Nga: Chương trình chế tạo tàu ngầm thế hệ mới

Thứ Tư, 16/12/2009, 15:35

Sau khi Liên Xô tan rã, lực lượng hải quân một thời kỳ hùng mạnh rơi vào một giai đoạn khủng hoảng kéo dài và nghiêm trọng do buộc phải giảm bớt số lượng tàu chiến hoạt động. Hải quân của nước Nga mới dần thoát khỏi cuộc khủng hoảng nhưng lại phải đối mặt với hai thách đố quan trọng, đó là tháo gỡ và phá bỏ những tàu ngầm cũ kỹ, lạc hậu lên đến 194 chiếc và đóng mới thế hệ tàu ngầm hiện đại nhằm đáp ứng yêu cầu bảo vệ đất nước trong trường hợp xảy ra tranh chấp quân sự.

Mặc cho những khó khăn nhất định về tài chính, Chính phủ Nga vẫn ưu tiên phát triển đội tàu ngầm quân sự với việc triển khai một chương trình chế tạo tàu ngầm được giữ hoàn toàn bí mật mang số hiệu 20120.

Chương trình 20120 bao gồm hai phần: đó là tiểu chương trình 201 chế tạo thế hệ tàu ngầm quân sự lai (hybrid) đầu tiên trên thế giới mang số hiệu B-90, có tên gọi Sarov. Tiểu chương trình thứ hai mang số hiệu 210 chế tạo thế hệ tàu ngầm gián điệp có thể lặn sâu đến 6.000m mà không phát ra tiếng động có tên gọi Losharik.

Những thông tin đầu tiên về Chương trình 20120 chỉ xuất hiện nhỏ giọt trên một số phương tiện thông tin đại chúng ở Nga và nước ngoài từ tháng 12/2007, sau khi Hải quân Nga cho hạ thủy chiếc tàu ngầm B-90 Sarov đầu tiên và chạy thử nghiệm tại một căn cứ của Hạm đội Biển Bắc thuộc vùng vịnh Kola.

Theo đó, tàu ngầm B-90 Sarov do Tổ hợp Công nghiệp quốc phòng Rubin thiết kế từ năm 1988 nhưng sau đó bị đình chỉ vô thời hạn do Liên Xô tan rã. Mãi đến khi ông Vladimir Putin trở thành Tổng thống của nước Nga vào năm 2000, việc chế tạo thế hệ tàu ngầm B-90 Sarov mới được triển khai thông qua Chương trình 20120. Tuy nhiên, phải đợi đến năm 2003 việc đóng mới chiếc B-90 Sarov đầu tiên mới được khởi công tại Nhà máy đóng tàu Krasnoe Sormovo của thành phố Nizhny Novgorod, sau đó được vận chuyển bằng đường thủy đến Nhà máy đóng tàu Sevmash của thành phố cực bắc Severodvinks để lắp đặt máy móc thiết bị. Đến tháng 12/2007, công việc đóng mới chiếc B-90 Sarov đầu tiên mới hoàn thành và hạ thủy vào ngày 17/12/2007.

Mô hình hoạt động của tàu ngầm gián điệp Losharik; Tên lửa hành trình thế hệ mới Yasen trang bị cho tàu ngầm B-90 Sarov.

Về thiết kế kỹ thuật, B-90 Sarov thuộc thế hệ tàu ngầm quân sự lai đầu tiên trên thế giới chạy bằng cả năng lượng điện - diesel và năng lượng hạt nhân. Thông thường, hệ thống máy tàu sẽ sử dụng năng lượng điện - diesel để hải hành dưới biển sâu. Khi đến gần mục tiêu, để tránh bị phát hiện bởi tàu ngầm hay radar đối phương, chiếc B-90 Sarov sẽ chuyển sang chế độ vận hành bằng năng lượng hạt nhân để giảm thiểu tối đa tiếng động. Lò phản ứng hạt nhân được lắp đặt trên tàu ngầm B-90 Sarov thuộc thế hệ KTG sử dụng nguyên liệu plutonim-238 và strontium-90 để phát năng lượng. Khi trồi lên mặt nước, để tiết giảm năng lượng điện - diesel, lò phản ứng sẽ được khởi động để cung cấp năng lượng bảo đảm cho hoạt động của tàu.

