Từ tranh giành quyền lực đến bê bối tham nhũng tại Tập đoàn Lotte
"Cơn mưa thẩm vấn"
Theo tin từ hãng Bloomberg, sáng 20-9, nhà tài phiệt Shin Dong-bin (61 tuổi) đã có mặt tại Văn phòng Công tố Seoul ở quận trung tâm thủ đô của Hàn Quốc để trả lời thẩm vấn liên quan đến các cáo buộc quỹ đen và biển thủ tiền công quỹ.
Hãng tin Yonhap của Hàn Quốc cho biết, ông Shin Dong-bin bị nghi là người điều khiển một loạt thỏa thuận mờ ám giữa các chi nhánh của Tập đoàn trong quá trình sáp nhập và thu mua, cũng như đã bán tài sản của một số công ty con với giá thấp hơn giá thị trường.
 |
| Chủ tịch Tập đoàn Lotte Shin Dong-bin xin lỗi công chúng vì những bê bối. Ảnh: Getty Imagine. |
Lệnh triệu tập ông này được đưa ra 2 tuần sau khi Văn phòng Công tố Seoul thẩm vấn cha của ông là Shin Kyuk Ho, người sáng lập Tập đoàn Lotte. Các công tố viên cho rằng, ông Shin Kyuk Ho khi còn là Chủ tịch Tập đoàn Lotte đã nhận tổng cộng 30 tỷ won, tương ứng 27,2 triệu USD mỗi năm từ các công ty con của tập đoàn.
Mặc dù giới chức trong Lotte khẳng định khoản tiền này là cổ tức và các khoản thanh toán nhưng các công tố viên vẫn cho rằng một phần trong đó đến từ các giao dịch tài chính mờ ám giữa công ty con bởi một số công ty con bị cho là can thiệp vào hoạt động của các công ty con khác, nhất là trong thương vụ đối với đối tác nước ngoài. Hiện cả ông Shin Kyuk Ho và ông Shin Dong-bin đã bị cơ quan điều tra ra lệnh cấm rời khỏi Hàn Quốc.
Như vậy tính đến nay, đã có ít nhất 5 quan chức cấp cao trong Tập đoàn Lotte bị yêu cầu thẩm vấn. Anh trai của Chủ tịch Shin Dong-Bin là ông Shin Dong Joo cũng mới trả lời các câu hỏi của Văn phòng Công tố Seoul hồi đầu tháng 9. Phó Chủ tịch Tập đoàn Lotte Lee In-won thì suýt bị thẩm vấn hồi cuối tháng 8 nhưng chỉ vài giờ trước khi việc này diễn ra, ông này đã tự vẫn tại một cánh rừng thuộc Yangpyeong, tỉnh Gyeonggi.
Ông Lee In-won chết trong tư thế treo cổ trên cây, trong túi quần áo vẫn còn nguyên tư trang, bao gồm cả thẻ căn cước. Một bức thư tuyệt mệnh cũng được các cơ quan chức năng phát hiện trong một chiếc xe đỗ gần hiện trường.
Tờ Korea Times cho biết, các công tố viên dự định hỏi ông Lee In-won những câu hỏi liên quan đến hành vi tham nhũng của ông Shin Kyuk Ho và Chủ tịch Shin Dong-bin vì ông Lee in-won được cho là "một trong những công thần" của Tập đoàn Lotte, gia nhập tập đoàn này từ năm 1973 và là người thân tín của cha con Chủ tịch Shin Dong-bin. Trước đó, hàng chục quan chức của Lotte cũng đã bị gọi lên thẩm vấn.
Điều tra quỹ đen
Cuộc điều tra của Hàn Quốc về Tập đoàn Lotte được bắt đầu vào tháng 6 khi cơ quan công tố tiến hành khám xét các trụ sở của tập đoàn. Khi đó, nhiều giám đốc Hotel Lotte bị phát hiện nhận hối lộ của Công ty mỹ phẩm Nature Republic khiến cho kế hoạch phát hành cổ phiếu cho dự án khách sạn trị giá 4,5 tỷ USD của tập đoàn này bị phá sản.
Phát ngôn viên của Tập đoàn Lotte khi đó cũng đã xác nhận lịch trình của đợt phát hành cổ phiếu bị điều chỉnh và Hotel Lotte bị cảnh sát khám xét.
 |
| Ông Shin Dong Joo, con trai cả của người sáng lập Tập đoàn Lotte. Ảnh: Japan Times. |
Sau đó nửa tháng, Tập đoàn Lotte tiếp tục trở thành tâm điểm của bê bối liên quan đến vấn đề lập quỹ đen và tham nhũng.
