Tham nhũng kiểu “tiền chùa, sư giữ” tại Cty Quản lý và Phát triển Nhà quận 5

Thứ Hai, 05/03/2012, 11:25

Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP HCM vừa có kết luận điều tra vụ án “cố ý làm trái, tham ô tài sản, đưa và nhận hối lộ” xảy ra tại Công ty Quản lý và Phát triển Nhà quận 5 (Công ty QL&PTN), TP HCM; Công ty Phát triển Nhà Cần Thơ và Cục thuế tỉnh An Giang. Trước đó vào tháng 6/2011, cơ quan điều tra Công an TP HCM đã bắt tạm giam toàn bộ 6 bị can liên quan.

Tư lợi từ ngân quỹ công

Công ty QL&PTN quận 5 là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc UBND quận 5, được thành lập vào tháng 12/1997, có trụ sở tại số 153, Lê Hồng Phong, phường 3, quận 5, TP HCM do ông Mai Văn Dũng (63 tuổi) làm giám đốc. Công ty có chức năng quản lý, cho thuê, bảo dưỡng, nâng cấp nhà thuộc sở hữu Nhà nước phân cấp giao cho quận quản lý; tham gia giải tỏa, đền bù và xây dựng công trình bố trí tái định cư theo quy hoạch được phê duyệt; xây dựng, sửa chữa cải tạo các công trình dân dụng và xây dựng cơ sở hạ tầng. Công ty QL&PTN quận 5 có 3 đội thi công công trình xây dựng. Trong đó Đội thi công số 3 với Đội trưởng Phan Việt Tiến (39 tuổi) là thuộc cấp “đắc lực” của ông Dũng.

Chỉ tính từ năm 2004 đến 2009, Mai Văn Dũng sử dụng quyền hạn Giám đốc Công ty QL&PTN giao cho Phan Việt Tiến thi công 28 hợp đồng xây dựng công trình ngoài địa bàn tp HCM. Các công trình này đều do Công ty QL&PTN quận 5 ký hợp đồng với chủ đầu tư. Theo quy định của công ty, vốn thi công các công trình này do Đội 3 tự chịu trách nhiệm, công ty chỉ thanh toán tạm ứng khi đã nhận được tiền thanh toán của chủ đầu tư. Hầu hết các hợp đồng công trình, chủ đầu tư đều yêu cầu đơn vị thi công phải tự ứng vốn trước để thi công.

Chủ đầu tư chỉ thanh toán tiền khi có khối lượng được nghiệm thu theo từng giai đoạn hoặc tạm ứng theo khả năng tài chính của chủ đầu tư. Mặc dù biết rõ Đội 3 chỉ là bộ phận trực thuộc, không có đồng xu dính túi để đầu tư thi công công trình, với vai trò là Giám đốc công ty, Mai Văn Dũng vẫn giao cho Đội 3 tổ chức thi công. Để giúp Đội 3 có nguồn vốn ban đầu, Mai Văn Dũng và Hà Văn Tuấn - Kế toán trưởng bàn bạc, thỏa thuận ngầm với nhau lấy pháp nhân Công ty QL&PTN quận 5 vay vốn ngắn hạn ngân hàng rồi giao lại cho Đội 3 sử dụng.

Dũng, Tuấn hợp thức hóa việc cho Đội 3 sử dụng nguồn vốn này bằng cách, mỗi lần giải ngân cho Đội 3, cả Dũng và Tuấn đều yêu cầu Phan Việt Tiến phải ký vào biên bản mượn vốn vay ngân hàng phục vụ xây dựng một công trình nào đó để xác định trách nhiệm hoàn trả vốn và lãi suất cho ngân hàng. Việc vay vốn ngân hàng này không nằm trong quy định chung của công ty.

Với cách làm đó, kể như Phan Việt Tiến ẩn núp sau Mai Văn Dũng để vay tổng cộng 62 tỉ đồng từ 6 hợp đồng tín dụng tại các ngân hàng: Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) Chi nhánh Trần Hưng Đạo và Chi nhánh quận 10, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh TP HCM (BIDV-CN TP HCM).

Một trong số những công trình do Phan Việt Tiến thi công ở Cần Thơ.

