Xunh quanh vụ rửa tiền lớn nhất lịch sử: Ranh ma như Liberty Reserve

Công ty Liberty Reserve được thành lập năm 2006, đăng ký hoạt động tại Costa Rica, là một cơ sở chuyển tiền điện tử hoạt động hết sức tích cực. Công ty này sử dụng loại tiền điện tử "LR", giúp gửi tiền cho bất kỳ ai và bất cứ nơi nào trên thế giới mà không để lại dấu vết, đứng ngoài mọi quy định. Liberty Reserve được sử dụng tại nhiều nước trong đó có Nigeria, Trung Quốc và Mỹ.

Theo công tố viên Manhattan, Preet Bharara, thì công ty này đã trở thành "nơi trung chuyển tài chính của tội phạm mạng", từ mạo nhận danh tính cho đến ấu dâm, buôn ma túy và giả mạo thẻ tín dụng. Mạng lưới này có trên một triệu người sử dụng, trong đó có 200.000 người tại Mỹ, và đã tiến hành 55 triệu giao dịch trong 7 năm qua, "hầu như tất cả đều bất hợp pháp". Tổng cộng có 6 tỉ USD đã được "rửa" qua Liberty Reserve.

Các tài liệu được các nhà chức trách Mỹ công bố vào đầu tháng cho biết, Liberty Reserve rất có thể đã đóng vai trò quan trọng trong việc rửa khoản tiền 45 triệu USD bị đánh cắp từ 2 ngân hàng tại Middle Eastern. Cáo buộc liên quan tới một trong những tên trộm tham gia vào vụ việc nói trên cho biết, hàng trăm nghìn USD đã được chuyển vào tài khoản Liberty Reserve thông qua các trung tâm tiền tệ tại Siberia và Singapore.

Công tố viên Preet Bharara trình bày kết quả điều tra về Công ty Liberty Reserve ngày 28/5/2013.

Ông Bharara nói thêm: "Liberty Reserve chủ yếu là một ngân hàng cho thị trường chợ đen". Các máy chủ đặt tại Thụy Điển, Thụy Sĩ và Costa Rica, cũng như tên miền này đã bị đóng. Cuộc điều tra được lực lượng an ninh của 17 quốc gia tiến hành, và theo công tố viên Manhattan, thì đây là "vụ rửa tiền quốc tế lớn nhất nước Mỹ từ trước đến nay". Bảy lãnh đạo của Liberty Reserve đã bị truy tố, năm người đã bị bắt hôm 24/5 tại Tây Ban Nha, Costa Rica, New York, hai người còn lại đang bị truy lùng tại Costa Rica.

Theo Viện Công tố, thì các giao dịch thông qua Liberty Reserve là "nặc danh và không thể lần ra được". Mờ ám hơn nữa, những người sử dụng mạng lưới chuyển tiền này không thể gửi hay nhận tiền trực tiếp, mà phải thông qua một trung gian.

Người sáng lập Liberty Reserve là Arthur Budovsky, 39 tuổi, sống tại Hà Lan, từng bị lãnh án tại New York năm 2006 vì toan tiến hành hoạt động tương tự, mang tên "Gold age". Năm 2011, ông ta đã từ bỏ quốc tịch Mỹ để nhập tịch Costa Rica, "nhằm trốn tránh luật pháp Mỹ" - theo như bản luận tội.

Sơ đồ đường đi của tội phạm rửa tiền.

Ngày 24/5, Cảnh sát Costa Rica cho biết Budovsky đã bị bắt tại Tây Ban Nha với cáo buộc rửa tiền, đồng thời tiến hành lục soát nhiều địa điểm có liên quan tới công ty của Budovsky. Cơ quan chức năng cũng phong tỏa 5 tên miền, trong đó có tên Liberty Reserve, và 4 trang web trung gian do các bị cáo kiểm soát, 35 trang web khác bị truy tố về mặt dân sự. Ngoài ra, 45 tài khoản ngân hàng cũng bị tịch biên hay phong tỏa. Một thông báo được treo trên trang web của Liberty Reserve cho biết tên miền này "đã bị thu hồi bởi Đội chống hoạt động tài chính bất hợp pháp toàn cầu của Mỹ".

Ngân khố Mỹ cũng điểm mặt chỉ tên Liberty Reserve là "một định chế mà mục tiêu hàng đầu là rửa tiền". Đây là lần đầu tiên Ngân khố Mỹ tiến hành các biện pháp đối phó với một mạng lưới chi trả ngoại hối điện tử hay "tiền ảo". David Cohen, Thứ trưởng phụ trách đấu tranh chống tài trợ cho khủng bố của Mỹ tuyên bố: "Ngân khố quyết tâm bảo vệ hệ thống tài chính Mỹ khỏi bọn tội phạm mạng và các nhân tố bất hảo khác trên không gian ảo, đặc biệt là các định chế ngoại quốc tạo điều kiện cho tội phạm trên mạng và hy vọng tránh né được các quy định".

Ngày 30/5, một loạt trang web thực hiện việc trung gian mua bán tiền LR tại Việt Nam đã ngừng giao dịch, chỉ một ngày sau khi hệ thống tiền ảo này bị Chính phủ Mỹ phong tỏa. Kết quả tìm kiếm trên google cho thấy, hiện ở Việt Nam có đến chục trang web buôn bán tiền ảo kiểu Liberty Reserve mà có thể điểm mặt ra như lr.com.vn; mualr.com; transfer.vn; libertyreserve.com.vn; hygold.com; xchange.vn; exchange.mmo4me.com; moneyexchange.vn.

Giao diện tạo tài khoản Liberty Reserve Việt Nam khi còn hoạt động.

Qua hệ thống thanh toán online Liberty Reserve, người dùng sẽ chuyển từ USD hoặc euro sang một loại tiền ảo để giao dịch trên Internet. Hệ thống Liberty Reserve gọi loại tiền này là "tiền LR". Ngay trang chủ của website libertyreserve.com.vn có phần hỗ trợ cho phép người dùng mua và bán tiền LR và theo giới thiệu, việc chuyển tiền sẽ được gửi qua 1 trong 4 ngân hàng của Việt Nam là Vietcombank, Vietinbank, Đông Á và Á Châu. Lãnh đạo của Vietcombank và Ngân hàng Á Châu đã chính thức bác bỏ mọi sự liên hệ với LR.

Trên website này không có địa chỉ, trụ sở làm việc cũng như những thông tin liên quan đến chủ sở hữu và giới thiệu về tôn chỉ, mục đích hoạt động của một trang web chuyển tiền thông thường. Trang web được xây dựng từ cuối năm 2012 và những tin tức do các quản trị viên bắt đầu đăng tải từ tháng 11/2012.

Theo các chuyên gia an ninh mạng, đồng tiền ảo này du nhập vào Việt Nam từ vài năm trước và được giao dịch khá sôi động trong một thế giới ngầm. Nó chẳng khác gì một đế chế tài chính với một loại tiền riêng và một hệ thống giao dịch, thanh toán không thua kém gì một ngân hàng lớn. Đồng tiền ảo này không chỉ giúp người ta đầu cơ ăn chênh lệch như giao dịch ngoại tệ mà còn giúp thanh toán trực tuyến những loại sản phẩm, dịch vụ mà chẳng một ngân hàng chính thống nào chịu thực hiện.