Nhân viên Mossad đầu tiên bị tử hình về tội làm nội gián

Năm 1938, một năm trước khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai xảy ra, Tobianski được tình báo Anh tuyển dụng để hoạt động điệp báo, dưới lốt sĩ quan thanh tra tại các quốc gia Bắc Phi như Morocco, Algérie, Ai Cập... Khi chiến tranh kết thúc, Tobianski được lệnh gia nhập lực lượng dân binh Haganah của Israel để hoạt động nội gián. Haganah là tiền thân của Lực lượng quân đội Israel ngày nay.

Khi cuộc chiến giữa các quốc gia Arập và Israel xảy ra vào tháng 5/1948, Tobianski đã là sĩ quan tình báo quân đội Israel hoạt động điệp báo tại thành phố Jérusalem và các khu vực lân cận. Đến năm 1949, Tobianski là chỉ huy an ninh và tình báo của căn cứ quân sự, tình báo lớn nhất của Israel tại Jérusalem có tên gọi Trại Schneller.

Đến tháng 12/1949, khi Cơ quan Tình báo hải ngoại Israel (Mossad) được thành lập, Tobianski rời tình báo quân đội Israel chuyển sang làm việc cho Mossad và sau đó được đích thân Isser Harel, chỉ huy đầu tiên của Mossad, bổ nhiệm vào chức vụ phụ trách hoạt động của Mossad tại khu vực Jérusalem. Theo đà thăng tiến này, nhiều người dự báo rằng: Tobianski sẽ là người kế nhiệm Isser Harel làm chỉ huy Mossad trong tương lai.

Tuy nhiên, đến tháng 2/1955, đã xảy ra một sự kiện khiến dư luận Israel quan tâm, đó là việc phản gián Israel bắt giữ David Gibbi và Avraham Kron là hai nhân viên của Công ty Điện lực Jérusalem (JEC) do người Anh quản lý về tội hoạt động nội gián, cung cấp thông tin cho tình báo Anh. Bị thẩm vấn gắt gao, hai nhân viên JEC này khai: Chính Tobianski đã tuyển dụng họ từ năm 1949.

Không tin về những khai báo này, phản gián Israel bắt tiếp một nhân viên JEC tên Nathan Gorali nghi vấn làm nội gián cho tình báo Anh để xác minh thêm chứng cứ rằng có phải Tobianski là điệp viên nội gián của tình báo Anh hay không, nhưng không mang lại kết quả. Điều này khiến phản gián Israel do dự là có nên bắt giữ Tobianski để điều tra hay không?

Và phải đợi đến tháng 8/1955, sau khi thống nhất với chỉ huy Mossad Isser Harel và được đích thân Thủ tướng David Ben Gurion bật đèn xanh, Isser Be'eri, chỉ huy phản gián Israel quyết định bắt giữ Tobianski sau khi bị triệu hồi trở về từ Jérusalem.

Suốt 10 ngày sau đó, Tobianski được Isser Be'eri và Shmuel Granizi, chỉ huy bộ phận phản gián của Mossad, liên tục thẩm vấn với các câu hỏi đặt ra như Tobianski có phải là điệp viên nội gián của tình báo Anh hay không? Được tình báo Anh tuyển dụng từ lúc nào? Tobianski đã tuồn những thông tin, tài liệu mật nào của Mossad cho tình báo Anh? Tobianski hoạt động đơn tuyến hay  trong một đường dây điệp báo?...

Theo báo cáo thẩm vấn mà Isser Be'eri gửi cho Thủ tướng Ben Gurion và chỉ huy Mossad Isser Harel, Tobianski được tình báo Anh tuyển dụng vào năm 1938 khi đang phục vụ trong quân đội Anh đồn trú tại Trung Đông. Khi chiến tranh thế giới kết thúc, lấy lý do là người Do Thái nên Tobianski giải ngũ và xin phục vụ vô thời hạn trong lực lượng dân binh Haganah, nhưng thực ra là để thi hành nhiệm vụ mà tình báo Anh giao cho.

Trở thành điệp viên nội gián, Tobianski có nhiệm vụ phải luồn sâu vào  nội bộ của quân đội Israel để thu thập thông tin quốc phòng của Israel, nhất là tiềm lực quân sự và những nguồn cung ứng vũ khí và khí tài cho quân đội Israel. Khi cuộc chiến tranh Arập-Israel xảy ra vào năm 1948, tình báo Anh đã cung cấp cho Tobianski một số thông tin về việc điều chuyển quân và cách bố phòng của quân đội các quốc gia Arập để Tobianski lập công.

Quả thật, nhờ lập được nhiều chiến công trong cuộc chiến giữa các quốc gia Arập và Israel mà Tobianski thăng tiến rất nhanh. Năm 1949, theo yêu cầu của tình báo Anh, Tobianski còn thành lập một đường dây điệp báo hoạt động tại thành phố Jérusalem và các khu vực lân cận để thu thập các thông tin tình báo rồi sau đó chuyển giao cho Michael Bryant, Giám đốc Công ty Điện lực Jérusalem, người Anh, một điệp viên nằm vùng và là người chỉ huy hoạt động của tình báo Anh tại khu vực Jérusalem.

Hoạt động nội gián của Tobianski bí mật và hiệu quả đến nỗi tình báo Anh hầu như nằm bắt được mọi diễn biến về các hoạt động quân sự và tình báo của Israel tại khu vực Jérusalem cho đến khi Tobianski bị bắt giữ vào ngày 21/8/1955.

Sau khi bắt giữ Tobianski, phản gián Israel đã bắt tiếp Michael Bryant về tội hoạt động tình báo nằm vùng nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đành phải trả tự do cho Bryant trước sức ép của Chính phủ Anh. Bryant bị trục xuất về lại Anh vào tháng 10/1955.

Ngày 12/1/1956, một tòa án đặc biệt mở ra tại căn cứ quân sự Bayt Jiz ở ngoại ô thủ đô Tel-Aviv đã tuyên phạt Tobianski tử hình về tội làm điệp viên nội gián và phản bội tổ quốc. Ba nhân viên  của Công ty Điện lực Jérusalem là David Gibbi, Avraham Kron và Nathan Gorali đều phải lãnh án tù chung thân về tội hoạt động nội gián.

Đến ngày 6/3/1956, do Tổng thống Israel Yitzhak Ben-Zvi bác đơn xin tha tội chết nên Tobianski đã bị hành quyết tại căn cứ Bayt Jiz.

Năm 1996, 40 năm sau khi xảy ra sự kiện Tobianski bị hành quyết về tội làm nội gián và phản bội tổ quốc, vợ và các con của Tobianski yêu cầu Chính phủ Israel phải làm sáng tỏ việc liệu Tobianski có thực sự làm điệp viên nội gián hay không hay Tobianski chỉ là nạn nhân của một sự tranh giành quyền lực trong nội bộ Mossad khi cho rằng việc hành quyết Tobianski đã diễn ra một cách vội vàng, đặc biệt chỉ dựa vào kết luận điều tra của phản gián Israel mà không dựa vào những khai báo thật của Tobianski. Tuy nhiên yêu cầu của những người thân của Tobianski đã không được chính phủ của Thủ tướng Shimon Peres chấp thuận