Về thông số kỹ thuật, tàu ngầm B-90 Sarov có chiều dài 72,6m, cao 7m, rộng 9,9m, tổng tải trọng khi hải hành là 3.950 tấn, có thể lặn đến độ sâu 400m với vận tốc từ 10 đến 17 hải lý/giờ và hoạt động liên tục dưới mặt nước từ 45 đến 50 ngày. Thủy thủ đoàn của chiếc B-90 Sarov gồm 52 người trong đó có 25 sĩ quan và 27 thuyền viên. Tàu ngầm B-90 Sarov được trang bị thế hệ tên lửa hành trình mới có tên gọi Yasen 885 có thể bắn phá bất cứ mục tiêu nào của đối phương từ dưới biển sâu.

Nhiệm vụ của tàu ngầm B-90 Sarov là tuần tra, phòng chống thâm nhập của tàu ngầm đối phương vào lãnh hải của nước Nga, săn đuổi và phá hủy tàu ngầm và tàu chiến trên mặt nước của đối phương (chủ yếu là tàu sân bay). Ngoài ra, tàu ngầm B-90 Sarov còn có các tính năng kỹ thuật cao như được trang bị hệ thống làm mát tự động cho lò phản ứng hạt nhân, hệ thống bảo quản khí hydro bằng kỹ thuật cryogenic có thể bảo đảm an toàn cho tàu ngầm cả khi hải hành bình thường hay chiến đấu. Dự kiến đến năm 2015, Hải quân Nga sẽ được trang bị một đội tàu ngầm lai gồm 12 chiếc B-90 Sarov.

Trong khi đó tiểu chương trình 210 có mục tiêu chế tạo thế hệ tàu ngầm gián điệp có tên gọi Losharik được triển khai vào tháng 8/2004 tại Nhà máy đóng tàu Sevmash của Nga trên biển Barent. Không phải mới đây mà từ năm 1989, chương trình chế tạo tàu ngầm gián điệp Losharik đã được Tập đoàn Công nghiệp quốc phòng Rubin thiết kế. Tuy nhiên, chương trình này cũng phải bị đình chỉ khi chế độ XHCN ở Liên Xô sụp đổ.

Năm 2003, Chương trình 210 mới được khởi động trở lại nhưng buộc phải triển khai sau chương trình chế tạo tàu ngầm lai B-90 Sarov do gặp khó khăn về tài chính. Vì vậy, đến năm 2004, Nhà máy đóng tàu Sevmash mới bắt tay đóng mới chiếc Losharik đầu tiên.

Về thiết kế, tàu ngầm Losharik có hình thể như một quả cầu nhỏ giống nhân vật Malakit trong tranh dân gian Nga. Việc cung cấp năng lượng cho hoạt động của tàu ngầm Losharik đều do một lò phản ứng hạt nhân cung cấp. Nhờ thiết kế khí động học và tận dụng hình thù đặc biệt nên tàu ngầm Losharik tiết giảm tối đa tiếng động khi hải hành và có thể lặn đến độ sâu 6.000m, là độ sâu kỷ lục của các tàu ngầm từ trước đến nay. Với tính năng kỹ thuật cao trên nên tàu ngầm Losharik được sử dụng trong các nhiệm vụ do thám, nhiệm vụ quân sự đặc biệt và cả nghiên cứu và cứu hộ.

Các chuyên gia quân sự phương Tây đánh giá chiếc Losharik thuộc thế hệ tàu ngầm gián điệp hiện đại nhất thế giới hiện nay. Cho đến nay, những thông tin về việc chế tạo thế hệ tàu ngầm Losharik vẫn được giữ kín hoàn toàn.

Việc Nga quyết định tăng cường và củng cố sức mạnh quân sự của lực lượng hải quân thông qua việc triển khai Chương trình 20120 bao gồm việc chế tạo thế hệ tàu ngầm lai B-90 Sarov và tàu ngầm gián điệp Losharik đã thật sự thu hút sự quan tâm và đánh giá cao của dư luận

H.P. (theo Global Security)