Porton Down - Trung tâm chế tạo và thử nghiệm vũ khí sinh hóa của Anh

Maddison là một trong số khoảng 3.500 nhân viên không lực Anh đã tình nguyện tham gia các cuộc thử nghiệm tại Trung tâm Porton Down. Phán quyết này còn làm sáng tỏ những bí ẩn liên quan đến Trung tâm Porton Down, nơi diễn ra trong vòng bí mật chương trình chế tạo và thử nghiệm vũ khí sinh hóa kéo dài nhất thế giới.

Trung tâm Porton Down được thành lập trong Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, khi Bộ Quốc phòng Anh cho xây dựng tại hạt Porton gần thành phố Salisbury vào tháng 3-1916 một trung tâm chế tạo và thử nghiệm vũ khí hóa học được ngụy trang dưới vỏ bọc một trung tâm nghiên cứu sinh hóa.

Được đưa vào sử dụng từ tháng 11/1916, Trung tâm Porton Down bắt tay vào nghiên cứu chế tạo và thử nghiệm các loại vũ khí hóa học như chlorine, phosgene và khí mù tạt để trang bị cho quân đội Anh tham chiến trên chiến trường.

Đến năm 1918, Trung tâm Porton Down còn được giao nhiệm vụ  chế tạo các dụng cụ, trang thiết bị bảo vệ binh lính và dân thường trong trường hợp xảy ra các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học vào lãnh thổ Anh.

Đến năm 1922, đã có 32 nhà khoa học, 350 kỹ thuật viên và 1.100 nhân viên quân sự làm việc tại Trung tâm Porton Down. Công tác an ninh bảo vệ cũng được thắt chặt tại Trung tâm Porton Down khi được chính phủ xếp và danh sách “Khu vực nguy hiểm” với quy định cấm người lạ mặt lai vãng cách hàng rào bảo vệ 500m.

Trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai, tuy vũ khí hóa học không được sử dụng trong suốt cuộc chiến nhưng trong  Bộ Quốc phòng Anh vẫn bí mật chỉ thị cho Trung tâm Porton Down đẩy mạnh nghiên cứu các loại vũ khí hóa học có độ sát thương cao như khí mù tạt nitrogen và các loại vũ khí sinh học như vi khuẩn bệnh than (anthrax) và chất độc botulinum. Từ năm 1942 đến 1945, các loại vũ khí sinh hóa học được chế tạo tại Trung tâm Porton Down đã được bí mật thử nghiệm trên hệ động thực vật tại đảo Gruinard.

Khi chiến tranh chấm dứt, việc thu giữ các kỹ thuật chế tạo vũ khí sinh hóa của Đức Quốc xã như tabun, sarin và soman đã bổ sung vào danh sách những loại vũ khí giết người hàng loạt mới được nghiên cứu chế tạo tại Trung tâm Porton Down, trong đó đáng kể nhất là chất độc sarin VX.

Các loại vũ khí này bắt đầu được thử nghiệm trên cơ thể của hàng ngàn binh lính Anh. Để khuyến khích những người an tâm thử nghiệm, Bộ Quốc phòng Anh đề ra cơ chế trả tiền thử nghiệm nhưng lại nói dối họ đó chỉ là những cuộc thử nghiệm để chữa trị các bệnh thông thường như cảm, cúm, ho.

Hoạt động sản xuất vũ khí sinh hóa tại Trung tâm Porton Down vào thập niên 70 của thế kỷ trước.

Năm 1953, Trung úy không quân Ronald Maddison trở thành nạn nhân đầu tiên của một cuộc thử nghiệm chất độc sarin lên cơ thể người tại Trung tâm Porton Down. Vào lúc đó, thông tin về sự hiện diện của Trung tâm Porton Down được hoàn toàn giữ bí mật đã khiến gia đình của Maddison tin là ông đã chết vì bệnh tật.

Sự tồn tại của Trung tâm Porton Down sẽ mãi còn là một bí mật được giữ kín nếu không xảy ra một sự cố, đó là cái chết bí ẩn của một chuyên viên làm việc tại đây tên  là Gordon Bell vào năm 1979.

Gia đình Gordon Bell được thông báo là ông đã chết vì bệnh lao phổi, nhưng do không tin chắc như thế nên gia đình đã tổ chức giám định pháp y lại và thật bất ngờ khi biết rằng, Bell chết vì nhiễm chất CS, một chất tiền tác động của chất độc sarin VX.

Tuy được dàn xếp để vụ việc không bùng nổ thành tai tiếng làm tiết lộ bí mật của Trung tâm Porton Down, nhưng vụ việc vẫn không ngăn được báo The Guardian, họ đã  thực hiện một phóng sự điều tra được đăng trên nhiều số báo liền.

Loạt bài báo này cũng đã khiến gia đình của sĩ quan không quân Ronald Maddison nghi vấn về cái chết bí ẩn của ông trước đó vào năm 1953. Vì vậy, họ đã làm đơn yêu cầu tái điều tra về cái chết của Maddison.

Cũng từ vụ việc của Maddison, hàng trăm trường hợp nhân viên quân sự từng tham gia thử nghiệm tại Trung tâm Porton Down cũng lên tiếng yêu cầu được xem xét về các biến chứng mà họ mắc phải.

Tuy nhiên, phải đợi đến năm 1999, 10 năm sau khi Trung tâm Porton Down chấm dứt thử nghiệm vũ khí sinh hóa trên cơ thể người, Tòa án tối cao mới cho phép Sở Cảnh sát Hoàng gia Anh mở Chuyên án Antler để điều tra về những cáo buộc thử nghiệm vũ khí sinh hóa học trên cơ thể của gần 20.000 người tại Trung tâm Porton Down.

Tuy nhiên, không biết vì lý do gì, Chuyên án Antler chỉ thụ lý có một vụ việc, đó là vụ của sĩ quan không quân Ronald Maddison nhưng lại đưa ra kết luận là ông này bị chết trong quá trình thử nghiệm nhưng không có chuyện gì bất hợp pháp được chủ ý thực hiện. Kết luận này đã gây phản ứng đối với gia đình Maddison, vì vậy họ quyết định khởi kiện vụ việc lên Tòa án tối cao, và đến tháng 3/2008, đã giành thắng lợi.

Cho đến nay, mặc dù Chính phủ Anh tuyên bố Porton Down chỉ chuyên nghiên cứu và chế tạo những trang thiết bị quốc phòng hiện đại, giúp binh lính Anh đối phó với vũ khí sinh hóa, nhưng nhiều người vẫn tin rằng tại Trung tâm Porton Down vẫn bí mật diễn ra các chương trình nghiên cứu và chế tạo vũ khí sinh hóa