Roma – Hơi thở quá khứ trong nhịp sống hiện đại
Nếu xưa kia “mọi con đường đều dẫn tới Roma” - đế chế hùng mạnh đầu tiên của nhân loại, thì ngày nay có thể nói “mọi con đường ở Roma đều dẫn du khách tới Vatican”.
Ra đời từ thế kỷ thứ IV, nhưng mãi đến năm 1929, sau Hiệp ước Latran ký giữa chính quyền Mussolini và Giáo hoàng Pius XV, Vatican mới hoàn toàn tự trị với tư cách một quốc gia độc lập theo công pháp quốc tế. Lãnh thổ Vatican bao gồm Đại giáo đường Saint Peter, Quảng trường Saint Peter, Khu bảo tàng, Tòa thánh, công viên và các đường phố. Ngoài ra, còn có một số tài sản nằm rải rác ở Roma và trên khắp đất nước Italy, được trao quy chế lãnh thổ bên ngoài tương tự như đối với các đại sứ quán.
 |
| Đại thánh đường Peter huyền thoại. |
Được ví là “viên ngọc sáng trên chiếc vương miện Vatican”, đại thánh đường Saint Peter là một trong những nhà thờ tráng lệ nhất thế giới. Công trình này khởi công xây dựng vào năm 1506 trên nền một nhà thờ cổ theo lệnh của Giáo hoàng Julius II và trong suốt 200 năm đã trải qua nhiều đợt tái thiết do các kiến trúc sư, họa sĩ lừng danh như Bramande, Raphael, đặc biệt là Michelangelo, người đã thiết kế mái vòm khổng lồ hầu như hoàn toàn bằng đá.
Bệ thờ bằng đá chạm khắc lộng lẫy và tinh xảo, những cột đá sừng sững, tượng thánh uy nghi, rồi tranh vẽ, rồi họa tiết, rồi phù điêu, rồi bích họa trên trần… khiến bất kỳ ai bước vào bên trong thánh đường cũng có cảm giác choáng ngợp. Nổi bật nhất là quần thể tượng đá La Pieta, tạc Đức Mẹ ôm thi thể Chúa do Michelangelo sáng tác và hoàn thành năm ông mới 23 tuổi.
Cũng giống như bức tượng David cao 4 mét đặt tại quảng trường Florence, La Pieta dưới bàn tay của vị kiến trúc sư tài hoa đã biến cả khối đá hoa cương trắng thành da thịt mềm mại, lộ rõ từng đường gân thớ thịt. Đáng khâm phục hơn hết là vẻ nhẫn nhục của người mẹ, mà thời gian và nỗi đau nhân thế không mảy may hằn lên gương mặt từ bi. Nhưng mọi người chỉ có thể chiêm ngưỡng tuyệt tác La Pieta qua tấm kính chắn đạn dày, sau sự việc một kẻ quá khích đã dùng búa xâm hại pho tượng vào năm 1972.
Một trong những người để lại dấu ấn quan trọng trong công trình xây dựng giáo đường là kiến trúc sư thiên tài Gian Lorenzo Bernini – bậc thầy trong phong cách Baroque. Vào thế kỷ XVII, nhằm mục đích mở rộng mặt tiền nhà thờ, Bernini đã thiết kế bốn dãy cột thành hình vòng cung bao bọc cả quảng trường phía trước, biểu trưng cho vòng tay mở rộng đón nhận toàn thể nhân loại tề tựu về đây.
 |
| Toàn cảnh Quảng trường Saint Peter. |
Trước khuôn viên Tòa thánh luôn có những đám đông đang tò mò ngắm nhìn những lính gác với đồng phục thời cổ kẻ sọc màu xanh – đỏ – vàng vui mắt, đội mũ chóp đính rua đỏ, kiếm đeo lủng lẳng bên hông hoặc kích cầm tay. Đó chính là các vệ binh Thụy Sĩ - quân đội chính thức của quốc gia Vatican, mà suốt 500 năm qua việc tuyển quân chỉ hạn chế trong những thanh niên Công giáo người Thụy Sĩ.
