Ukraina bán bí mật quốc phòng của Nga cho Trung Quốc?

Theo tố cáo của đại diện của Cơ quan Xuất khẩu quốc phòng Nga (Rosoboronexport), một xí nghiệp quốc phòng tại Feodosia (Ukraina) đã bán trái phép một số tàu đổ bộ “Zubr” với các công nghệ phát minh tại Nga cho phía Trung Quốc. Vụ rắc rối về những bí mật quốc phòng này, theo các nhà phân tích, chắc chắn phải đòi hỏi có sự tham gia giải quyết của các nguyên thủ hàng đầu hai nước…

Căng thẳng Nga-Ukraina về những bí mật quốc phòng bắt đầu nảy sinh vào ngày 1/7/2011, sau khi Oleg Azizov, Trưởng đoàn đại diện của Rosoboronexport, tuyên bố trong khuôn khổ triển lãm công nghệ hải quân ở Saint-Peterburg về việc, phía Ukraina đã vi phạm bản quyền về công nghệ khi ký hợp đồng cung cấp một số tàu đổ bộ chạy trên đệm khí "Zubr" cho Trung Quốc.

"Chúng tôi cho rằng, đây là một hành động vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ. Rosoboronexport đã thông báo về điều này cho các cơ quan hành pháp Liên bang Nga" - ông Azizov phát biểu. Quan chức này còn bổ sung,  Rosoboronexport đang có được những thông tin cho biết, những hợp đồng kiểu trên giữa Trung Quốc và Ukraina trên thực tế đã được ký kết xong.

Được biết, tàu đổ bộ "Zubr" trong khuôn khổ dự án 12322 hiện đang là loại tàu đổ bộ chạy trên đệm khí lớn nhất trên thế giới. Tàu có khả năng chạy với tốc độ tối đa 110 km/giờ, vận chuyển được tới 500 lính, 3 xe tăng hạng nặng hoặc 10 xe chiến đấu bộ binh và có thể đổ bộ lên những khu vực bờ có địa hình không thuận lợi.

"Zubr" là loại tàu đổ bộ đệm khí lớn nhất trên thế giới hiện nay.

Để có thể đảm trách được cả những nhiệm vụ phòng không tầm ngắn, tiêu diệt các mục tiêu trên biển và trên bờ, tàu được lắp đặt 2 khẩu pháo tự động AK-630M cỡ 30mm. Chưa kể hai bệ phóng MC-227 140mm được lắp đặt trên tàu chuyên có nhiệm vụ trấn áp các điểm phòng ngự của đối phương trên bờ. 

Ngoài ra, trên boong tàu cũng được thiết kế để có thể lắp đặt thêm 2 bệ phóng tên lửa kiểu "Igla-1M". Loại tàu trên còn có thể được sử dụng cho mục đích thả thủy lôi lập nên những khu vực phòng thủ bí mật và hiệu quả trên biển.

Dự án 12322 bắt đầu được nghiên cứu từ thời Liên Xô vào cuối những năm 70 - đầu những năm 80. Việc sản xuất loại tàu trên được giao cho hai xí nghiệp quốc phòng: Nhà máy đóng tàu Promorski tại Leningrad (hiện nay là Hãng đóng tàu Almaz) và Nhà máy đóng tàu More tại Feodosia.

Vào thời điểm hiện tại, Nga và Ukraina đang có 2 con tàu thuộc dự án trên đang phục vụ trong biên chế hải quân của hai nước. Tháng 1/2000, Ukraina, Nga và Hy Lạp đã ký kết một hợp đồng ba bên về việc cung cấp 4 con tàu "Zubr" cho phía Hy Lạp - mỗi nhà máy tại Nga và Ukraina đảm trách đóng hai chiếc - với tổng trị giá gần 200 triệu USD. Theo nội dung cụ thể của hợp đồng, Hy Lạp trả cho phía Ukraina 97 triệu USD, còn cho phía Nga 101 triệu USD.

