Những bí mật mới được tiết lộ về cuộc chiến tình báo giữa Liên Xô và Australia

Thứ Ba, 29/10/2013, 07:05

Theo tiết lộ mới đây của Cơ quan thông tấn Fairfax Media của Australia, tình báo Liên Xô hoạt động rất "náo nhiệt" ở Australia trong thời Chiến tranh lạnh, trong khi đó những nỗ lực phản gián của ASIO - Tổ chức Tình báo An ninh Australia - chỉ có thành công giới hạn.

Một cựu sĩ quan phản gián ASIO giấu tên - tác giả của tài liệu tình báo mật mà Fairfax Media có được - còn nêu tên các sĩ quan tình báo KGB của Liên Xô hoạt động ở Australia. Trong số đó là Vladimir Yevgenyevich Tulayev và Geronty Lazovik.

Theo cựu sĩ quan ASIO, Lazovik là điệp viên sành sỏi hơn Tulayev và có nhiều mối quan hệ trong Nghị viện Australia, nhất là các chính khách Công đảng Australia (ALP). Thậm chí, có hai chính khách Australia được tuyển mộ làm gián điệp cho KGB vào cuối thập niên 60 và đầu thập niên 70 thế kỷ trước.

Tài liệu mật còn tiết lộ về một đối tượng được cho là gián điệp người Australia làm việc trong một thời gian dài cho KGB tên là Horace Allan Pile. Hồ sơ về Horace Pile bị khép lại nửa chừng do người này bất ngờ qua đời vì bệnh tim vào năm 1971 ở tuổi 48.

Một cuộc gặp bí mật không bao giờ diễn ra

Vào một buổi chiều cuối tháng 12/1962, một phụ nữ trẻ xinh đẹp, ăn mặc lịch sự xuất hiện bên ngoài khách sạn Maid and Magpie ở Stepney, vùng ngoại ô thành phố Adelaide, miền Nam Australia. Khoảng thời gian này, trên thế giới diễn ra hai sự kiện lớn - đó là cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba và cuộc chiến tranh Việt Nam đang leo thang.

10 ngày trước đó, người phụ nữ - tên là Kay Marshall - đã gặp Ivan Skripov - một sĩ quan KGB đội lốt nhà ngoại giao Xôviết ở thành phố Sydney, Australia. Skripov đã mất 15 tháng để tiếp cận Marshall và thuyết phục cô làm việc cho tình báo Xôviết. Sau đó, Skripov giao cho Marshall nhiệm vụ bay đến Adelaide để gặp một người đàn ông bí mật bên ngoài khách sạn Maid and Magpie.

Theo như mô tả của Skripov, đó là người đàn ông khoảng 45 tuổi, đeo kính gọng sừng màu nâu, mang cặp táp da màu đen và  tay cầm tờ báo The Age gấp lại. Điều đáng chú ý là Kay Marshall được tình báo New Zealand sử dụng làm điệp viên hai mang đối phó với các sĩ quan KGB.

Khi bay đến Sydney vào tháng 12/1960, Marshall tiếp tục được ASIO sử dụng với bí danh "Sylvia" để tiếp xúc với Skripov, người huấn luyện cô các kỹ thuật liên lạc bí mật. Để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ bên ngoài khách sạn Maid and Magpie, Skripov giao cho Marshall gói hàng đặc biệt. Khi kiểm tra, ASIO phát hiện bên trong gói hàng là hộp kim loại chứa thiết bị liên lạc.

Theo ASIO, điệp viên sử dụng thiết bị này có thể liên lạc với Đại sứ quán Liên Xô ở thủ đô Canberra của Australia hay một trạm nghe lén ở hải ngoại. Trước đó một năm, thông điệp tương tự phát đi từ mạng lưới tình báo Xôviết ở Anh đã bị tình báo nước này bắt được tín hiệu. Dưới thời Thủ tướng Robert Menzies, Australia vẫn còn duy trì mối quan hệ an ninh quốc phòng chặt chẽ với Anh, bao gồm việc thử nghiệm các tên lửa Anh ở vùng núi Woomera, bang South Australia - một mục tiêu gián điệp của tình báo Xôviết.

Tên lửa Bloodhound ở Woomera, Australia.

Theo tài liệu mật mà Fairfax Media có được, rõ ràng mục tiêu của KGB ở bang South Australia là Cơ sở Nghiên cứu vũ khí (WRE) tại Salisbury thành phố Adelaide. WRE phục vụ cho các chiến dịch thử nghiệm tên lửa ở vùng núi Woomera và là trung tâm hoạt động của hàng chục công ty sản xuất vũ khí của Anh và Australia.

