Liban: Các trùm chiến tranh làm giàu nhờ Mỹ và NATO

Thứ Ba, 06/07/2010, 10:35
Các ông trùm chiến tranh ở Afghanistan từ lâu là mối bận tâm không chỉ của chính quyền Afghanistan mà còn là vấn đề hóc búa đối với các lực lượng quân đội Mỹ và NATO. Hàng tỉ USD của Mỹ và NATO đã đổ vào nuôi sống các ông trùm này, để rồi chính họ lại góp phần làm cho cuộc chiến chống Taliban và tiến trình xây dựng chính quyền Afghanistan mà Mỹ rắp tâm thực hiện bấy lâu nay trở nên khó khăn hơn.

“Đế chế” của một ông trùm

Afghanistan, không ai xa lạ gì ông trùm chiến tranh Matiullah Khan ở tỉnh Oruzgan, miền Trung. Một chữ bẻ đôi cũng không biết, nhưng tay trùm giàu có khét tiếng này đã có nhiều thành tích cả chính đáng lẫn bất hảo. "Khởi nghiệp" từ sau khi Mỹ tấn công đánh bật Taliban ra khỏi Kabul, Matiullah Khan cũng như nhiều tay trùm chiến tranh khác đã tận dụng cơ hội xây dựng mối quan hệ "ăn chịu" với lực lượng Mỹ lúc đó đang cần đồng minh.

Chỉ vài năm sau, Matiullah Khan được giao chỉ huy đơn vị Cảnh sát Xa lộ ở tỉnh Oruzgan, chịu trách nhiệm quản lý tuyến đường huyết mạch đi từ tỉnh Kandahar tới thủ phủ Tirin Kot của tỉnh Oruzgan - nơi có căn cứ đóng quân của lực lượng Hà Lan và Mỹ trong thành phần NATO. Đây chính là tiền đề không thể tốt hơn để Khan mở rộng ảnh hưởng, tăng cường thế lực cát cứ của mình.

Theo điều tra riêng của tờ báo New York Times, Matiullah Khan xây dựng nên "đế chế" giàu có của mình chủ yếu nhờ các khoản tiền "lương bổng" do Chính phủ Afghanistan cấp cộng với thù lao các hợp đồng dịch vụ bảo đảm an ninh với quân đội Mỹ và NATO. Cụ thể, Khan và khoảng 600 tay súng được hưởng lương từ chính quyền tỉnh Oruzgan mặc dù từ lâu Khan và lực lượng bán quân sự của ông ta không nằm trong sự quản lý của chính quyền. Còn thu nhập thực tế hàng tháng của ông ta hiện không dưới 2,5 triệu USD - theo tiết lộ của một tay súng dưới quyền Khan với tờ báo New York Times.

Mặc dù đơn vị Cảnh sát Xa lộ của Khan đã bị giải thể vào năm 2006 do quá nhiều bê bối và nhất là buôn bán ma túy, nhưng Khan vẫn duy trì được một lực lượng bán quân sự dựa trên nền tảng các tay súng trung thành. Dần dần, lực lượng bán quân sự của Khan phát triển mạnh lên.  Hiện tại, lực lượng này có quân số lên đến gần 2.000 tay súng. Vùng núi miền Trung và Đông Nam Afghanistan, nơi có tuyến đường Kandahar đi Tirin Kot là vùng cát cứ của Khan và lực lượng của ông ta.

Đương nhiên, để nuôi sống một lực lượng quân số đông như vậy thì Khan cần phải có nguồn thu chắc chắn và dồi dào. Chủ yếu thu nhập này đến từ các khoản tiền hợp đồng an ninh với NATO. Nó giống như một thứ tiền bảo kê (mãi lộ) theo kiểu mafia mà NATO bắt buộc phải đóng khi đi qua tuyến đường do Khan kiểm soát. Và đó cũng là tình hình chung trên nhiều tuyến đường đi qua các vùng cát cứ do các ông trùm chiến tranh như Matiullah Khan kiểm soát.

