Vevak – Cơ quan Tình báo của Iran
Lãnh đạo đầu tiên của Vevak là thủ lĩnh Hồi giáo Mohammad Mohammed Reychari. Tiền thân của Vevak là Savak - Cơ quan Tình báo đặc biệt dưới thời Vua Shah.
Lúc đầu Chính phủ Hồi giáo Iran muốn loại bỏ hết nhân viên của Savak, nhưng sau đó chủ trương sử dụng lại một số sĩ quan nòng cốt của cơ quan tình báo này, những người hiểu rất rõ về các phe phái cánh tả và nhất là đảng Baath của Iraq.
Nổi tiếng nhất trong số đó là tướng tình báo Hossen Fardoust, nhân vật số 2 của Savak, vốn là cố vấn trong phòng tình báo của thủ tướng lúc đó là Medhi Bazargan. Tuy nhiên, sau đó Fardoust bị bắt giam và chết trong tù ngày 18/5/1987.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Vevak là cung cấp cho Iran những nguyên vật liệu bị áp đặt cấm vận, đứng đầu trong số đó là các thiết bị chiến tranh, vũ khí cũng như tất cả những gì cần thiết cho sự phát triển chương trình hạt nhân của quốc gia Hồi giáo này.
Vevak còn có thêm một nhiệm vụ mới hiện nay nữa là soạn thảo những kế hoạch trả đũa trong trường hợp Israel hay Mỹ (hoặc cả hai quốc gia này phối hợp) tấn công quân sự nhằm mục đích phá hủy chương trình hạt nhân của Iran. Bộ trưởng hiện nay của Vevak là Heydar Moslehi. Một trong những ông trùm nổi tiếng nhất của Vevak là Ali Fallahian, giữ chức từ năm 1989 đến 1997.
Về lý thuyết, Vevak đặt dưới quyền của Hội đồng An ninh Quốc gia tối cao (CSSN), tổ chức cao nhất của Bộ Quốc phòng
Vevak có khoảng 15.000 nhân viên, tất cả đều là dân sự, khác với Savak gồm toàn quân nhân. Và khoảng từ 2.000 đến 8.000 nhân viên Vevak hoạt động ở nước ngoài. Tuy nhiên con số này không chính xác vì khó mà thống kê được số nhân viên hiện diện ở nước ngoài với sứ mạng ngắn ngày hay dài ngày.
Vevak bao gồm 5 cục (Phân tích và Chiến lược, An ninh nội địa, An ninh quốc gia, Phản gián, Tình báo đối ngoại) và tất cả nằm dưới sự quản lý của một Tổng cục. Những thành viên của Vevak bị giám sát chặt chẽ và có thể bị trừng phạt nặng nề khi mắc sai phạm về an ninh.
Trong quá khứ, một số quan chức cao cấp và cả những người quan trọng nhất của Vevak là mục tiêu của những cuộc thanh trừng đẫm máu. Ví dụ như Thứ trưởng phụ trách An ninh (nhân vật số 2 của Vevak) Said Emami bị tống giam và sau đó tự sát trong tù.
Đặc vụ Vevak hoạt động ở nước ngoài với vỏ bọc là nhà ngoại giao. Hơn nữa, Vevak khi hành động đều hợp tác chặt chẽ với Bộ Ngoại giao của
Một số điệp viên ngầm của Vevak đã lọt được vào những phong trào khác nhau của người
Theo truyền thống,
Vevak thường xuyên trao đổi thông tin với người
Ở châu Âu, Vevak đặt các cơ sở quan trọng của mình ở Paris, Brussels, Berlin, Viena, Geneva, Ankara và Istanbul. Những chiến dịch nổi tiếng nhất của Vevak là: Vụ tấn công các cơ sở quân sự Pháp và Mỹ ở Liban năm 1983 làm 299 người chết; một loạt vụ đánh bom ở Paris năm 1989 (12 người chết); những vụ tấn công Tòa đại sứ Israel và cộng đồng người Do Thái ở Buenos Aires năm 1992 và 1994 (125 người bị giết chết); vụ tấn công người Mỹ ở Arập Xêút ngày 26-6-1996 (19 người Mỹ bị giết chết và 372 người khác bị thương). Các phong trào người Kurd và phái Sunni cũng là một trong những mục tiêu chính của Vevak.
Hiện nay,
Khi quân đội Mỹ xâm lược Iraq năm 2003, Vevak - luôn hợp tác chặt chẽ với lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran - đã nhanh chóng thành lập những cơ sở tình báo của mình ở Baghdad, Nadjaf, Kut, Bassora và Kirkuk.
Ở