Chuyện về kỹ sư chế tạo ghế điện tử hình cuối cùng ở Mỹ
Ngày 21 tháng 9 năm 2016, ông già Jay Allen Wiechert, 73 tuổi, đã tạ thế tại tư gia ở Fort Smith (tiểu bang Arkansas) sau một thời gian đấu tranh chống căn bệnh ung thư. Với cộng đồng, Wiechert tự nhận ông là kỹ sư chuyên nghiệp và là một thành viên của Mensa (Cộng đồng những người có chỉ số IQ cao nhất thế giới, thành lập lâu đời nhất thế giới).
Tuy nhiên, ít người biết rằng Wiechert là người chuyên giám sát công tác sản xuất và bảo trì các ghế điện dùng cho việc hành quyết trong suốt 40 năm cuối đời ông.
 |
|
Jay Allen Wiechert, kỹ sư kiêm nhà phát minh ra ghế điện và các thiết bị điện tử khác. Ông là kỹ sư Mỹ cuối cùng chuyên trách sản xuất, bảo trì ghế điện và ra làm chứng trong các buổi hành quyết tử tù. |
Sinh ngày 28 tháng 6 năm 1943 tại Brazilton (tiểu bang Kansas), Jay Allen Wiechert là người sớm có đam mê máy móc ngay từ khi còn nhỏ; ông bắt đầu làm việc tại xưởng rèn của cha vào năm lên 10 tuổi, nơi đây cậu bé Wiechert hí hoáy phụ cha sửa chữa các loại máy móc nông nghiệp.
Lớn lên, Wiechert theo học ở Đại học công Kansas và lấy được bằng cử nhân, và rồi lấy bằng Thạc sĩ về kỹ thuật điện. Wiechert đã dạy điện tử và toán học cho binh lính Mỹ tại Fort Riley nhằm quyên góp kinh phí về cho trường học.
Sau khi hoàn thành xong luận án, Wiechert làm việc ở Whirlpool (Michigan), đứng đầu các dự án về bộ phận sấy. Suốt một thời gian dài, Wiechert đã mày mò để phát triển cơ khí ứng dụng. Vào cuối thập niên 1960, ông đã phát minh ra cảm biến sấy mà thiết bị này vẫn còn được sử dụng trong các máy sấy khô quần áo của ngày hôm nay.
 |
| Tử tù bị trói vào giường, chân và đầu họ được gắn các điện cực phục vụ cho "điện giật" làm chết người. |
Trong một cuộc phỏng vấn trước khi qua đời, nhà phát minh Jay Wiechert tự hào nói: "Đó là bằng sáng chế giá trị nhất mà tôi có. Năm đầu tiên tung ra, công ty Whirlpool đã thu về 250.000 USD".
Đổi lại thiết kế về cảm biến sấy, nghiệp đoàn Whirlpool đã trả cho Wiechert số tiền 1 USD. Khoảng năm 1973, Wiechert bỏ việc ở Whirlpool để bắt đầu xây dựng doanh nghiệp cho riêng mình. Vì là cựu nhân viên của Whirlpool nên sự nghiệp kinh doanh riêng của Wiechert đã phất nhanh như diều gặp gió: chế tạo và kiểm soát một loại máy móc tạo bọt trong các tủ lạnh. Rất nhanh sau đó, công ty của Wiechert đã mở rộng việc thiết kế và chế tạo các loại máy đa dụng như vòi/bồn tắm và cửa ra vào các ngôi nhà.
Doanh nhân Wiechert từng kể lại: "Hồi thập niên 1970, tiểu bang Arkansas không thể tìm ra ai đủ khả năng để chế tạo ghế điện - đó cũng là tình trạng khó khăn chung khi tiểu bang này không đủ lượng thuốc độc cho các vụ hành quyết tử tù. Họ gọi cho tôi, đề nghị chế tạo máy và tôi đã gật đầu đồng ý. Năm 1976, khi chưa có mạng Internet để tra cứu, Wiechert đã lái xe 63 dặm về phía Bắc để đến Đại học Arkansas. Wiechert đã tìm thấy một cuốn sách cực kỳ hữu ích và nó được viết bởi một "đao phủ".
Đa phần người ta không nhận ra rằng ghế điện không phải là ghế - người bị kết án có thể ngồi ở bất kỳ đâu. Nó thực ra là các điện cực được đặt trên những miếng bọt biển ướp muối mặn được gắn lên đầu và chân của tử tù.
Sau khi thiết kế ra các điện cực và bảng điều khiển, Wiechert đã xây dựng mức giá bán của nhà nước. Khi nhận được đơn đặt hàng, Wiechert đã lái xe khoảng 35 dặm để đến Mountainburg, nơi đây ông mua một con heo (lợn) rừng để có thể thử nghiệm với chính phát minh của mình.
Ngoài việc sản xuất và bảo trì các ghế điện, Wiechert còn thường xuyên làm chứng các buổi hành quyết với tư cách là một chuyên gia trước mặt các tử tù đang sắp sửa đền tội.
Chỉ có 2 tiểu bang là Georgia và Nebraska chính thức tuyên bố coi ghế điện là vi hiến khi chiếu theo đòn trừng phạt độc ác và bất thường, trong khi 8 tiểu bang như Alabama, Arkansas, Florida, Kentucky, Oklahoma, Nam Carolina, Tennessee và Virginia vẫn còn cho phép sử dụng ghế điện còn có 24 tiểu bang khác tuyên án tử hình và họ đang chật vật tìm kiếm các giải pháp khác để thay thế.