Một mạng lưới vô chính phủ được Mỹ và NATO dung dưỡng

Matiullah Khan là ông trùm có lực lượng mạnh nhất, là một điển hình tiêu biểu nhất trong các ông trùm chiến tranh không chính thức nhưng có thế lực rất mạnh tại Afghanistan hiện nay. Đa số họ là những gã chiến binh võ biền, "dốt đặc cán mai" nhưng nắm trong tay quyền sinh sát đối với cả một khu vực rộng lớn. Hoạt động của quân đội Mỹ và NATO ở Afghanistan, các đoàn xe vận tải hàng quân nhu đi đến các căn cứ quân sự trên khắp đất nước Afghanistan mà không nhờ sự "bảo kê" của các lực lượng bán quân sự của các ông trùm này thì không xong, hay gặp khó khăn và thường xuyên bị tấn công.

Theo báo cáo điều tra dày 79 trang nhan đề "Warlord Inc." do Tiểu ban An ninh quốc gia Hạ viện Mỹ tiến hành và vừa công bố hôm 21/6, quân đội Mỹ ở Afghanistan đã chi hơn 2 tỉ USD cho các đơn vị bán quân sự do các trùm chiến tranh cát cứ Afghanistan kiểm soát để họ bảo đảm an ninh cho các chuyến vận chuyển hàng quân nhu đến khoảng 200 căn cứ quân sự của Mỹ trên đất Afghanistan. Nếu tính luôn các hợp đồng của NATO thì số tiền chắc chắn sẽ còn cao hơn nữa.

Hiện ở Afghanistan có khoảng vài trăm đơn vị an ninh tư nhân do các ông trùm kiểm soát quy tụ khoảng 70.000 tay súng nhưng nằm ngoài tầm quản lý của chính quyền và không chịu sự giám sát của bất cứ ai. Các ông trùm chiến tranh phát triển lực lượng mạnh nhờ vào tình trạng thiếu vắng quyền hành của chính phủ.

Một điều trớ trêu là, quyền lợi của các trùm chiến tranh mâu thuẫn hoàn toàn với tham vọng của Mỹ là xây dựng chính quyền Afghanistan vững mạnh, nhưng chính Mỹ (và các đối tác NATO) lại là kẻ hậu thuẫn tích cực cho các ông trùm này.

Không chỉ là chuyện thu tiền mãi lộ các tuyến xa lộ huyết mạch dẫn đến các căn cứ quân sự của Mỹ và NATO trên khắp Afghanistan, các trùm chiến tranh còn bành trướng ảnh hưởng sâu rộng trong vùng mà họ cát cứ nhờ sự hậu thuẫn chắc chắn của Mỹ và NATO. Họ đang ngày càng trở nên một thế lực chính trị và kinh tế mạnh ở Afghanistan.

Theo báo cáo của tình báo Mỹ, do đại bản doanh của ông trùm Matiullah Khan đóng sát cạnh căn cứ của lực lượng Đặc nhiệm Mỹ ở Tirin Kot, nên các tay súng dưới trướng của ông trùm này còn được lực lượng Đặc nhiệm Mỹ hỗ trợ, cho tham gia vào một số chiến dịch chống Taliban ở địa phương. Có lúc, có nơi thế lực của các ông trùm này còn mạnh hơn cả chính quyền địa phương. Các chỉ huy quân sự Mỹ dường như đánh giá các lực lượng tư nhân bán quân sự của các ông trùm chiến tranh cao hơn lực lượng của chính quyền trong các chiến dịch chống Taliban, nên đã "vô tình" dung dưỡng một thế lực vô chính phủ.

Dựa vào thế lực và các mối quan hệ ngầm với Ahmed Wali Karzai - Tỉnh trưởng Kandahar, em trai Tổng thống Hamid Karzai và bị nghi ngờ là "tài sản" của CIA, một số ông trùm, như Matiullah Khan, còn tham gia vào cả việc buôn lậu ma túy, khiến cho cuộc chiến phức tạp của quân đội Mỹ và NATO ở Afghanistan càng trở nên rối rắm thêm

Nguyên Khang (tổng hợp)
.
.