Crew Dragon và tương lai ngành du lịch vũ trụ
Đêm trắng ở vịnh Mexico
4 phi hành gia trở về trên tàu vũ trụ Crew Dragon của Space X từ Trạm vũ trụ quốc tế đã rơi xuống an toàn ở vịnh Mexico, gần thành phố Panama lúc 2h56 ngày 2-5 (theo giờ Mỹ). Hãng ABCNews đưa tin, con tàu đã rời trạm vũ trụ vào 20h35 ngày 1-5 sau khi thời tiết xấu tại địa điểm rơi khiến phi hành đoàn phải hai lần trì hoãn việc trở về.
Nhưng khi hạ cánh xuống mục tiêu, tàu vũ trụ đã đánh dấu lần rơi xuống đầu tiên vào ban đêm của một chuyến bay có phi hành đoàn của Mỹ sau 53 năm. Lần cuối cùng là sứ mệnh lên Mặt trăng trên tàu Apollo 8 của NASA vào ngày 27-12-1968.
"Dragon, thay mặt NASA và SpaceX, chúng tôi hoan nghênh các bạn trở lại Trái đất. Đối với những người bạn học trong chương trình phi công thường xuyên của chúng tôi, bạn đã kiếm được 68 triệu dặm (khoảng 109 triệu km) trên chuyến đi này ", một kỹ sư tài nguyên và hoạt động phi hành đoàn SpaceX nói với các phi hành gia Crew-1 sau khi tàu vũ trụ rơi xuống.
"Thật tốt khi được trở lại Trái đất", phi hành gia Mike Hopkins của NASA, chỉ huy sứ mệnh Crew-1 trả lời.
 |
 |
| Tàu Crew Dragon được phóng từ tháng 11 năm 2020. Ảnh: NASA. |
Crew-1 đánh dấu chuyến bay có phi hành đoàn thứ hai của SpaceX tới trạm vũ trụ và là chuyến bay đầu tiên kéo dài trong 6 tháng. Con tàu được phóng lên quỹ đạo vào ngày 15-11-2020.
Trước đó, vào tháng 5-2020, một chuyến bay thử nghiệm của Crew Dragon cũng được thực hiện và kéo dài trong 2 tháng, mang theo 2 phi hành gia đến trạm vũ trụ quốc tế. Mặc dù nhiệm vụ phi hành đoàn thứ ba của SpaceX đã được khởi động, nhưng sự trở lại hôm nay đã đánh dấu thành công của phi hành đoàn thứ hai cho chương trình.
Chuyến bay thứ ba đó, được gọi là Crew-2, sẽ không hạ cánh cho đến cuối năm nay. Theo thông tin từ hãng ABCNews, tàu vũ trụ Crew Dragon này đã được các phi hành gia đặt biệt danh là Resilience.
Ngoài đội trưởng Mike Hopkins, tàu còn chở các phi hành gia khác của NASA là Victor Glover và Shannon Walker và phi hành gia Soichi Noguchi của Cơ quan thám hiểm hàng không Nhật Bản (JAXA).
Steve Stitch, Giám đốc chương trình Phi hành đoàn thương mại của NASA nói trong buổi bình luận trực tiếp: "Phương tiện được chứng nhận hạ cánh vào ban ngày hoặc ban đêm, vì vậy không có vấn đề gì với bản thân phương tiện. Và chúng tôi đã luyện tập với các nhóm phục hồi để hạ cánh vào ban ngày hoặc ban đêm".
Steve Stitch cho biết thêm rằng, quá trình diễn ra suôn sẻ hơn so với quá trình phục hồi phi hành đoàn Demo-2 hồi tháng 8-2020, khi các phi hành gia NASA Doug Hurley và Bob Behnken gặp một đội tàu tư nhân nhỏ. Lần này, SpaceX và Cảnh sát biển đã tinh chỉnh các quy trình an toàn để đảm bảo không có dân thường nào đến quá gần khoang chứa, đề phòng nó bị rò rỉ nhiên liệu.
"Tất cả 4 thành viên phi hành đoàn đều làm rất tốt. Không mấy khi bạn thức dậy trên trạm vũ trụ và đi ngủ ở Houston... Cơ học quỹ đạo và thời tiết không phải lúc nào cũng hoạt động tốt, nhưng hôm nay họ đã làm được như vậy", Holly Ridings - Giám đốc chuyến bay của NASA cho biết tại cuộc họp báo sau khi tàu Crew Dragon hạ cánh an toàn.