Các kế hoạch của Ukraina cung cấp tàu đổ bộ "Zubr" cho Trung Quốc đã được Bộ trưởng Chính sách kinh tế Vladimir Novitski của nước này nhắc tới từ tháng 8/2009. "Bên xí nghiệp quốc phòng đã ký kết một thỏa thuận dài hạn trị giá hàng trăm triệu USD với Trung Quốc về việc chế tạo những con tàu chạy trên đệm khí - ông Novitski tiết lộ trong một bài trả lời phỏng vấn báo chí Ukraina - Giá trị lớn của hợp đồng sẽ giúp cho nhiều công nhân đang làm việc tại các xưởng đóng tàu ở châu Âu quay trở về nhà máy làm việc".

Khởi xướng cho hợp đồng trên là người đứng đầu Cơ quan xuất khẩu các trang thiết bị đặc biệt của Ukraina (Ukrspecexport) Sergey Bondarchuk, người đã bị Tổng thống Victor Yanukovic cách chức vì những cáo buộc cung cấp vũ khí trái phép cho Gruzia vào năm 2008.

Hãng tin Interfax dẫn lời các nguồn tin trong giới công nghiệp quốc phòng Nga cho biết, giá trị tổng hợp hợp đồng về việc sản xuất và chế tạo 4 tàu đổ bộ "Zubr" được phía Ukraina ký với phía Trung Quốc là vào khoảng 350 triệu USD. Theo đó, 2 con tàu sẽ được đóng tại Ukraina, 2 chiếc còn lại được đóng tại Trung Quốc với sự tham gia của các chuyên gia Ukraina.

Chi tiết đáng chú ý khiến giới công nghiệp quốc phòng Nga phải lo ngại chính là việc trong hợp đồng có xem xét việc chuyển giao cho phía Trung Quốc các tài liệu kỹ thuật về dự án 12322. Trong khi theo một thỏa thuận liên Chính phủ Nga - Ukraina về bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ từ năm 2006, việc chuyển giao tài liệu về dự án cho một bên thứ ba cần phải có được sự đồng thuận của bên sáng chế ra công nghệ.

Đó là lý do khiến giới chức Nga cho rằng, với việc Hãng đóng tàu Almaz nắm giữ bản quyền về loại tàu "Zubr", bất cứ một thỏa thuận nào được Ukraina ký kết với phía Trung Quốc, trong đó có cả chuyển giao tài liệu kỹ thuật là hành động vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế về bản quyền công nghệ. Nếu các bên liên quan không có ý định xem xét lại hợp đồng trên, các cơ quan hữu trách của Nga sẽ có những biện pháp đáp trả xứng đáng, trong đó có cả khả năng nộp đơn kiện lên Tòa án Hình sự quốc tế.

Nhiều chuyên gia còn nhận xét rằng, chưa nói tới vấn đề vi phạm bản quyền, việc Ukraina bán công nghệ sản xuất tàu "Zubr" chẳng khác gì hành động "cưa cành cây mình đang ngồi", hay nói rõ hơn là vì lợi ích trước mắt mà không nghĩ đến tác hại lâu dài.

Trung Quốc từ trước tới giờ nổi tiếng là một "chuyên gia sao chép công nghệ" trong sản xuất hàng loạt. Một khi người Trung Quốc đã nắm được kỹ thuật sản xuất hàng loạt loại tàu "Zubr", họ sẽ nhanh chóng nhân bản để trang bị cho quân đội mình, hay thậm chí đem ra xuất khẩu. Nếu so sánh với tiềm năng sản xuất của Trung Quốc, việc Ukraina bị bạn hàng phía đông của mình hất văng khỏi thị trường sản xuất tàu chạy trên đệm khí là điều chắc chắn sẽ xảy ra.

Ukraina hiện chưa có phản ứng chính thức về những cáo buộc từ phía Nga. Nhưng theo sự chống chế của một số quan chức từ Bộ Quốc phòng, vấn đề bán tàu "Zubr" không vi phạm thỏa thuận liên chính phủ năm 2006, do loại tàu này đã được thiết kế từ những năm 1980. Còn các quan chức Nga cho rằng, vấn đề này chỉ có thể giải quyết ở tầm nguyên thủ của cả hai quốc gia, sau khi Tổng thống Medvedev có ý kiến trực tiếp với Tổng thống Yanukovic về việc Ukraina đang vi phạm các cam kết trước đây của mình