Chân tướng một chuyên gia ám sát của CIA ở Nam Mỹ

Michael Vernon Townley sinh năm 1942 tại thành phố Waterloo, bang Ohio, Mỹ. Cha y, ông Vernon Townley, từng cộng tác với Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) khi còn làm đại diện cho Hãng Ford tại Philippines. Cả khi được cử làm đại diện Hãng Ford khu vực Nam Mỹ, có văn phòng đặt tại thủ đô Santiago của Chile, Vernon Townley vẫn bí mật cộng tác với CIA.

Noi gương cha, Michael Townley cũng tham gia làm việc tại Cơ quan Đầu tư hải ngoại Mỹ (IOS), một tổ chức bình phong của CIA ở Chile. Năm 1961, Townley lập gia đình với Mariana Callejas, điệp viên nội gián của Cục Tình báo quốc phòng Chile làm việc tại văn phòng đảng Xã hội Chile.

Nhờ làm việc đắc lực tại IOS và có cha từng cộng tác với CIA, nên đến năm 1966, Townley được CIA chính thức tuyển dụng và đưa đến thành phố Miami, bang Florida để huấn luyện thành chuyên viên chế tạo bom mìn và ám sát.

Năm 1969, Townley đến Chile dưới cái tên Kenneth Eryart, một doanh nhân. Nhiệm vụ của Townley là bí mật thành lập các nhóm chuyên chống phá cuộc vận động tranh cử tổng thống của ứng cử viên đảng Xã hội Salvador Allende. Tuy nhiên, mọi nỗ lực phá hoại của CIA thông qua Townley không phát huy hiệu quả, để đến tháng 7/1970, Salvador Allende đắc cử chức vụ Tổng thống Chile.

Không chịu thua, CIA quyết định sử dụng quân đội làm binh biến để lật đổ Tổng thống Allende. Thế nhưng, tướng René Schneider, Tổng tư lệnh quân đội, đã phản đối quyết liệt việc sử dụng quân đội làm binh biến. Vì vậy ông phải trả giá bằng chính mạng sống của mình. Đích thân Townley dàn xếp, cung cấp tiền bạc và vũ khí để các tướng Roberto Viaux và Camillo Valenzuela tổ chức phục kích giết hại tướng Schneider vào ngày 22/10/1970.

Công việc tiếp theo của Townley là vận động hạ bệ tướng Carlos Prats, bạn thân của tướng Schneider. Khi công việc chuẩn bị đã hoàn thành, CIA đã bật đèn xanh cho Pinochet tổ chức đảo chính vào ngày 11/9/1973. Trở thành Tổng thống Chile, Pinochet quyết định trả công Townley bằng việc bổ nhiệm y làm cố vấn tình báo cho DINA, Cơ quan mật vụ mới thành lập ở Chile.

Từ đây, Townley được giao nhiệm vụ tổ chức thanh toán bất cứ ai có hoạt động hay thái độ chống đối chế độ độc tài mới ở Chile, cho dù đang trốn tránh trong nước hay tị nạn ở nước ngoài. Nạn nhân đầu tiên chính là tướng Carlos Prats, cựu Tổng tư lệnh quân đội Chile, đang sống lưu vong tại Argentina.

Ngày 3/9/1974, tướng Prats và vợ bị giết hại khi chiếc xe của họ bị nổ tung bởi một quả bom cài dưới gầm do chính Townley đích thân chế tạo. Sau chiến công này, Townley được Pinochet phong quân hàm trung tá mật vụ DINA.

Năm 1975, đích thân Townley đến Italia để dùng tiền mua chuộc rồi phối hợp với Stefano Delle Chiae, một tên khủng bố cực hữu, tổ chức thanh toán Bernardo Leighton, Phó tổng thống dưới thời Allende, khi ông này đang tị nạn tại Italia.

Ngày 11/10/1975, một quả bom hẹn giờ phát nổ dưới gầm chiếc xe của Leighton tại thủ đô Roma khiến ông này và viên tài xế chết ngay tại chỗ, hai dân thường Italia cũng bị thương.

Vì hành động này mà đến năm 1985, cả Townley và Delle Chiae bị Tòa án thủ đô Roma tuyên phạt vắng mặt mỗi tên 15 năm tù giam về tội tổ chức giết hại người và khủng bố trên lãnh thổ Italia. Cả Townley và Delle Chiae đều bị phát lệnh truy nã quốc tế đặc biệt.

Năm 1976, Orlando Letelier, cựu Bộ trưởng Ngoại giao dưới thời Tổng thống Allende, tị nạn ở Mỹ, tiến hành tập hợp nhiều người đang sinh sống hay tị nạn tại Mỹ, để thành lập một chính phủ lưu vong đấu tranh đòi thực thi dân chủ tại Chile. Vì hoạt động này mà Letelier phải trả giá bằng chính mạng sống của mình.

Lúc đầu Townley định sử dụng khí độc sarin giao cho một người giúp việc của Letelier mà Townley mua chuộc được để tuồn vào buồng tắm khi vị cựu Bộ trưởng Ngoại giao này đang ở trong đó. Tuy nhiên, người giúp việc do quá sợ hãi đã bỏ trốn mất.

Nhận thấy Letelier hay tự mình lái chiếc xe Ford Capri màu xanh để đến nơi làm việc tại thủ đô Washington nên Townley đã chế tạo một quả bom hẹn giờ rồi cho cài dưới gầm xe của Letelier vào ngày 18/9/1976. Đúng hẹn, quả bom phát nổ Letelier cùng nữ thư ký riêng René Moffit chết ngay tại chỗ,  hai người khác bị thương.

Không biết là CIA bí mật đứng đằng sau vụ giết hại Letelier nên Cục Điều tra liên bang (FBI) tổ chức điều tra và lần ra được dấu vết của Townley, lúc này đã quay về Chile. Năm 1978, dưới áp lực của Tổng thống Mỹ Jimmy Carter, Chile buộc phải giao nộp Townley về Mỹ để xét xử.

Thế nhưng tòa án Mỹ lại không làm ầm ĩ vụ xét xử do lo ngại những khai báo của Townley sẽ làm lộ ra những hoạt động bí mật của các đời Chính phủ Mỹ trước đây và của cả CIA tại khu vực Nam Mỹ.

Đến năm 1979, Townley được bí mật trả tự do và được phép quay về Chile. Năm 1982, Townley lại tiếp tục ra tay đầu độc đến chết cựu Tổng thống Chile Eduardo Frei Montalva, một nhân vật luôn phản đối chế độ độc tài của Pinochet, khi ông này đang sống lưu vong tại Argentina.

Tuy được luật pháp Mỹ và Chile tha tội nhưng hiện nay Townley chỉ quanh quẩn từ Chile về Mỹ và ngược lại mà không dám đặt chân đến bất cứ quốc gia nào khác vì lo ngại sẽ bị bắt giữ bởi lệnh truy nã quốc tế đặc biệt của Italia