Vụ bê bối do thám nội bộ tại Tập đoàn Deutsche Bahn của Đức

Mọi chuyện bắt đầu từ khi  hai tổ chức công đoàn trong ngành giao thông vận tải yêu cầu giới lãnh đạo Deutsche Bahn phải tiết lộ mọi chi tiết liên quan đến các hoạt động theo dõi bí mật do họ đạo diễn đối với hàng ngàn nhân viên cấp dưới của mình. Vụ bê bối này ngay lập tức đã thu hút sự chú ý của các cấp tòa án, khiến Deutsche Bahn không loại trừ khả năng sẽ phải chịu một mức tiền phạt 250.000 euro vì tội vi phạm các đạo luật bảo vệ thông tin cá nhân.

Vụ việc này còn cho thấy, hoạt động tình báo kinh tế vì mục đích cạnh tranh giữa các công ty tại Đức cũng đang là một vấn đề nan giải đối với pháp luật...

Thông tin về việc Công ty Deutsche Bahn trong vài năm qua đã bí mật theo dõi các nhân viên của mình lần đầu tiên được công bố trên tạp chí Stern của Đức. Ngay từ cuối tháng 1/2009 vừa qua, các phóng viên sau một quá trình điều tra riêng đã phát hiện ra rằng, trong năm 2002-2003, giới lãnh đạo công ty này đã tổ chức một cuộc điều tra bí mật về dữ liệu cá nhân của 173.000 nhân viên của mình (tức là gần 2/3 số biên chế của toàn công ty). Mục đích của cuộc kiểm tra quy mô này là để làm rõ, liệu các nhân viên của  Deutsche Bahn có bí mật hợp tác với bất cứ một đối tượng nào trong tổng số 80.000 công ty lớn nhỏ khác nhau tại Đức mà tập đoàn vận tải khổng lồ này từng có quan hệ thương mại.

Đến năm 2007, các lãnh đạo cao cấp nhất của  Deutsche Bahn lại tiếp tục triển khai giai đoạn hai của quá trình điều tra. Mục tiêu lần này tập trung vào khoảng 1.000 quản trị viên cao cấp của công ty và các thành viên gia đình của họ, kiểm tra xem họ có dính líu tới tham nhũng hay lạm dụng quyền hành hay không. Đáng chú ý là giới lãnh đạo công ty không hề có bất cứ một mối nghi ngờ cụ thể nào liên quan tới các nhân viên, hay nói cách khác, hoạt động theo dõi trái phép này chỉ mang tính chất... phòng ngừa.

Mức độ nghiêm trọng của vụ việc trên còn trở nên trầm trọng hơn, khi nhiệm vụ theo dõi trên được giới lãnh đạo Deutsche Bahn giao phó cho Công ty  Network Deutschland GmbH, một đối tượng từng có "tiền sự" liên quan đến những bê bối tương tự. Hồi năm ngoái, chính hãng thám tử này từng được thuê nghe trộm điện thoại của các quản trị viên hàng đầu từ Tập đoàn Viễn thông Deutsche Telekom, cũng như theo dõi các nhân viên của mạng lưới siêu thị thực phẩm Lidl.

Mỗi nhân viên của Deutsche Bahn đều có thể là nạn nhân bị các ông chủ của mình theo dõi.

Theo tờ Stern, Deutsche Bahn đã trao cho các thám tử tư của Network Deutschland GmbH một đĩa CD-ROM có chứa dữ liệu cá nhân ban đầu của 774 quan chức điều hành cấp dưới trong công ty - trong đó bao gồm cả tên tuổi, địa chỉ và số điện thoại. Công ty cũng yêu cầu theo dõi tình hình tài chính, giao dịch và điện thoại của khoảng 500 người là vợ chồng của các quan chức trên.

Sau khi kết quả điều tra của các phóng viên về vụ theo dõi nhân viên Deutsche Bahn được tiết lộ trước công luận, giới lãnh đạo tập đoàn này ngay lập tức đã tổ chức một cuộc họp báo. Dù chính thức thừa nhận các hành vi theo dõi bí mật trên, nhưng các quan chức của Deutsche Bahn cho rằng không cần thiết phải đưa ra lời xin lỗi. "Trong thập niên gần đây, Deutsche Bahn đã trở thành nạn nhân của những vụ tội phạm kinh doanh và tham nhũng tồi tệ nhất - phát ngôn viên Oliver Schumacher của công ty tuyên bố - Vì quyền lợi của tất cả những khách hàng có thiện chí, những người đóng thuế và cả các nhân viên của hãng, Deutsche Bahn vẫn tiếp tục áp dụng những biện pháp có thể trong phạm vi luật pháp để ngăn ngừa những vụ tội phạm tương tự".

Trước mắt, đa phần ý kiến của công luận đều tỏ ý nghi ngờ về tính hợp pháp của những hành động trên. Các đại diện của đảng Xanh trong Quốc hội Đức đã tuyên bố rằng, Deutsche Bahn đã vượt quá những giới hạn cho phép trong cuộc chiến chống tham nhũng. Một ngày sau, đến lượt hai tổ chức công đoàn lớn đại diện quyền lợi cho các nhân viên trong lĩnh vực giao thông vận tải chính thức lên tiếng, yêu cầu phải tiết lộ tất cả mọi chi tiết của chiến dịch theo dõi bí mật trên.

Nếu như kết quả điều tra đang tiến hành đối với hoạt động của Deutsche Bahn chứng minh tập đoàn này đã vi phạm pháp luật về việc bảo vệ thông tin cá nhân, hãng này sẽ phải nộp khoản tiền phạt lên tới 250.000 euro.

Alexander Dix - Ủy viên đặc biệt của chính phủ chuyên trách vụ vi phạm những thông tin cá nhân tại Deutsche Bahn - cũng công khai chỉ trích vụ do thám nội bộ nói trên. "Chúng tôi đã phát hiện những vi phạm nghiêm trọng của Deutsche Bahn đối với điều luật của liên bang bảo vệ sự riêng tư cá nhân - ông Dix nói với phóng viên của tạp chí Stern - Chúng tôi đang cố gắng xác định xem, liệu có nên giao vụ này cho công tố viên hay không".

Nhưng đó vẫn chưa phải là thông tin đáng buồn nhất đối với Deutsche Bahn, nếu tính tới một loạt những vấn đề nghiêm trọng khác mà tập đoàn này đang phải đương đầu vì khủng hoảng kinh tế. Mới đây, các nhân viên đường sắt của họ tại một vài thành phố đã tổ chức cuộc bãi công, yêu cầu giới chủ phải cải thiện điều kiện lao động và tăng lương. Các quan chức Deutsche Bahn đã phải mất vài ngày mới thỏa thuận được với các tổ chức công đoàn. Để có được thỏa hiệp này, giới lãnh đạo Deutsche Bahn đã phải tăng 2,5% lương cho toàn thể nhân viên (thay vì tỉ lệ 1% theo dự tính trước đó).

Trong khi phiên tòa xét xử nhiều khả năng sẽ được mở về vụ theo dõi trái phép và khoản tiền phạt lớn có thể phải nộp chắc chắn sẽ khiến tập đoàn vận tải đường sắt hàng đầu tại Đức còn phải điêu đứng hơn nữa