Cộng hòa Czech: Công bố hồ sơ điệp viên Mehdi Ben Barka

Vụ tổ chức bắt cóc nhà hoạt động chính trị người Morocco Mehdi Ben Barka vào ngày 29/10/1965 tại thủ đô Paris của Pháp rồi đưa về Morocco thủ tiêu đã gây căng thẳng quan hệ Pháp-Morocco suốt một thời gian dài. Nhiều kết luận điều tra đều có chung nhận định rằng, do hoạt động chính trị đối lập với chính thể quân chủ ở Morocco nên Vua Hassan II đã ra lệnh thanh toán Ben Barka.

Mehdi Ban Barka sinh năm 1920 tại thủ đô Rabat của Morocco, là một chính trị gia tên tuổi theo chủ nghĩa dân chủ xã hội chống lại chế độ quân chủ hà khắc ở Morocco.

Năm 1959, Ben Barka thành lập Liên minh Quốc gia của các lực lượng dân tộc (UNFD), đảng cánh tả đối lập duy nhất đấu tranh lật đổ chế độ quân chủ ở Morocco.

Tháng 7/1962, sau khi UNFD tổ chức nhiều cuộc biểu tình bạo động tại thủ đô Rabat và nhiều thành phố lớn khác yêu sách giải thể chế độ quân chủ và đóng cửa các căn cứ quân sự của Mỹ trên lãnh thổ Morocco, Vua Hassan II buộc phải ban hành tình trạng thiết quân luật trên toàn lãnh thổ, ra lệnh giải tán UNFD và mở tòa án đặc biệt để xét xử tội làm loạn của Ben Barka.

Đến ngày 16/11/1962, sau khi thoát khỏi một vụ mưu sát do mật vụ Morocco gây ra, Ben Barka lánh nạn sang Algérie và bắt đầu cuộc sống lưu vong của một chính trị gia và nơi mà ông lưu cư nhiều nhất là thủ đô Paris.

Theo hồ sơ về điệp viên, Ben Barka có mã số 43-802 do STB thiết lập từ năm 1963. Sdenek Micke, có mật danh Motl, chỉ huy chi nhánh STB tại Pháp, đội lốt Đệ nhị tham tán Sứ quán Tiệp Khắc tại thủ đô Paris, là người đã trực tiếp tuyển dụng Ben Barka thông qua môi giới và tác động của một điệp viên nội gián người Pháp làm việc cho STB có mật danh Gogol. Chính Gogol là người đã tổ chức cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa Micke và Ben Barka tại nhà hàng Fouquet nằm trên đại lộ Champs Élysées vào ngày 15/3/1963.

Sdenek Micke.

Đến lần gặp gỡ thứ hai vào ngày 28/3/1963 ngay tại Sứ quán Tiệp Khắc ở thủ đô Paris, Micke đặt thẳng vấn đề STB tuyển dụng Ben Barka làm điệp viên và được chấp thuận. Từ đó STB thiết lập hồ sơ về điệp viên Ben Barka, mang mật danh Cheikh. Hồ sơ này mang mã số 43-802.

Tháng 5/1963, Ben Barka được STB bí mật đưa đến thủ đô Praha của Tiệp Khắc, qua ngả Áo, để được huấn luyện nghiệp vụ tình báo, bao gồm các phương thức thu thập thông tin có chọn lọc của các tổ chức chính trị trên thế giới mà Ben Barka được mời tham dự tại các hội nghị quốc tế, thu thập thông tin của hai Cơ quan Tình báo Pháp là Cục Phản gián (DST) và Cục Tình báo hải ngoại (SDECE, tiền thân của DGSE hiện nay). Đây là hai cơ quan tình báo Pháp mà Ben Barka có nhiều mối quan hệ.

Ben Barka còn có nhiệm vụ thu thập thông tin về hoạt động của tình báo Algérie và nối lại quan hệ với các thành viên UNFD còn hoạt động bí mật tại Morocco, để thu thập thông tin liên quan đến tình hình an ninh quốc phòng của Morocco và nhất là hoạt động của các căn cứ quân sự Mỹ trên lãnh thổ quốc gia Bắc Phi này. Những thông tin đó sẽ được Ben Barka tổng hợp trước khi gửi cho STB.

Để trả công cho Ben Barka, STB chi cho điệp viên đặc biệt này 1.500 frăng Pháp mỗi tháng và đài thọ chi phí cho các chuyến tham gia hội họp tại các hội nghị quốc tế liên quan đến các phong trào dân chủ xã hội trên thế giới. Ngoài ra, STB còn cấp cho Ben Barka và gia đình một căn hộ nhỏ ở thủ đô Praha.

Đến giữa năm 1965, phản gián Morocco, được sự hỗ trợ đắc lực của chi nhánh CIA tại Morocco do Frank Martin chỉ huy, bắt đầu nghi vấn về việc STB đã tuyển dụng Ben Barka, khi một đường dây thu thập thông tin tình báo của Ben Barka tại Morocco bị lộ.

Nắm bắt vụ việc, chi nhánh STB tại Sứ quán Tiệp Khắc ở thủ đô Rabat liền cảnh báo cho trụ sở STB ở thủ đô Praha. Ben Barka nhận lệnh phải ngắt ngay các quan hệ với các đường dây điệp báo của ông ta tại Morocco. Thế nhưng đã quá trễ để cứu vãn tình hình vì phản gián Morocco lập tức ra tay.

Chiều ngày 29/10/1965, khi từ thủ đô La Havana của Cuba trở về lại Paris sau khi tham dự Hội nghị quốc tế về các hoạt động cách mạng của thế giới thứ ba, Ben Barka bị hai nhân viên cảnh sát Pháp là Louis Souchon và Luc Voitot bắt giữ ngay trước căn hộ của mình trên đại lộ Saint-Germains. Sau khi bị đẩy lên một chiếc xe bịt kín, Ben Barka đã bị đánh bất tỉnh bởi Le Ny, một trùm xã hội đen. Từ đó, người ta không còn trông thấy bóng dáng của Ben Barka đâu nữa.

Theo điều tra của STB ghi nhận trong hồ sơ mang mã số 43-802 thì phản gián Morocco và CIA không trực tiếp ra tay bắt giữ Ben Barka mà đã dùng tiền mua chuộc tên trùm Le Ny và hai nhân viên cảnh sát Louis Souchon và Luc Voitot để tổ chức bắt giữ Ben Barka rồi chuyển giao lại cho phản gián Morocco.

Cũng theo điều tra của STB thì Ben Barka được đưa về đến sân bay quốc tế Rabat vào tối ngày 31/10/1965, rồi sau đó được đưa ngay đến Trung tâm thẩm vấn Dar El-Mokri. Tại đây, dưới sự chứng kiến của chỉ huy CIA tại Morocco Frank Martin và tướng Benslimane, chỉ huy phản gián Morocco, xác của Ben Barka được dìm vào một chiếc thùng đựng đầy acid để thủ tiêu. Một cuộn phim quay toàn bộ cảnh thủ tiêu Ben Barka được chính tướng Benslimane giao tận tay Vua Hassan II sau đó