Giám đốc CIA đã “cứu” Bin Laden năm 1998

Chi tiết của vụ việc được tiết lộ sau khi bản báo cáo của Ủy ban điều tra về các vụ khủng bố đẫm máu ngày 11/9/2001 được công khai.

Theo bản báo cáo trên, chưa có bất cứ kế hoạch nào trước sự kiện ngày 11/9 được tiến hành phân tích kỹ lưỡng và chuẩn bị tỉ mỉ như kế hoạch bắt giữ Bin Laden. Ban lãnh đạo CIA đã cân nhắc khá kỹ lưỡng các hình thức khuyến khích và các giải thưởng có thể được trao tặng khi thực hiện thành công chiến dịch cũng như là các hình thức phê bình nghiêm khắc nếu kế hoạch thất bại.

Các quan chức cấp cao của CIA cũng nhận định đây là chiến dịch hết sức nguy hiểm khi bắt tay vào thực hiện. Khi đó trên báo chí đã xuất hiện một số thông tin nhất định về chiến dịch bắt giữ Bin Laden. Kế hoạch này được Richard Klark - Trưởng Phân ban Chống khủng bố của CIA - tiết lộ trong cuốn sách của mình và nhà báo Stive Koll giới thiệu đăng tải trên tờ Washington Post. Tuy nhiên, chi tiết của chiến dịch này chỉ được tiết lộ sau khi công bố bản báo cáo của Ủy ban Điều tra khủng bố ngày 11/9. Trong bản báo cáo này có chi tiết về tiến độ thực hiện công việc cũng như các toan tính của Nhà Trắng, CIA và Lầu Năm Góc.

Theo đó, CIA bắt đầu có thái độ nghiêm túc đối với chiến dịch này sau khi nhận được các thông tin về “lãnh địa” của Bin Laden ở Afghanistan, trong đó có các thông tin do những người đứng đầu các bộ lạc ở địa phương cung cấp. “Lãnh địa” của Bin Laden được gọi là Tarnak Farms bao gồm gần 80 gian phòng bằng bêtông nguyên khối và gạch nung xỉ, nằm trên đường đến sân bay 0ndagara, bao quanh là bức tường dày hơn 10 foot (tương đương hơn 3 m).

Theo New York Times, kế hoạch bắt giữ Bin Laden được CIA lập nên dựa vào những bức ảnh từ vệ tinh tình báo gửi về và những thông tin tình báo thu thập được. Vai trò chính trong chiến dịch này do các điệp viên CIA người Afghanistan đảm nhiệm. Chính các điệp viên này phải thực hiện công việc nguy hiểm nhất là bắt giữ Bin Laden và giao nộp cho người Mỹ.

Theo kế hoạch, một nhóm điệp viên CIA người Afghanistan sẽ ngay lập tức tiêu diệt lính gác bên ngoài cửa dẫn vào hầm trú ẩn của Bin Laden, sau đó nhóm này sẽ thâm nhập vào bên trong phòng ngủ của Bin Laden và bắt giữ hắn chuyển đến địa điểm phía sau Kandagara cho những người đứng đầu các bộ lạc địa phương. Tiếp đến Bin Laden sẽ được chuyển đến một vị trí an toàn để chuyển giao cho đại diện của CIA. Sau khi bắt được Bin Laden, CIA sẽ chuyển hắn đến New York hoặc một thủ đô nào đó của các nước Arập.

Những tài liệu CIA gửi đến Nhà Trắng cũng đưa ra các phương án khác về việc bắt giữ Bin Laden, trong đó có cả các hoạt động phá hủy “các lợi ích của Bin Laden” ở Kandagara và ở Sudan, đồng thời cũng tính đến phương án tấn công bằng tên lửa. Tuy nhiên, tất cả các phương án này đều có những nhược điểm nhất định. Nhưng nếu không thực hiện các phương án này thì hiểm họa sẽ là rất lớn.

Tác giả của kế hoạch này đã cảnh báo với Nhà Trắng: “Sớm hay muộn gì thì Bin Laden cũng sẽ tấn công các lợi ích của nước Mỹ và có thể sẽ sử dụng cả vũ khí giết người hàng loạt”. Do đó, CIA đã chuẩn bị thực hiện phương án này hết sức nghiêm túc, thậm chí đã bắt tay vào việc soạn thảo “cơ sở pháp lý” để tiến hành chiến dịch bí mật - tờ New York Times tiết lộ.

Sau khi làm việc với trưởng các bộ lạc địa phương ở Afghanistan, CIA đã soạn thảo ra các bước của phương án và tiến hành tập trận vào mùa thu năm 1997, đồng thời chờ phê chuẩn của Nhà Trắng vào đầu năm 1998.

Tháng 3/1998, cuộc diễn tập lần 3 đã được thực hiện. Từ kết quả cuộc diễn tập này, Richard Klark đã viết báo cáo lên Nhà Trắng. Theo đó, CIA vẫn còn nhiều việc cần phải làm do phương án này mới chỉ ở mức “phôi thai”. Để kế hoạch trở nên hoàn thiện hơn, điều cần thiết sau khi bắt được Bin Laden là phải giam trùm khủng bố ở nơi hẻo lánh khoảng 1 tháng, sau đó mới giao nộp cho Mỹ để che giấu được “dấu vết của Mỹ” trong chiến dịch này. CIA đặt hy vọng rất lớn vào đội ngũ trưởng các bộ lạc địa phương, tuy nhiên CIA cũng nhìn nhận một cách thực tế rằng, cơ hội để bắt hoặc tiêu diệt được Bin Laden chỉ là 40%.

Cuối tháng 5/1998, CIA đã tiếp tục tiến hành diễn tập cùng với FBI. Sau đó hai bên cùng đi đến quyết định tiến hành chiến dịch vào ngày 23/6/1998 và muộn nhất là ngày 23/7/1998, Bin Laden phải được đưa ra khỏi Afghanistan. Tuy nhiên, đến ngày 29/5, người phụ trách “vấn đề Bin Laden” của CIA đã thông báo cho các điệp viên ngừng điệp vụ này vì “rủi ro đối với dân thường là rất lớn”, đồng thời, S.Berger cũng nhận được các thông tin liên quan đến các hiểm họa mà những người trực tiếp tham gia chiến dịch này có thể sẽ phải gánh chịu. Tất cả có thể sẽ thiệt mạng trong cuộc tấn công mạo hiểm này.

Đáng lo ngại hơn là sau đó tay chân của Bin Laden có thể sẽ có các hành động đáp trả như bắt cóc công dân Mỹ ở Kandagara - đây chính là điều khiến Nhà Trắng lo lắng hơn cả. Chính vì vậy, khi Tenet đưa ra đề nghị hủy bỏ kế hoạch này dựa trên các dữ liệu do các điệp viên cung cấp, Nhà Trắng đã đồng ý với đề nghị của Tenet. Nếu như kế hoạch này được thực hiện hiệu quả thì có lẽ người Mỹ đã không phải gánh chịu những hậu quả nặng nề do các vụ khủng bố kinh hoàng ngày 11/9/2001 để lại