Giám đốc thám hiểm con người của NASA, Kathy Lueder thì kể lại khoảnh khắc im lặng của đài phát thanh khi Crew Dragon lao qua bầu khí quyển của Trái đất: "Các phi hành gia chỉ lo lắng khi trải qua thời gian mất điện - và thật tuyệt khi nghe giọng nói của Mike"...
Bốn phi hành gia đã thoát ra khỏi khoang chứa với sự trợ giúp của các nhân viên y tế, trước khi quay trở lại bờ để bắt một chiếc máy bay của NASA về trụ sở của cơ quan này ở Houston, Texas.
 |
| 4 phi hành gia (từ trái sang phải): Shannon Walker, Victor Glover, Mike Hopkins và Soichi Noguchibên trong tàu Crew Dragon. ảnh: NASA |
Thông tin từ hãng CNN cho hay, kể từ ngày rời khỏi Florida hồi tháng 11 năm ngoái đến nay, 4 phi hành gia Mike Hopkins, Victor Glover, Shannon Walker và Soichi Noguchi đã có 167 ngày trên Trạm vũ trụ quốc tế - phòng thí nghiệm khoa học quay quanh Trái đất 250 dặm so với Mặt đất - nơi liên tục đặt phi hành đoàn quốc tế của các nhà du hành trong hơn hai thập kỷ qua. Sự trở lại của 4 phi hành gia ban đầu được ấn định vào ngày 28-4, nhưng đã bị trì hoãn do gió lớn trong khu vực.
Crew Dragon hay còn được đặt biệt danh Resilience, là tàu vũ trụ thứ 2 của SpaceX. Khả năng phục hồi của tàu đã phá kỷ lục tàu vũ trụ Mỹ phục vụ lâu nhất được cập bến trên Trạm vũ trụ quốc tế và vượt qua kỷ lục 84 ngày của phi hành đoàn Skylab 4 năm 1974.
Cú hạ cánh đầu tiên của Crew Dragon diễn ra vào tháng 8-2020 với sứ mệnh Demo-2, đưa các phi hành gia Bob Behnken và Doug Hurley của NASA trở về từ không gian sau một nhiệm vụ thử nghiệm kéo dài hai tháng.
Trước khi Crew Dragon hạ cánh thì phi hành đoàn thứ 2 gồm 2 phi hành gia NASA Shane Kimbrough và Megan McArthur, phi hành gia JAXA Akihiko Hoshide và phi hành gia Thomas Pesquet của Cơ quan Vũ trụ châu Âu cũng đã được phóng lên Trạm vũ trụ quốc tế. Nghĩa là phi hành đoàn 1 có khoảng thời gian 1 tuần trùng lặp trên quỹ đạo với phi hành đoàn thứ 2.
Bộ tứ thứ 2 gồm Shane Kimbrough, Megan McArthur, Akihiko Hoshide và Thomas Pesquet sẽ vẫn ở trên quỹ đạo cho đến mùa thu, khi phi hành đoàn 3 tiến vào không gian để thế chỗ của họ.
 |
| Đội hỗ trợ ngay lập tức có mặt ở quanh khu vực tàu Crew Dragon đáp xuống vịnh Mexico sáng sớm 2-5. ảnh: NASA |
Tàu vũ trụ thương mại đầu tiên
SpaceX là một trong hai công ty thương mại có hợp đồng với NASA để đưa các phi hành gia bay trong không gian. Tàu vũ trụ Crew Dragon của Space X có khả năng chở tối đa 7 phi hành gia và Cargo Dragon; được thiết kế để phóng từ trên đỉnh của tên lửa Falcon 9 Block 5 và quay trở lại Trái đất thông qua một vụ rơi xuống biển.
Không giống như các sản phẩm tiền nhiệm, tàu vũ trụ này có thể gắn chặt vào Trạm vũ trụ quốc tế thay vì được neo đậu. Crew Dragon được trang bị hệ thống thoát hiểm khi phóng tích hợp (LES) có khả năng tăng tốc tàu vũ trụ ra khỏi tên lửa phóng trong trường hợp khẩn cấp với gia tốc 11,8 m/s2 (39 ft/s2), được thực hiện bằng cách sử dụng một bộ bốn vỏ động cơ đẩy gắn bên với hai động cơ SuperDraco mỗi bên.
Tàu vũ trụ này có các tấm pin năng lượng Mặt trời được thiết kế lại và đường khuôn bên ngoài được sửa đổi so với tàu Dragon ban đầu, đồng thời sở hữu các máy tính bay và hệ thống điện tử hàng không mới. Tính đến tháng 3-2020, bốn tàu vũ trụ Crew Dragon đã được sản xuất.
