Tại sao Đơn vị đặc biệt săn tìm Bin Laden giải thể?

Việc chọn lựa một chuyên gia chống khủng bố am hiểu về các quốc gia Hồi giáo cũng như các phong trào Hồi giáo cực đoan và nhạy bén trong "đánh hơi" chính xác về hướng di chuyển, trốn tránh hay xuất hiện của Bin Laden cũng đã khiến CIA phải đau đầu. Cuối cùng, Michael Sheuer, chỉ huy Bộ phận  theo dõi các tổ chức Hồi giáo cực đoan của Trung tâm Chống khủng bố (CTC) của CIA được chọn làm người đứng đầu BLIS.

Theo đánh giá của David Cohen, người đứng đầu CTC thì Sheuer là một chuyên gia xuất sắc về thế giới Hồi giáo, đặc biệt là đối với các tổ chức cực đoan mang tính chất khủng bố quốc tế có căn cứ đặt tại Pakistan và Afghanistan. BLIS có văn phòng chính không đặt tại trụ sở của CIA ở Langley mà nằm trong một trung tâm huấn luyện của CIA ở ngoại ô thủ đô Washington. BLIS có đầy đủ các bộ phận như  phân tích, thu nhận tín hiệu thông tin và hình ảnh từ vệ tinh, máy bay do thám và đặc biệt là một đội hành động có tên gọi "Gia đình Mansion" tập trung nhiều điệp viên CIA và nhân viên FBI chuyên săn lùng Bin Laden khắp nơi trên thế giới.

Những thành viên của Gia đình Mansion đều ở độ tuổi từ 25-35, từng phục vụ trong các chuyên ngành điều tra, phản gián, thu thập thông tin từ 5 năm trở lên, không vi phạm khuyết điểm, sẵn sàng hy sinh tính mạng để bảo vệ an ninh quốc gia. Gia đình Mansion được chia thành các nhóm hành động nhỏ có tên gọi Alec biên chế từ 5 đến 7 đội viên, chuyên hoạt động tại các khu vực mà Al-Qaeda và Bin Laden thường xuất hiện ở những vùng như Đông châu Phi, vùng vịnh Aden và nhất là tại các quốc gia Nam Á như Pakistan, Afghanistan.

Chỉ vài tháng sau khi được thành lập, BLIS đã thu được một kết quả đáng khích lệ khi một trợ lý của Bin Laden tên Jamal Ahmed al-Fadl đầu thú với Sứ quán Mỹ ở quốc gia Tây Phi Erythrée. Al-Fadl từng sống tại Mỹ vào thập niên 80 và được Al-Qaeda tuyển dụng vào năm 1991, đến năm 1992 trở thành trợ lý của Bin Laden. Từ khai báo của Fadl, BLIS biết rằng từ cuối năm 1995, Bin Laden đã bí mật rời Sudan đến Afghanistan để mở các căn cứ huấn luyện dưới sự bảo trợ của Taliban. Vì vậy, BLIS quyết định triển khai điệp vụ Jawbreaker 1 tung các nhóm Alec đến Pakistan rồi bí mật thâm nhập vào Afghanistan để truy tìm Bin Laden.

Đầu năm 1998, các nỗ lực săn tìm Bin Laden của BLIS đã mang lại kết quả khi một nhóm Alec phát hiện một căn cứ ngụy trang của Al-Qaeda gần thành phố Kandahar, Afghanistan và được CIA đặt tên là Trại Tarnak. Đây được xem là sở chỉ huy chính của Al -Qaeda tại Nam Á và cũng là nơi trú ngụ của Bin Laden cùng một số nhân vật chóp bu của Al-Qaeda. Trại Tarnak có diện tích chừng 80 ha được ngụy trang bởi các khu dân cư ít người.

Chiến binh Al-Qaeda đang tập luyện tại trại Tarnak.

Cứ vài đêm, Bin Laden lại xuất hiện tại đây sau đó lại bỏ đi. Để tiếp cận Bin Laden và tiêu diệt y, BLIS đề ra hai phương án: một là tấn công chớp nhoáng từ mặt đất; hai là tấn công bằng tên lửa hành trình từ các tàu chiến để san bằng Trại Tarnak và giết Bin Laden.

Trong khi CIA còn cân nhắc giữa hai phương án thì xảy ra vụ đánh bom khủng bố của Al-Qaeda vào Sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania vào ngày 7/8/1998. Giám đốc CIA George Tenet quyết định chọn phương án hủy diệt Al-Qaeda trên diện rộng. Ngày 20/8/1998, 40 tên lửa hành trình Tomahawk và Cruise được phóng từ các tàu chiến Mỹ đã hầu như san bằng Trại Tarnak gây thiệt hại nặng cho Al-Qaeda. CIA hy vọng Bin Laden cũng bị tiêu diệt trong đợt tấn công này. Nhưng chỉ 4 ngày sau khi xảy ra vụ tấn công, Bin Laden đã xuất hiện trên Internet và tuyên bố thánh chiến với Mỹ. Thất bại của điệp vụ Jawbreaker 1 đã khiến Sheuer phải rời chức vụ chỉ huy BLIS và được thay thế bằng Richard Rich, một trợ lý thân tín của giám đốc CIA .

Đến tháng 1/2000, BLIS quyết định triển khai tiếp điệp vụ Jawbreaker 2 khi nắm bắt được thông tin về việc Al-Qaeda sẽ tổ chức một hội nghị cấp cao tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia và do Bin Laden chủ trì. Tuy nhiên, vào phút cuối, hội nghị cấp cao này đã bị đình hoãn khi Cảnh sát Malaysia bắt giữ  Khalid al-Mihdar, phụ trách các hoạt động của Al-Qaeda tại Đông Nam Á. Vụ bắt giữ Al-Mihdar đã khiến Bin Laden không đặt chân đến Malaysia.

Sau khi xảy ra vụ khủng bố vào nước Mỹ ngày 11/9/2001, CIA không chỉ tuyên bố cuộc chiến toàn diện với Bin Laden mà còn đề ra một chiến lược mới là phối hợp săn tìm và tiêu diệt Bin Laden từ mặt đất và trên không. Theo chiến lược này, BLIS sẽ tung các nhóm Alec hoạt động rộng khắp lãnh thổ Afghanistan để truy tìm dấu vết của Bin Laden. Nếu phát hiện và xác định dấu vết Bin Laden sẽ gọi máy bay không người lái vũ trang tấn công tiêu diệt ngay. Tuy nhiên, việc thay đổi chiến lược này vẫn không mang lại kết quả cho dù BLIS có triển khai tiếp các điệp vụ Jawberry 3, 4 và 5.

Tháng 5/2006, CIA quyết định giải thể BLIS một phần do gặp quá nhiều thất bại trong việc săn tìm và tiêu diệt Bin Laden và phần khác do Mỹ quyết định sáp nhập các đơn vị hành động của CIA, trong đó có đơn vị Gia đình Mansion của BLIS vào lực lượng đặc biệt Mỹ và lấy tên gọi là các đơn vị TRODPINT nhằm tăng cường sức mạnh và hiệu quả trong việc săn tìm và tiêu diệt Bin Laden