Thực hư về nạn buôn lậu cơ phận người sau chiến tranh Kosovo

Thứ Năm, 24/06/2010, 17:10
Trong nhiều năm qua đã rộ lên những tin đồn về việc những người Serb bị bắt cóc và giết chết trong nhiều tháng sau chiến tranh Kosovo để lấy cơ phận đem bán. Và đã có 3 cuộc điều tra quốc tế do các nhà điều tra tội phạm chiến tranh ở Serbia, Liên minh châu Âu (EU) và Hội đồng châu Âu (EC) tiến hành, nhưng tất cả đều không phát hiện thấy bất cứ bằng chứng nào cho thấy Quân giải phóng Kosovo (KLA) buôn lậu cơ phận của những người mà họ bắt cóc.

Hàng chục người bị giam cầm trong đó phần đông là người Serb được cho là đã bị dẫn đến "ngôi nhà màu vàng" gần Burrel ở miền Trung Albania từ tháng 6/1999 đến tháng 5/2000.

Theo những mô tả trong cuốn sách tự truyện (năm 2008) của Carla del Ponte - cựu công tố viên của Tòa án quốc tế The Hague - những tù nhân bị moi lấy cơ phận trong ngôi nhà màu vàng này. Nhưng người ta không tìm thấy bất cứ nguồn thông tin gốc nào hay bất cứ bằng chứng mới nào từ năm 2004, do đó có thể cho rằng câu chuyện của nữ công tố viên Carla del Ponte là vô căn cứ. 

Năm 2009, một cuộc điều tra đặc biệt do Hãng thông tấn BBC tiến hành đã tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của các trại tù của KLA ở Albania, nhất là ở tỉnh Kukes đông bắc Albania. Vào đầu tháng 5/2010,  Eulex  (Tổ chức Sứ mạng công lý và luật pháp của châu Âu ở Kosovo) đã thực hiện cuộc bắt giữ đầu tiên liên quan đến vụ việc này.

Các chi tiết xuất hiện cũng cho thấy những người Albania bị nghi ngờ không trung thành với KLA đã bị hỏi cung trong một khách sạn ở tỉnh ven biển Durres của Albania và sau đó được chuyển đến Kukes. Nhưng những tiết lộ của báo chí Serbia về bằng chứng mới hay những nhân chứng mới liên quan đến việc buôn lậu cơ phận người đã được chứng minh là giả hoặc vô căn cứ.

Sau chiến tranh Kosovo, nhà báo Mỹ Michael Montgomery đã tình cờ gặp được những cựu binh sĩ KLA, những người nói họ đã từng chuyển những tù nhân người Serb và Albania (nay còn sống hay đã chết). Và 3 trong số 7 nguồn thông tin của nhà báo đã nhắc đến khả năng buôn lậu cơ phận người và xác định ngôi nhà gần Burrel.

Nhưng Montgomery không dám chắc chắn và chuyển giao bản tóm tắt nghiên cứu của mình cho Cơ quan về người mất tích và pháp y (OMPF) thuộc Sứ mạng Liên Hiệp Quốc ở Kosovo. Sau đó một nhóm các nhà điều tra của Liên Hiệp Quốc và Tòa án tội phạm chiến tranh Hague (ICTY) do Matti Raatikainen lãnh đạo Ban tội phạm chiến tranh của Eulex dẫn đầu đã tìm đến ngôi nhà trong tháng 2/2004.

Tại đây họ đã tìm thấy những vết máu lan rộng, trên sàn nhà. Những sự giải thích đầy mâu thuẫn được đưa ra. Dụng cụ y khoa dùng cho phẫu thuật cũng được tìm thấy ở nơi đổ rác của ngôi nhà. Một vài nhà điều tra muốn theo đuổi vụ án. Số khác thì nhận thấy bằng chứng còn quá ít ỏi. Điều quan trọng nhất là các nguồn thông tin gốc đã biến mất.

Nghĩa là, một số người đã bị giết chết, và một số khác không được tìm thấy. Ngay đến chính quyền Serbia (từng trước sau như một luôn phổ biến câu chuyện về ngôi nhà màu vàng) hiện nay cũng cảm thấy nghi ngờ. Trong tháng 2 năm nay, chuyên gia đặc biệt của Liên Hiệp Quốc Philip Alston nói, "không một nỗ lực điều tra nào nhận được sự hợp tác đầy đủ từ phía chính quyền Albania".

Các nhà điều tra vẫn đang tìm kiếm hài cốt của hàng trăm nạn nhân.

Và để xử lý rốt ráo vấn đề, Philip Alston đã khẩn thiết đề nghị chính quyền Albania cộng tác tích cực. Kết thúc "chuyện cổ tích" về buôn lậu cơ phận người - như một công tố viên của Eulex gọi như thế - sẽ giúp các nhà điều tra chuyển hết tâm lực sang nhiều việc khác phải làm.

Trong tháng 5 vừa qua, một ngôi mộ tập thể chôn tổng cộng 250 người được phát hiện gần tỉnh Raska miền Nam Serbia. Người ta tin rằng đó là những người Albania bị quân Serb giết chết ở Kosovo và sau đó được chôn tại đây vào đầu tháng 6/1999.

Lớp đất đỏ bao quanh các xác chết cho thấy chúng ban đầu được chôn trong thung lũng Drenica ở Kosovo trước khi được chuyển đến Serbia để thủ tiêu bằng chứng.  Những cuộc khai quật tại cùng địa điểm này cách đây 2 năm đã không tìm thấy ngôi mộ tập thể mà nay người ta tin nó nằm bên dưới bãi đỗ xe và cao ốc văn phòng. Những người Serb bị mất tích cũng được tìm thấy ở Kosovo.

Dự kiến cuộc  khai quật xác 25 nạn nhân người Serb của KLA sẽ được tiến hành vào cuối năm nay tại mỏ than trong tỉnh Obilic/Obiliq. Than bốc cháy và hầm mỏ bị phá hủy để che đậy bằng chứng. Nhưng nỗ lực tìm kiếm những nạn nhân khác cũng có dấu hiệu cho thấy rất khó khăn. Alan Robinson, đồng lãnh đạo của OMPF, nói: "Nhiều thông tin tiềm tàng đã bị mất đi. Những người khác, có lẽ biết những người mất tích ở đâu đó, thì có thể không muốn nói chuyện... vì sợ hay thiếu sự quan tâm".

Theo Eulex, đã có 2.244 xác chết được xác định ở Kosovo từ năm 2001. Trong số đó 301 xác "không phải là người Albania", nghĩa là có thể đó là xác của người Serb, Roma hay những quốc tịch khác. Khoảng 228 là xác của người Serb bị mất tích sau ngày 10/6/1999, thời điểm kết thúc chiến tranh Kosovo và cũng là lúc diễn ra những vụ giết người để trả thù.

Tổng cộng, khoảng 13.500 người được tin là bị giết chết trong chiến tranh, hoặc ngay lập tức sau khi chiến tranh kết thúc. Cuộc điều tra  của Dick Marty cho EC về những ám chỉ buôn lậu cơ phận người dự kiến sẽ được công bố vào cuối tháng 6 này. Những cuộc khai quật xác ở Raska sẽ bắt đầu trong tháng 8 năm nay

An Di (tổng hợp)
.
.