Trung tâm quảng trường là cột tháp Ai Cập nặng đến 300 tấn, được chế tác từ thế kỷ XIII trước Công nguyên. Sau 1.300 năm trụ ở quê hương, cột đá cổ bắt đầu số phận truân chuyên khi trở thành chiến lợi phẩm của hoàng đế La Mã Caligula mang về Roma để trang trí cho quảng trường cạnh hoàng cung và nó đứng đây trong suốt 1.500 năm. Đến thế kỷ XVI, khi giáo đường Saint Peter được xây dựng thì một lần nữa, chiếc cột được chuyển về phía trước nhà thờ để tô điểm cho quảng trường.
Đến Vatican thì không thể không viếng thăm Khu bảo tàng nằm ở phía Bắc đại giáo đường Saint Peter, bao gồm một nhóm các bảo tàng với hàng ngàn gian phòng trưng bày. Sistine - một nhà nguyện nhỏ, bề dài chỉ 40 mét và ngang 12m nhưng lại được coi là trái tim của Bảo tàng Vatican, cũng là nơi các vị Hồng y tiến hành bầu chọn Giáo hoàng mới. Khi bước vào đây, mọi du khách phải tuân thủ những quy định rất chặt chẽ: không điện thoại, không quay phim, không sử dụng flash, tuyệt đối giữ yên lặng…
 |
| Pho tượng La Pieta. |
Thật không ngoa khi Sistine được ví von là “phòng trưng bày vĩ đại nhất các tác phẩm nghệ thuật hội họa thời kỳ Phục hưng”. Phủ kín các bức tường là 12 bích họa lớn do các danh họa lỗi lạc như Perugino, Botticelli, Signorelli, Roselli thực hiện. Nổi bật nhất trong các bích họa này là tác phẩm chiếm trọn trần nhà nguyện của Michelangelo – mô tả những thời kỳ quan trọng trong lịch sử hình thành nhân loại dựa theo Kinh Cựu ước. Khi nhận lệnh của Giáo hoàng Jule II vẽ trần Nhà thờ Sistine, Michelangelo – vốn chỉ xem mình là điêu khắc gia đã than thở: “Vẽ bích họa đâu phải nghề của tôi”.
Nhưng cũng như nhiều công trình khác mà ban đầu ông đều chối từ, khi buộc phải bắt tay vào làm thì ông tập trung toàn bộ công sức lẫn tâm huyết của mình. Và sau bốn năm lao động cật lực ròng rã, ông đã cống hiến cho đời một kiệt tác nghệ thuật. Có giai thoại cho rằng, vì phải ngước lên để vẽ trong gần 4 năm nên sau đó cổ ông đã bị lệch.
Cổ kính u trầm là thế nhưng Roma vẫn tìm ra cách để hòa vào nhịp sống hiện đại của thế kỷ XXI. Đi đâu thì đi, nhưng một khi đã đi đến Roma bạn sẽ không muốn rời, chỉ mong ở lại mãi không thôi. Nhiều người đến Roma lần đầu sẽ có chút xíu ngạc nhiên với thành phố này. Không hề yên tĩnh như nhiều người vẫn nghĩ, thành phố cũng tràn đầy năng lượng, tràn ngập tiếng ồn ã và những dòng xe tấp nập trên đường phố. Đi bộ sang đường ở đây cũng có thể là một thách thức không nhỏ.
Có một điều rất thú vị bạn nên thử làm ở Roma, đó là đi bộ và... liếc mắt, nhưng không chỉ là liếc mắt một anh chàng hay cô nàng Italy mắt nâu quyến rũ mà hãy để tình cảm của mình dừng trước những công trình điêu khắc sống mãi với thời gian, hay hiệu cà phê nhỏ xinh, các cửa hàng thời trang của những nhà thiết kế lừng danh thế giới…