ASIO hy vọng sẽ khám phá được mạng lưới gián điệp Xôviết ở Australia thông qua cuộc gặp mặt giữa Kay Marshall với người đàn ông tại khách sạn Maid and Magpie vào lúc 17h ngày 29/12/1962. Nhưng người đàn ông đó đã không xuất hiện. Ngày hôm sau, theo chỉ thị của Skripov, Marshall quay trở lại vị trí cũ vào lúc 1 giờ trưa và tiếp tục chờ đợi thêm nhưng vẫn không gặp được người đàn ông kia. Cuối cùng, ASIO nhận định, rất có thể KGB đã đánh hơi được sự theo dõi của tình báo Australia cho nên cuộc gặp mặt đã không bao giờ diễn ra.

Đầu tháng 2/1963, chính quyền Australia tuyên bố không chấp nhận tư cách nhà ngoại giao của Ivan Skripov đồng thời buộc người này phải rời khỏi Australia trong vòng 7 ngày. Sau vụ việc, Tổng giám đốc ASIO - Sir Charles Spry - nhận được lời khen ngợi từ Văn phòng Thủ tướng chính phủ Robert Menzies bất chấp chiến dịch phản gián không đạt kết quả như mong muốn và để lại nhiều câu hỏi hóc búa ám ảnh các sĩ quan ASIO trong suốt hơn 50 năm mà vẫn không có câu trả lời thỏa đáng. Người đàn ông bí ẩn mà Kay Marshall sẽ gặp thật sự là ai và tại sao không lộ diện?

Horace Allan Pile năm 1943.

Các hồ sơ giải mật mới đây của ASIO cho biết, có một kẻ khả nghi hàng đầu liên quan đến cuộc gặp của Kay Marshall - đó là Horace Allan Pile, người bán các thiết bị điện tử, thường xuyên lui tới WRE.--PageBreak--

Điệp viên Horace Allan Pile là ai?

Chào đời ở thị trấn Colac, bang Victoria (Australia) năm 1923, Horace Allan Pile là kỹ thuật viên radar phục vụ trong lực lượng Không quân Hoàng gia Australia (RAAF) trong Thế chiến II. Pile gia nhập Đảng Cộng sản Australia khi đang được huấn luyện tại căn cứ không quân Tocumwal RAAF năm 1943. Sau khi giải ngũ năm 1945, Pile trở thành người tổ chức của Đảng Cộng sản ở Victoria.

Horace Pile - được hồ sơ ASIO mô tả là người "cuồng tín" và "mạnh mẽ" - trung thành với đảng đến mức đã bỏ người vợ đầu do cô từ chối gia nhập đảng. Sau đó, Pile chuyển đến  sống ở Adelaide và được bầu vào vị trí ủy viên chấp hành của Đảng Cộng sản năm 1951.

Hơn 40 năm sau, luật sư đảng viên cộng sản Elliott Johnston cho biết, Pile là người mở rộng tổ chức đảng đến bang South Australia. Walter Seddon Clayton - thành viên của Ủy ban Kiểm soát trung ương đảng phụ trách về kỷ luật và an ninh nội bộ đảng - chịu trách nhiệm thuyên chuyển Pile về công tác khu vực phía nam bang Sauth Australia. Với tên mã là "Klod", Clayton được hồ sơ ASIO mô tả là người trụ cột điều hành mạng lưới điệp viên Đảng Cộng sản Australia chuyển giao thông tin bí mật của chính quyền nước này cho tình báo Xôviết từ năm 1944 đến 1950. Vào đầu thập niên 50, Clayton bất ngờ biến mất ngay trước mũi của ASIO.

Từ khoảng năm 1956, Horace Pile rút lui khỏi Đảng Cộng sản Australia. Đầu năm 1959, Pile làm việc cho Công ty Thương mại điện tử Gerard & Goosman và 2 năm sau ông trở thành đại diện bán hàng ở Adelaide cho nhà cung cấp trang thiết bị điện tử Jacoby Mitchell. Đây là bước tiến quan trọng bởi vì Jacoby Mitchell là nhà cung cấp thiết bị kiểm tra điện tử hàng đầu cho WRE. Khi nắm giữ vị trí cố vấn kỹ thuật và đại diện bán hàng cho Jacoby Mitchell ở bang South Australia, Horace Pile thường xuyên viếng thăm WRE vào đầu năm 1961.