Crew Dragon đóng vai trò là một trong hai tàu vũ trụ dự kiến sẽ vận chuyển các phi hành đoàn đến và đi từ Trạm vũ trụ quốc tế theo Chương trình Phi hành đoàn Thương mại của NASA, chiếc còn lại là Boeing CST-100 Starliner. Nó cũng dự kiến sẽ được sử dụng trong các chuyến bay của công ty du lịch vũ trụ Mỹ Space Adventures và đưa đón khách du lịch đến và đi từ trạm vũ trụ dự kiến của Axiom Space.
Chuyến bay thử nghiệm không người lái đầu tiên của Crew Dragon diễn ra vào tháng 3-2019 và chuyến bay có phi hành đoàn đầu tiên với các phi hành gia Robert Behnken và Douglas Hurley diễn ra vào tháng 5-2020.
 |
| Hai phi hành gia Victor Glover, Mike Hopkins trong tàu Crew Dragon. ảnh: NASA |
Chuyến bay thử nghiệm này đánh dấu lần đầu tiên một công ty tư nhân phóng tàu vũ trụ quỹ đạo có phi hành đoàn. Cargo Dragon dự kiến sẽ cung cấp hàng hóa cho Trạm vũ trụ quốc tế theo hợp đồng Dịch vụ tiếp tế thương mại-2 với NASA, cùng với tàu vũ trụ Cygnus của Northrop Grumman Innovation Systems và tàu vũ trụ Dream Chaser của Sierra Nevada Corporation.
Chuyến bay đầu tiên của Cargo Dragon ra mắt vào tháng 12-2020. Vào ngày 10-11-2020, Crew Dragon, bao gồm tên lửa Falcon 9 và các hệ thống mặt đất liên quan, đã được NASA chứng nhận hoàn toàn là hệ thống tàu vũ trụ thương mại đầu tiên trong lịch sử có khả năng vận chuyển con người đến và đi từ Trạm vũ trụ quốc tế.
Trả lời báo giới, đại diện của Space X cho hay, ban đầu, công ty dự định để Crew Dragon hạ cánh trên đất liền bằng động cơ LES, với dù và rơi chạm đại dương là các lựa chọn có sẵn trong trường hợp vụ phóng bị hủy.
Hạ cánh chính xác trên mặt nước bằng dù đã được đề xuất với NASA là "phương pháp quay trở lại khí quyển và phục hồi cơ bản cho một vài chuyến bay đầu tiên" của Crew Dragon. Việc hạ cánh cưỡng bức sau đó đã bị hủy bỏ, khiến việc thả dù xuống biển là lựa chọn duy nhất.
Đến năm 2011, Paragon Space Development Corporation đã hỗ trợ phát triển hệ thống hỗ trợ sự sống của Crew Dragon. Vào năm 2012, SpaceX đã đàm phán với Orbital Outfitters về việc phát triển các bộ quần áo vũ trụ để mặc trong quá trình phóng và quay trở lại khí quyển.
Mỗi thành viên phi hành đoàn mặc một bộ đồ không gian tùy chỉnh được trang bị cho riêng họ. Bộ đồ chủ yếu được thiết kế để sử dụng bên trong Dragon và trong trường hợp cabin giảm áp nhanh, bộ đồ này có thể bảo vệ các thành viên phi hành đoàn. Bộ đồ cũng có thể làm mát cho các phi hành gia trong chuyến bay bình thường.
Tại một cuộc họp báo của NASA ngày 18-5-2012, SpaceX đã xác nhận giá phóng mục tiêu của họ cho các chuyến bay của Phi hành đoàn là 160 triệu USD, tương đương khoảng 23 triệu USD cho mỗi suất ghế ngồi nếu phi hành đoàn tối đa 7 người trên tàu và NASA đặt hàng ít nhất 4 chuyến bay của Phi hành đoàn Dragon cho mỗi năm. Điều này trái ngược với giá phóng Soyuz năm 2014 là 76 triệu USD/chỗ ngồi cho các phi hành gia NASA.
Thiết kế của tàu vũ trụ Crew Dragon được công bố chính thức vào ngày 29-5-2014, trong một sự kiện báo chí tại trụ sở SpaceX ở Hawthorne, California. Tháng 10-2014, NASA đã chọn tàu vũ trụ Crew Dragon là một trong những ứng cử viên để đưa các phi hành gia Mỹ lên Trạm vũ trụ quốc tế, theo chương trình Phi hành đoàn thương mại của NASA.
