Nạn sâm tặc hoành hành ở Mỹ
Nhân sâm Mỹ được cho là chất lượng hơn bất cứ loại nào khác, được đánh giá cao trong y học, được các thầy thuốc đặc biệt tin dùng trong việc điều trị sốt, đau đầu và vô sinh, cũng như một chất kích thích giảm căng thẳng, mệt mỏi, làm trẻ hóa làn da, giúp chị em phụ nữ ngày càng đẹp hơn.
Và các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, nhân sâm Mỹ làm giảm quá trình oxy hóa của cholesterol lipoprotein và có tác dụng chống oxy hóa, mang lại lợi ích cho người rối loạn tim... Giá bán từ vài ngàn USD tới hàng trăm ngàn USD/củ. Nhu cầu tăng cao, dễ kiếm lời, các tay trộm sâm tìm tới những nơi rừng cấm bằng mọi giá để sở hữu mặt hàng này.
Sâm hình người và lâu năm có giá chót vót
Theo báo cáo của Cơ quan Quản lý Cá và Động vật hoang dã Mỹ, lượng xuất khẩu nhân sâm tự nhiên của Mỹ năm 2014 tăng khoảng 40% so với năm 2013. Đa số được xuất sang Trung Quốc, nơi nhân sâm bị khai thác tới mức gần cạn kiệt. Người mua nhân sâm ở châu Á trả giá cao hơn, có khi tới hàng nghìn USD, cho những rễ sâm hình người hoặc hình bộ phận cơ thể người. Trong 10 năm qua, giá cây nhân sâm tự nhiên liên tục tăng cao.
 |
|
Nhân sâm hình người ở Mỹ thường rất đắt đỏ. |
"Giá nhân sâm thay đổi từ năm này sang năm khác, nhưng nhu cầu rễ nhân sâm hình người lâu năm vẫn cao. Loại rễ nhân sâm đặc biệt này khá hiếm và thường được tìm kiếm nhiều" - Jackson, một nhân viên ở vườn thực vật Bat Cave, phía tây bang North Carolina, Mỹ, cho biết. Jackson đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực trồng và thu hoạch nhân sâm.
"Có quan niệm từ xưa cho rằng, thảo mộc giống bộ phận cơ thể nào ở con người có thể giúp trị bệnh ở bộ phận cơ thể đó. Rễ nhân sâm hình người trở thành mục tiêu tìm kiếm vì người ta cho rằng chúng bổ dưỡng và công dụng chữa bệnh cao"- Jackson nói. Một rễ cây nhân sâm do Jackson đào có hình người phụ nữ ôm một đứa trẻ có giá 7.000 USD. Rễ loại này rất quý hiếm, bởi nhân sâm thường được sử dụng như một vị thuốc bổ để tăng khả năng sinh sản.
Năm 2007, một rễ cây nhân sâm được bán với giá 250.000 USD tại Trung Quốc, hiện nay, giá tăng cao gấp nhiều lần. Dù chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy nhân sâm chữa được bách bệnh, song rễ loài cây này vẫn có giá trên trời, đặc biệt là nhân sâm tự nhiên của Mỹ, bởi những người mua tin rằng chúng công hiệu hơn so với loại sâm trồng.
Nhân sâm Mỹ mọc chủ yếu trong những cánh rừng rụng lá trên dãy núi Appalachian và Ozark, nơi những kẻ đào trộm thường tiếp cận khu vực được bảo vệ để tìm kiếm rễ nhân sâm lâu năm và bán với giá cao cho khách hàng châu Á.
Một số loại nhân sâm được săn tìm nhiều nhất đến từ những ngọn đồi ở phía đông nước Mỹ, chủ yếu ở các bang Carolina, Georgia, Tennessee, Kentucky và West Virginia, nơi có cây nhân sâm lâu năm giá trị hơn. Nhân sâm ở những khu vực này có giá vài trăm USD vào mùa hè, nhưng khi sang thu, mức giá tăng lên hơn 1.000 USD, làm rộ lên làn sóng đào trộm nhân sâm.
Hình phạt chưa đủ răn đe
19 bang ở Mỹ cho phép thu hoạch nhân sâm ở các khu vực tư nhân nếu người đào được chủ đất hoặc chính quyền cho phép. Người đào phải tuân theo các quy định như chỉ được thu hoạch cây trưởng thành và phải trồng lại hạt giống tại hố đào.
 |
| Cây nhân sâm mọc tự nhiên trên các dãy núi cao ở Mỹ. |
Họ cũng phải đào toàn bộ rễ cây để xác định tuổi nhân sâm. Những tay đào trộm thường thu hoạch nhân sâm còn non và thậm chí đào cả ở những khu vực cấm, bất chấp nguy cơ bị phạt nặng nếu vận chuyển nhân sâm thu hoạch bất hợp pháp qua biên giới bang hoặc lấy nhân sâm từ vùng đất của tư nhân mà chưa được phép.
Tuy nhiên, các nhân viên hành pháp cho biết hình phạt thường không đủ mạnh để ngăn các đối tượng tìm cách kiếm lời từ nhân sâm, trong khi họ không có đủ nhân lực để giám sát hàng chục triệu km2 đất trồng loại cây này.
Công viên quốc gia Great Smoky Mountains nằm giữa hai bang North Carolina và Tennessee đang gặp nhiều khó khăn trong việc bảo vệ số lượng nhân sâm trước nạn đào trộm. Để bảo vệ nhân sâm khỏi những tay đào trộm, nhân viên kiểm lâm sử dụng camera hồng ngoại và camera phát hiện chuyển động. Đôi khi, họ thường bí mật cải trang để bắt quả tang những kẻ đào trộm nhân sâm. Nhưng một trong những biện pháp hiệu quả nhất là sử dụng thuốc nhuộm.
Rễ cây nhân sâm được đánh dấu bằng một loại thuốc nhuộm chỉ có thể nhìn thấy dưới tia cực tím và sau đó được trồng lại. Nếu có người đem bán rễ cây nhân sâm đã được đánh dấu, thuốc nhuộm sẽ chỉ ra đây là một cây nhân sâm bị đào trộm. Thuốc nhuộm đã giúp buộc tội hơn 40 kẻ đào trộm nhân sâm trong vòng 4 năm qua.
Hồi mới đây, 25 người ở bang Indiana đã bị điều tra vì thu hoạch nhân sâm hoang dã bất hợp pháp với mục đích trị bệnh và kiếm tiền. Cảnh sát ở bang này cũng đã loại bỏ nhiều vụ xung đột bạo lực để tranh giành địa bàn khai thác sâm. Trước đó, các quan chức ở bang Tây Virginia đã bắt giữ 11 tay sâm tặc, thu giữ nhiều súng ngắn, tiền mặt, thuốc giảm đau.
Ngoài ra, họ cũng tịch thu 190 pound (1p=0,45kg) nhân sâm trị giá thị trường là 180.000 USD. Nhiều bang hiện cũng đã phát động chiến dịch truy quét sâm tặc, bỏ tù không ít đối tượng bị bắt giữ.
