Thỏa thuận hạt nhân bí mật Mỹ - Nhật bị tiết lộ

Theo thông tin vừa đăng tải trên tờ Yomiuri Shimbun, cơ quan chức năng của Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã tìm thấy nhiều tài liệu chứng minh về sự tồn tại của một thỏa thuận hạt nhân bí mật. Theo đó, cho phép tàu ngầm, tàu chiến, máy bay chuyên chở vũ khí hạt nhân của Mỹ được quá cảnh ở Nhật Bản và việc này diễn ra suốt mấy chục năm qua (1960-1990). Thậm chí cho phép Washington triển khai vũ khí hạt nhân tại Nhật Bản trong trường hợp khẩn cấp liên quan tới những diễn biến bất thường trên bán đảo Triều Tiên.

Ngay sau khi nhận được báo cáo kể trên (cuối tuần trước), Ngoại trưởng Katsuya Okada đã lập tức thành lập tổ điều tra đặc biệt do ủy viên Hội đồng thư ký Bộ Ngoại giao Mitsuru Kitano lãnh đạo. Tổ điều tra này có 15 người và đang khẩn trương xác minh độ chân thực của những tài liệu vừa được tìm thấy. Kết quả điều tra sẽ được công bố trong tháng 1/2010.

Ngoại trưởng Katsuya Okada đã thành lập tổ điều tra để xem xét gần 2.700 bộ hồ sơ liên quan tới "Quan hệ an ninh Nhật - Mỹ". Ngoài ra, tổ này còn thẩm định 571 tài liệu xung quanh việc Mỹ trao trả tỉnh Okinawa cho Tokyo vào năm 1972, cùng 400 bộ hồ sơ được gửi từ Đại sứ quán Nhật Bản ở Washington.

Ngày 16/9 vừa qua, Ngoại trưởng Katsuya Okada đã cam kết, mở cuộc điều tra toàn diện để làm rõ thỏa thuận hạt nhân bí mật đã ký giữa Tokyo và Washington. Việc này đã được ông Katsuya Okada thông báo với Ngoại trưởng Hillary Clinton khi có chuyến công du tới Mỹ hồi cuối tháng 9. Ông Katsuya Okada yêu cầu những thành viên trong tổ điều tra phải làm rõ những nghi ngờ xung quanh một thỏa thuận hạt nhân bí mật đã được Tokyo ký với Washington trong năm 1960 khi sửa đổi Hiệp ước an ninh năm 1951.

Theo Hãng Kyodo News và tờ Japan Times, ông George Packard, nguyên trợ lý đặc biệt của cựu Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản Edwin O. Reischauer trong 2 năm 1963-1964 tiết lộ, ngay từ năm 1963, Đại sứ Reischauer đã yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ công bố thỏa thuận bí mật kể trên, nhưng bất thành. Ông George Packard khẳng định đã nhìn thấy một số biên bản do cựu Ngoại trưởng Nhật Bản Aiichiro Fujiyama ký với cựu Đại sứ Mỹ Douglas MacArthur II trong năm 1960. Nhưng nhân viên của tổ điều tra hiện vẫn chưa tìm ra những biên bản kể trên.

Năm 1967, Nhật Bản từng công bố chính sách 3 không: không sở hữu, không sản xuất và không cho phép vận chuyển vũ khí hạt nhân qua lãnh thổ nước này. Trước khi thỏa thuận hạt nhân bí mật được ký năm 1960, tàu chiến và máy bay Mỹ chở vũ khí hạt nhân bị cấm quá cảnh vào lãnh thổ Nhật Bản. Cho tới nay, Nhật Bản là quốc gia duy nhất trên thế giới phải hứng chịu hậu quả trực tiếp từ bom nguyên tử và luôn kêu gọi không phổ biến vũ khí hạt nhân sau khi Mỹ thả 2 quả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki năm 1945, khiến 210.000 người chết. Năm 1991, cựu Tổng thống George H. Bush từng tuyên bố, các tàu chiến của Mỹ không còn chở vũ khí hạt nhân và chấm dứt thỏa thuận hạt nhân với Nhật Bản.

Trong suốt thời gian cầm quyền hơn 50 năm, đảng Dân chủ Tự do (LDP) luôn phủ nhận về sự tồn tại của thỏa thuận kể trên, nhưng thực tế đã chứng minh ngược lại.

Giới bình luận khẳng định, nếu không có sự chiến thắng của đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) và lên nắm quyền của Thủ tướng Yukio Hatoyama thì bí mật kể trên sẽ không bao giờ được tiết lộ. Nhiều người cho rằng, thất bại trong cuộc bầu cử hôm 30/8 của LDP, cùng sự ra đi của cựu Thủ tướng Taro Aso, cũng là thời điểm những bí mật trước đây được phanh phui. Và thỏa thuận hạt nhân bí mật đã ký với Mỹ hồi đầu thập niên 60 là ví dụ điển hình nhất. Điều này cũng đồng nghĩa với những rạn nứt khó hàn gắn giữa Tokyo với Washington, cũng như quyết tâm cải cách của Thủ tướng Yukio Hatoyama.

Dư luận coi cuộc điều tra của Bộ Ngoại giao là sự thể hiện chính sách mới được Thủ tướng Yukio Hatoyama tuyên bố sau khi lên nắm quyền (16/9). Theo đó Tokyo sẽ tìm kiếm một vai trò độc lập hơn trong quan hệ với Washington và Tokyo sẽ không nhân nhượng với Mỹ trong việc dỡ bỏ căn cứ quân sự trên đảo Okinawa.

Giới bình nhận định, cho công bố thỏa thuận hạt nhân bí mật cũng đồng nghĩa với việc gián tiếp thừa nhận, chuyến công du Nhật Bản hôm 13 và 14/11 của Tổng thống Barack Obama không đạt kết quả, không tạo được dấu ấn riêng. Cho tới nay Nhật Bản đã điều chỉnh quan hệ với Mỹ như chấm dứt vai trò tiếp nhiên liệu trên biển cho Liên quân trong chiến tranh ở Afghanistan, buộc Mỹ phải đàm phán lại vấn đề di chuyển căn cứ không quân Futenma của Mỹ trên đảo Okinawa.

Tuy kết quả cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành và sẽ công bố chính thức trong tháng 1/2010, nhưng với những thông tin được công bố đủ để mọi người hiểu rằng, cách đây gần 50 năm, một thỏa thuận hạt nhân bí mật đã được Tokyo ký với Washington. Mặc dù giới truyền thông Nhật Bản đã đưa ra những thông tin kể trên, nhưng Washington lại tuyên bố, đây là chuyện nội bộ của Tokyo và không có phản ứng gì trước những kết quả điều tra