiến lược tuyên truyền của chúng.

Thời gian diễn ra mùa giải Vô địch bóng đá Châu Âu 2016, lo ngại về việc flycam sẽ được các phần tử khủng bố sân vận động, dùng phát tán chất độc hóa học… là hoàn toàn có cơ sở nên ban tổ chức Euro 2016 đã ban hành lệnh triển khai công nghệ mới ngăn chặn tất cả thiết bị UAV, flycam xâm nhập bất hợp pháp khu vực bao trùm tất cả 10 sân vận động, đồng thời có tới 24 nhóm hỗ trợ dưới mặt đất để ngăn chặn các vật thể bay lạ. Trước đó, chính quyền Pháp cũng được báo động về tình trạng có tới hàng chục chiếc flycam bay bí mật vào ban đêm trên các vùng trời nhạy cảm của nước này, chủ yếu là tại các cơ sở hạt nhân, căn cứ quân sự, hay thậm chí là dinh tổng thống.

Cuối tháng 12-2016, sau khi lực lượng IS chiếm đóng khu vực thành cổ Palmyra, Syria thất thủ, IS đã bất ngờ mở một cuộc tấn công lớn ở khu vực tỉnh Deir ez-Zor, phía Đông Syria, nhằm vào một số khu vực đươc quân đội Syria (SAA) trấn thủ ở gần bờ Tây sông Euphrates. Quân khủng bố mở màn bằng cách đánh đầy bất ngờ khi chúng tung ra hàng loạt UAV mang bom cảm tử.

Nhưng các cuộc tấn công này gây ra ít thiệt hại cho lực lượng phòng thủ của quân đội Syria vì nhiều UAV của IS đều tìm đến nhầm mục tiêu, trong khi đó, số còn lại đã bị quân Chính phủ Syria bắn hạ bằng vũ khí cá nhân. Được biết, những chiếc UAV của IS mang những quả bom tự chế được cải tiến từ đầu đạn của một loại súng phóng lựu chống tăng thời Liên Xô bị bắn hạ khi chúng đang thăm dò mục tiêu ở khu vực đồi Tal Sannouf.

Cùng thời gian này, các binh sĩ Iraq tại khu vực giáp với Syria đã phát hiện hoạt động của các UAV của IS trên khu vực tỉnh Anbar. Phía Iraq cho hay, những UAV này tuyệt nhiên không phải là các loại máy bay không người lái vũ trang của Mỹ là Reaper hay Predator vẫn thường hoạt động ở khu vực này. Tình báo Mỹ khi đó đã nghi ngờ tổ chức khủng bố nguy hiểm này có thể đang sản xuất các máy bay không người lái tại một nhà máy có quy mô công nghiệp ở ngoại ô thành phố Mosul.

Tuy nhiên, một số quan chức Mỹ nhận xét rằng, nhà máy này không thể sản xuất các UAV với số lượng lớn và tốc độ nhanh, từ đó họ nghiêng về giả thuyết: một số chiến binh người Iraq từng được người Mỹ huấn luyện đã giúp IS có được những khả năng về công nghệ để sản xuất UAV. Nguồn tin tình báo của mạng Debka, Israel thì đưa ra nhận định rằng, IS không chỉ quan tâm đến công nghệ sản xuất UAV mà còn đang theo đuổi ý định chế tạo các UAV có khả năng mang bom và tên lửa.

Cơ quan nghiên cứu dự án quốc phòng hiện đại (DARPA) thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, họ đã tìm ra cách đối phó với mối đe dọa tới từ UAV. Theo đó, DARPA sẽ sử dụng một hệ thống các máy bay không người lái tối tân bay ở tầm cao tại các thành phố lớn, có khả năng phát hiện và lần theo dấu của các UAV thương mại thường bay ở độ cao vài chục tới 100m.

Được trang bị bộ cảm biến đặc biệt, hệ thống này có thể dễ dàng "nhìn" xuyên qua hoặc giữa các tòa nhà cao tầng và không để mất dấu "đối tượng". Pháp thì có cách "bẫy" UAV chỉ đơn giản bằng một tấm lưới!

Theo đó, một UAV của cảnh sát sẽ cất cánh lên bầu trời mang theo một tấm lưới dài khoảng 2m, nếu phát hiện UAV nghi vấn. Nó sẽ lặng lẽ lại gần và quăng lưới tóm "con mồi". Còn với Hà Lan, quốc gia này lại sử dụng "một công cụ lạc hậu để giải quyết một vấn đề hiện đại" đó là sử dụng đại bàng bắt UAV. Những con đại bàng đã qua huấn luyện và được thả ra tại các khu vực nhạy cảm như sân bay, khu vực quân sự…. Chúng coi UAV như con mồi và nhanh chóng tóm gọn để mang về cho chủ.