Người phát ngôn của IRA là điệp viên của MI-6?

Các tờ báo ra hàng ngày tại Ireland luôn dành trang nhất để phản ánh diễn biến mới của vụ việc. Nhiều tờ ám chỉ J118 là “một thành viên lâu năm của chính quyền IRA và Sinn Fein”, “một lãnh đạo Sinn Fein”. Riêng Sunday World, một tờ tin vắn ra hàng ngày có trụ sở tại Dublin dẫn lời của một quan chức trong Cơ quan Force Research Unit tại Bắc Ireland: “McGuinness cộng tác với MI-6”.

Vụ việc sở dĩ được nhiều người quan tâm bởi vị trí và tầm quan trọng của McGuinness trong nội bộ tổ chức IRA cũng như đặt nó trong tình hình nhạy cảm hiện tại. Tháng trước, Denis Donalson (cũng là một thành viên lâu năm tại IRA bị Cơ quan An ninh Anh buộc tội tổ chức đánh bom liều chết) đã bị bắn chết tại thị trấn Co Donegal sau khi ông này thừa nhận mình là điệp viên của MI-6 trong vòng hơn 20 năm.

Không hiểu vì lý do gì mà một tờ báo tại Ireland có được cuốn băng ghi lại cuộc trao đổi được cho là của một lãnh đạo MI-6 với một điệp viên nằm vùng biệt danh J118 từ đó thổi bùng lên mối nghi ngờ trên. Nhưng gần đây nhất, tờ Sunday World tiết lộ rằng một quan chức tình báo của chính IRA, đã gửi đến tòa soạn cuốn băng trên cùng vài tài liệu giá trị khác dưới bút danh Martin Ingram, tên thật của người này hiện tại còn nằm trong bí mật.

Cuốn băng và tài liệu mật này chứng tỏ rằng điệp viên J118 đã nhận được những chỉ thị từ MI-6 cho phép đẩy nhanh âm mưu đánh bom nhằm vào chốt kiểm tra biên giới Coshquin giữa Derry, Anh và Donegal, Ireland. Theo đó điệp viên J118 đã cung cấp những thông tin về 2 vụ đánh bom sắp tới, một tại Coshquin và một tại South Armagh và được nhân viên của MI-6 chỉ thị rằng hãy cứ tiến hành theo như kế hoạch.

Kết quả vụ nổ bom ngày 24/10/1990 tại Coshquin đã làm 6 người chết trong đó có tên Patsy Gillespie, kẻ trực tiếp lái chiếc xe mang bom. Hành động của MI-6 có thể được hiểu là họ muốn cố tình để cho cộng đồng thế giới thấy những tội ác mà IRA gây ra. Tuy vậy, trước những thông tin mà tờ báo trên tiết lộ MI-6 cũng đang gặp phải nhiều lời chỉ trích của dân chúng Anh vì đã coi thường mạng sống của mọi người.

Đặc biệt, với những người tin tưởng McGuinness là điệp viên của MI-6 đã lên tiếng buộc tội MI-6 trong vụ đánh bom mưu sát nội các chính quyền bà Thatcher năm 1984 tại Brighton của IRA. Theo những người này, MI-6 chắc chắn biết được âm mưu trên (vì McGuinness với cương vị của mình sẽ nắm rõ) nhưng họ đã không có hành động nào thiết thực để ngăn cản. Ở một trang tài liệu khác, J118 cung cấp nhiều thông tin cho MI-6 về tên Provos “Northern Commander” và kế hoạch dùng “bom người” của hắn tấn công quân Đội Anh tại Bắc Ireland.

Theo Ingram, điệp viên J118 trong tài liệu không ai khác chính là ông McGuinness, phát ngôn viên của IRA. Điều khiến nhiều người tin tưởng vào lời Ingram là do 2 năm trước chính nhân vật bí mật này cũng lên tiếng cáo buộc một quan chức quân sự của IRA ông Freddie Scappattici (từng là thuộc cấp của McGuinness) là tay trong của MI-6.

Điều khiến người ta nghi ngờ một phần là vì McGuinness có mối liên hệ mật với Micheal Oatley, cựu lãnh đạo bộ phận chống khủng bố của MI-6. Oatley từng tham gia đàm phán thỏa thuận ngừng bắn giữa Chính phủ Anh và IRA năm 1974 - 1975. Sau khi lệnh ngừng bắn hết hiệu lực, Oatley thành lập một “kênh thông tin mật” thông qua 2 người trung gian là Brendan Duddy và Denis Bradley tại thành phố Derry, qua đó liên hệ với McGuinness.

Oatley chưa từng gặp McGuinness cho đến năm 1991 trước khi ông này nghỉ hưu, họ đã có một cuộc gặp mặt kín kéo dài trong 3 giờ đồng hồ bên lề vòng đàm phán ngừng bắn năm 1991. Theo lời của ông Sean McStiofain, cựu Tham mưu trưởng đầu tiên của IRA (cũng đã bị ngồi tù tại Anh) thì ngay từ năm 1972, McGuinness đã là nhân vật nhiệt tình nhất trong nhóm người của IRA ủng hộ hiệp định ngừng bắn. Ông ta tiến hành nhiều cuộc vận động hành lang để thúc đẩy tiến trình đàm phán đi đến ký kết hiệp định giữa Chính phủ Anh và IRA năm 1991.

Thủ lĩnh của IRA và Sinn Fein, ông Gerry Adams mặc dù bề ngoài luôn cho rằng đây là một màn kịch bẩn thỉu nữa được dựng lên bởitTình báo Anh nhằm bôi nhọ và gây chia rẽ nội bộ IRA nhưng thực sự đã bí mật mở một cuộc điều tra nội bộ để tìm ra danh tính của điệp viên J118. Rất nhiều nhân vật nằm trong tầm ngắm, đều là những lãnh đạo chủ chốt và lâu năm của IRA nhưng người được quan tâm nhất hiện nay không ai ngoài ông McGuinness, trưởng đoàn đàm phán, người phát ngôn của chính phủ lâm thời IRA.

Tất nhiên về phần mình ông McGuinness đã lên tiếng phủ nhận cáo buộc trên và cho rằng đây là âm mưu của MI-6 nhằm loại bỏ ông. Theo lời ông này sở dĩ MI-6 muốn loại bỏ ông là vì uy tín cũng như kết quả mà ông đã làm được cho IRA. Mặt khác trong quá khứ, ông McGuinness được các Cơ quan An ninh Anh liệt vào dạng cần theo dõi đặc biệt vì liên quan đến nhiều âm mưu đánh bom liều chết, vì vậy không lẽ nào ông lại là điệp viên của MI-6.

Ông McGuinness được biết đến từ những năm 1969 khi tham gia phong trào Bogside, chuyên gây ra các cuộc bạo động đường phố chống phá chính quyền. Bogside cũng là nơi đào tạo ra nhiều thành viên IRA, trong đó có cả lãnh tụ Gerry Adams. Năm 1976, McGuinness được cất nhắc lên làm lãnh đạo của lực lượng Northern Command, một bộ phận của IRA chuyên đánh bom liều chết và ám sát tại Bắc Ireland. Từ năm 1978-1982, McGuinness được điều động lên giữ vị trí Tham mưu trưởng quân đội IRA, và trở thành cánh tay phải của thủ lĩnh Adams.

Sau một thời gian bị sốc vì lời buộc tội giờ đây ông McGuinness đã lấy lại trạng thái thăng bằng. Người ta vẫn thấy ông đi nghỉ tại Donelgal, ngâm thơ và tận hưởng vào thú vui câu cá