Cụ thể, các công tố viên nghi ngờ gia đình sở hữu Tập đoàn Lotte đã sử dụng một công ty trên giấy ở Luxemburg tên là Coralis SA để chuyển tiền vào quỹ đen khi xây dựng Trung tâm Lotte Hà Nội tại Việt Nam. Trong quá trình xây dựng Lotte Hà Nội, Lotte Engineering & Construction - một công ty xây dựng thuộc Tập đoàn Lotte đã khai khống chi phí xây dựng để che giấu tài sản thực.
Các kết quả điều tra sau đó cho thấy, Coralis SA đã bị Lotte Asset Development mua từ tay Kim Seon-yong với giá 69,7 tỷ won (tương đương 60,24 triệu USD). Rồi hai công ty khác của Tập đoàn Lotte là Lotte Shopping và Hotel Lotte đã mua lại 45% cổ phần của Caralis SA. Khi công trình xây dựng Lotte Hà Nội được hoàn thành, Coralis SA đã ghi nhận số lỗ kỷ lục lên tới 55,1 tỷ won vào năm 2015.
 |
| Người sáng lập Tập đoàn Lotte Shin Kyuk Ho ở vào tuổi gần 100 vẫn bị lôi vào cuộc chiến pháp lý với con trai thứ. Ảnh: Internet. |
Đỉnh điểm của bê bối này chính là vụ bắt giữ con gái của nhà sáng lập Tập đoàn Lotte, đồng thời là chị gái của Chủ tịch Lotte là bà Shin Young Jia (73 tuổi), Giám đốc của nhiều chi nhánh của Tập đoàn Lotte bao gồm cả Hotel Lotte và Lotte Shopping. Bà này bị nghi ngờ nhận hối lộ từ giám đốc cũ của Nature Republic Jung Woon Ho và các công ty khác có quyền kinh doanh tại các cửa hàng miễn thuế của Lotte số tiền lên tới 3 tỷ won (tương đương 2,5 triệu USD).
Bên cạnh đó, các công tố viên còn cáo buộc bà đã tham nhũng khoảng 4 tỷ won (3,5 triệu USD) từ một công ty phân phối nhập khẩu do con trai bà quản lý. Bà Shin Young Jia hiện đang sở hữu 0,74% cổ phần tại Lotte Shopping, 2,25% cổ phần tại Lotte Confectionery, 2,66% cổ phần tại Lotte Chilsung Beverage và 1,09% cổ phần của Lotte Foods.
Chưa hết, Chủ tịch Lotte Homeshopping Kang Hyun Goo cũng bị điều tra vì tình nghi liên quan đến vận động hành lang trái phép nhằm gia hạn giấy phép kinh doanh. Theo báo cáo mà Bộ Khoa học, ICI và hoạch định tương lai Hàn Quốc (MSIP) đưa ra thì Lotte Homeshopping đã nộp báo cáo sai về số lượng giám đốc điều hành và nhân viên có liên quan đến vụ hối lộ năm 2014. Bên cạnh đó, ông Kang Huyn Goo còn bị nghi ngờ tạo quỹ đen và cùng các quản lý công ty hối lộ quan chức trong MSIP.
 |
| Chị gái của Chủ tịch Lotte là bà Shin Young Jia bị bắt giữ hồi tháng 7. Ảnh: AP. |
Nhiều người cho rằng, vận đen đang ám Tập đoàn Lotte có lẽ bắt nguồn từ cuộc đấu đá trong nội bộ gia đình nhà sáng lập Shin Kyuk Ho. Cách đây 2 năm, Chủ tịch Lotte Shin Dong-bin bây giờ đã đẩy chính cha đẻ của mình là Shin Kyuk Ho ra khỏi chiếc ghế Chủ tịch và hoàn tất việc kế nhiệm với tư cách người đứng đầu doanh nghiệp.
Đáng chú ý là ông Shin Dong-bin chỉ là con trai thứ, đã vượt quyền của anh trai mình là Shin Dong Joo. Sau đó, vì không chấp nhận được việc bị đánh úp, ông Shin Kyuk Ho cùng con trai cả là Shin Dong Joo đã kiện con trai thứ và các thành viên Hội đồng quản trị khác của Tập đoàn Lotte nhưng không thành.
Còn Shin Dong Joo, nhờ có sự ủng hộ của người cha cũng đã tiến hành một loạt nỗ lực nhằm lật đổ người em trai nhưng thất bại. Kết quả là ông Shin Kyuk Ho còn bị trục xuất khỏi Ban Giám đốc của chi nhánh chính của Lotte và giảm bớt quyền của anh trai Shin Dong Joo trong tập đoàn. Tập đoàn Lotte được thành lập vào năm 1948 với tư cách là công ty bán kẹo cao su cho trẻ em thời hậu chiến ở Nhật Bản. Đến nay, tập đoàn này đã phát triển thành một công ty đa quốc gia lớn.