Mặc dù không có giấy phép an ninh mà sau đó WRE phải có người đi kèm, song không bao lâu sau, Pile có thể một mình đi qua trạm kiểm soát an ninh chính ít nhất 2 hay 3 lần/tuần.

Trưởng trạm KGB Ivan Stenin (phải) ở Australia và người kế nhiệm Geronty Lazovik ở Canberra năm 1971.

Nhờ tài ăn nói và thuyết phục của mình mà Horace Pile nhanh chóng tạo được mối quan hệ thân thiết với đội ngũ kỹ thuật viên WRE để được phép truy cập những thông tin cực kỳ nhạy cảm về các hệ thống điện tử của tên lửa, kể cả các dự án tên lửa đất đối không bí mật Bloodhound và Thunderbird, vũ khí hạt nhân Blue Steel và hệ thống tên lửa chống tàu ngầm Ikara của quân đội Australia.

Giữa tháng 12/1962, văn phòng ASIO ở Adelaide mới thật sự quan tâm đến Horace Pile. ASIO coi Pile là "đối tượng bất hợp pháp khả nghi", nên đưa vào danh sách giám sát chặt chẽ. Horace Pile được báo động khi việc trục xuất sĩ quan KGB đội lốt nhà ngoại giao Ivan Skripov được thông tin rộng rãi trên đài phát thanh vào ngày 7/2/1963.

Do Horace Pile thuộc diện nguy hiểm, cho nên ASIO cuối cùng đã báo cho giám đốc công ty của Pile chuyển ông sang vị trí làm việc khác ở Melbourne. Mối lo ngại của ASIO càng gia tăng sau khi cơ quan này kiểm tra một cuốn sổ đặt hàng của Pile và phát hiện ông có mối quan hệ với ít nhất 70 nhân viên làm việc trong các bộ phận bí mật của WRE.

Theo điều tra sau đó của ASIO, Horace Pile được nhân viên WRE tạo điều kiện để nhìn thấy thiết kế những hệ thống vũ khí tuyệt mật và thậm chí ông còn muốn tìm hiểu về những thông tin có giá trị cao về mặt quốc phòng của Australia. Với một số chứng cứ thu thập được, ASIO có cơ sở nghi ngờ Horace Pile thu thập thông tin về WRE và Woomera cho tình báo Xôviết.

Ngoài ra, tình báo Hải quân Australia cũng cảnh báo có "bằng chứng về việc một chiếc tàu ngầm Xôviết lảng vảng trong vùng biển Nam Australia" vào thời điểm diễn ra những cuộc bắn thử nghiệm tên lửa ở Woomera.

Các nhà khoa học làm việc trong WRE, Woomera.

Từ giữa thập niên 50, tình báo Xôviết và Tiệp Khắc hợp tác chặt chẽ với nhau để gián điệp công nghệ vũ khí của Anh và Mỹ. Các tài liệu quân sự của Cộng hòa Czech được giải mật trong thời gian gần đây cũng tiết lộ tình báo Tiệp Khắc ngày trước có được thông tin mật về nghiên cứu vũ khí ở WRE trong hai năm 1961-1962 - bao gồm tên lửa Bloodhound, tên lửa không đối không có tên mã Fireflash và thiết bị kiểm tra điện tử của hai công ty Anh EMI và AVRO hợp tác với WRE. ASIO cho rằng những thông tin mật mà tình báo Tiệp Khắc và Xôviết có được liên quan đến những cuộc viếng thăm WRE của Horace Pile.

Horace Pile sống với tâm trạng căng thẳng sau khi được chuyển công tác về Melbourne và được cảnh báo ông đang là mục tiêu giám sát chặt chẽ của ASIO. Cuộc hôn nhân giữa Pile với người vợ thứ hai đổ vỡ và cuộc tranh giành quyền nuôi hai đứa con bắt đầu. Năm 1971, tức 8 năm sau, Pile đột ngột qua đời vì bệnh tim ở tuổi 48. Lúc đó, ASIO cũng lặng lẽ đóng hồ sơ về Horace Pile.

Thật ra, có phải Horace Pile là gián điệp của KGB? Trong tương lai, có thể ASIO sẽ có thêm chút ánh sáng về vụ việc bí ẩn này mặc dù toàn bộ câu chuyện vẫn còn nằm ngoài tầm tay của tình báo Australia hay nói cách khác là nằm trong kho hồ sơ tuyệt mật của KGB ở Moskva

Trang Thuần (tổng hợp)
.
.