Những khác biệt và tương đồng kỳ lạ của các cặp song sinh

Thứ Năm, 11/06/2015, 17:25
Các phôi thai trẻ song sinh hình thành từ một hợp tử và phân thành 2 hay nhiều phần sau đó. Từ thời xa xưa, lúc con người còn chưa biết đến di truyền học và khoa giải phẫu, hiện tượng trẻ song sinh được coi là chuyện kỳ lạ hay thậm chí bị gán cho là quỷ ám.

Người da đỏ châu Mỹ tin rằng trong cặp song sinh có một đứa là phúc lành trong khi đứa còn lại mang xui xẻo cần phải được loại trừ khỏi bộ tộc.

Người Slav tin rằng những cặp song sinh cùng chia sẻ với nhau một linh hồn do đó sự hiện diện của một cặp song sinh tại đám cưới hay lễ tang luôn không được phép.

Người Ấn Độ có niềm tin rằng những cặp song sinh giúp bảo vệ con người chống lại thời tiết xấu và thiên tai. Do đó, trong các nghi lễ tôn giáo các pháp sư Ấn Độ thường sơn lên phần mông của những trẻ song sinh hai màu đen và trắng.

Tuy nhiên, các chuyên gia di truyền học ngày nay hoàn toàn không có những ý tưởng như người xưa. Họ cũng quan tâm với hiện tượng song sinh đơn hợp tử (song sinh cùng một trứng) nhưng chỉ tiến hành những cuộc nghiên cứu khoa học. Đối với họ, song sinh là món quà của tự nhiên, mang đến cơ hội để tìm hiểu xem các ranh giới của sự tác động từ môi trường nằm ở đâu cũng như sự quyết định của di truyền.

Những cuộc nghiên cứu thực sự về hiện tượng song sinh bắt đầu diễn ta từ năm 1875 bởi nhà khoa học người Anh Francis Galton - em họ của nhà tự nhiên học Charles Darwin.

Nhà khoa học Francis Galton.

Trong bức thư gửi đến người em họ, Charles Darwin viết: "Không có gì khiến cho tôi quan tâm nhiều như những sự giống nhau và khác nhau kỳ lạ giữa những cặp song sinh".

Những cuộc nghiên cứu ban đầu cho rằng sự giống nhau giữa các cặp song sinh là do kiểu di truyền; trong khi có thể giải thích sự khác biệt do yếu tố môi trường. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vấn đề không đơn giản như vậy.

Năm 2008, nhóm các nhà khoa học quốc tế từ Mỹ, Thụy Điển và Hà Lan kết luận rằng các cặp song sinh giống hệt nhau lại khác nhau về mặt di truyền. Họ phân tích bộ gene (hay hệ gene) của 19 cặp song sinh giống hệt nhau và tìm thấy sự khác biệt nơi một số đoạn ADN ở các tế bào sinh dưỡng. Do đó nhìn chung thì, các nhà khoa học kết luận, bộ gene của các cặp đơn hợp tử dù rất giống nhau song cũng tồn tại sự khác biệt nhỏ.

Một trong những cuộc nghiên cứu rộng lớn hơn được tiến hành vào đầu thập niên 80 thế kỷ trước với 30 cặp bị phân ly ngay từ lúc còn rất nhỏ bởi Thomas J. Buchard - nhà tâm lý học người Mỹ và là Giám đốc Trung tâm Minnesota Nghiên cứu song sinh và con nuôi thuộc Đại học Minnesota.

Ví dụ như cặp đơn hợp tử là hai anh em Oscar Stohr và Jack Yufe nổi tiếng trong lịch sử, có cha là người Do Thái và mẹ là người Đức. Không bao lâu sau khi Oscar và Jack chào đời, cha mẹ chúng chia tay nhau. Người mẹ đưa Oscar về nước Đức và phải che giấu dòng máu Do Thái trong thời gian dài. Về sau, Oscar gia nhập tổ chức Thanh niên Hitler và trở thành tín đồ Thiên Chúa giáo.

Jack Yufe (trái) và Oscar Stohr.

Còn Jack sống với cha - ban đầu ở Palestine và sau đó ở một quốc gia thuộc vùng biển Caribea - được nuôi dạy theo các giá trị truyền thống của đạo Do Thái. Cuối cùng hai anh em họ gặp nhau khi cả hai đã 46 tuổi.

Điều khó tin là, mặc dù trưởng thành ở hai môi trường hoàn toàn khác nhau song hai anh em vẫn bộc lộ những nét cá tính giống nhau đến kỳ lạ. Hai anh em có cùng một tính khí, cùng sở thích thời trang, cùng thích một loại thực phẩm và thậm chí mang kính đeo mắt và để ria mép cũng y hệt nhau. Hai anh em cũng đãng trí và có lối giao tiếp trong gia đình như nhau.

Một cặp song sinh khác là chị em Lois và Louis, sinh năm 1920 và cũng bị phân ly không lâu khi sinh. Nhưng, hai chị em được nuôi dưỡng bởi 2 gia đình hoàn toàn khác nhau. Louis sống ở thị trấn nhỏ, được học tại trường địa phương bình thường; trong khi Lois sống tại thành phố lớn và được học trong ngôi trường danh giá. Tuy nhiên, tình trạng kinh tế và văn hóa của 2 gia đình rất giống nhau. Có lẽ, do đó mà đến 18 tuổi cả hai đều bước vào cùng một trường đại học. Hai cô gái này giống nhau về mọi mặt còn hơn cả những cặp song sinh cùng trưởng thành bên nhau.

Thomas j. Buchard, Giám đốc Trung tâm Minnesota.

Dĩ nhiên, sự giống nhau của các cặp bị chia rẽ từ nhỏ là do di truyền, trong khi sự khác nhau xuất phát từ môi trường nuôi dưỡng. Tuy nhiên, hai yếu tố di truyền và môi trường cũng tương tác với nhau. Các nhà khoa học tìm thấy rằng 50 - 70% những cặp song sinh đơn hợp tử có lịch sử tội phạm giống nhau, trong khi các cặp lưỡng hợp tử (song sinh khác trứng) lại ít giống nhau hơn - chỉ 20% trong các trường hợp.

Các nhà nghiên cứu cũng thấy rằng một số điểm đặc trưng của trẻ song sinh bị ảnh hưởng bởi gene. Theo nhà khoa học Thụy Điển Nancy Peterson, mức độ hướng ngoại hay hướng nội của trẻ song sinh tùy thuộc rất lớn vào di truyền. Bà cũng cho rằng tình trạng tâm lý bất ổn của trẻ song sinh cũng do gene quyết định.

Nhìn chung, cho đến nay các dữ liệu nghiên cứu về trẻ song sinh vẫn mâu thuẫn nhau và các nhà khoa học trên thế giới vẫn còn tiếp tục đau đầu với gemellology - khoa học nghiên cứu trẻ song sinh!

Thục Miên (tổng hợp)
.
.