Trong 28 công trình được nhận thi công, có 10 công trình Phan Việt Tiến sử dụng vốn vay ngân hàng trái quy tắc, với tổng số tiền hơn 43,365 tỉ đồng. Cho đến khi vụ việc đổ bể, Phan Việt Tiến chỉ hoàn trả được hơn 14,6 tỉ đồng, còn lại hơn 28,7 tỉ đồng Công ty QL&PTN quận 5 phải sử dụng các nguồn thu khác của Công ty để trả nợ ngân hàng khi đến hạn. Trong khi đó, Phan Việt Tiến không có bất kỳ tài liệu, chứng từ nào thể hiện rõ việc sử dụng hợp pháp số tiền trên.

Song song với việc lạm dụng đồng vốn, khi công trình có khối lượng được nghiệm thu, được chủ đầu tư thanh toán tạm ứng, Giám đốc Mai Văn Dũng và kế toán Hà Văn Tuấn không thèm thu hồi nguồn vốn vay ngân hàng đã chi tạm ứng cho Phan Việt Tiến, mà tiếp tục chi tạm ứng hầu hết số tiền do chủ đầu tư thanh toán.

Với cách quản lý tài chính sai nguyên tắc đó, trong 28 công trình do Đội 3 thi công, có 9 công trình, tổng trị giá thực hiện là hơn 54 tỉ đồng, sau khi trừ đi các khoản thuế phải nộp, cộng với thuế GTGT được khấu trừ, còn lại số tiền hơn 51,6 tỉ đồng. Nhưng Mai Văn Dũng và Hà Văn Tuấn chi tạm ứng tổng cộng hơn 89,2 tỉ đồng (trong đó tiền tạm ứng hơn 50,1 tỉ đồng, tiền vốn vay ngân hàng hơn 39 tỉ đồng). Xem như Phan Việt Tiến được nhận tạm ứng  vượt giá trị thi công hơn 37,4 tỉ đồng. Và sau này, Phan Việt Tiến chỉ hoàn ứng được hơn 10,5 tỉ đồng. Còn gần 27 tỉ đồng Tiến bỏ túi sử dụng cho mục đích cá nhân.

Điều lạ là, mặc dù Đội thi công số 3 thuộc biên chế của Công ty QL&PTN quận 5 nhưng qua cách điều hành của Phan Việt Tiến, toàn bộ nhân sự và hoạt động của đội này giống như thuộc quyền sở hữu cá nhân. Mỗi một công trình thi công, Phan Việt Tiến đều lập một bộ phận kế toán, thủ quỹ riêng. Tuy nhiên, bộ phận kế toán, thủ quỹ này không thuộc biên chế của Công ty QL&PTN quận 5, cũng không được ký kết hợp đồng lao động. Phan Việt Tiến sử dụng nguồn "vốn riêng của đội" chi trả lương hàng tháng cho bộ phận kế toán, thủ quỹ này.

Vì không thuộc biên chế của Công ty QL&PTN quận 5, không thuộc sự chỉ đạo của Phòng Kế toán công ty nên bộ phận kế toán này không hoạt động theo bất kỳ nguyên tắc tài chính, kế toán nào mà chỉ quản lý và chi tiền theo chỉ đạo riêng của Phan Việt Tiến. Những khoản vốn nhận tạm ứng từ công ty, Tiến bỏ túi riêng. Khi công trình cần mua vật tư, cần trả lương cho nhân công, Tiến mới xuất "tiền túi" nhập vào quỹ của đội để chi.

Với kiểu "tiền chùa, sư giữ", Phan Việt Tiến thoải mái  chi tiêu cho cá nhân. Cuối năm 2004, vợ Tiến vay ngân hàng mua xe hơi để cho… thuê, Tiến thuê giá 10 triệu đồng/tháng. Hàng tháng, Tiến "trả" tiền thuê xe cho vợ trả tiền vay ngân hàng. Sau vài năm, chiếc xe trên trở thành xe của Tiến một cách "hợp pháp".

Tiếp đó, vào cuối năm 2005, Tiến lại chi tiền quỹ của đội cho vợ mua một chiếc ôtô khác trị giá hơn 388 triệu đồng để sử dụng cá nhân. Để che mắt thiên hạ, Tiến chỉ chi cho vợ hơn 188 triệu, số còn lại, vợ Tiến vay ngân hàng. Hàng tháng sau đó, Tiến xuất quỹ của đội trả dần cho ngân hàng đến khi dứt nợ.

Ngoài ra, trong quá trình giao dịch với các đối tác, Phan Việt Tiến còn sử dụng tiền quỹ của đội để chi hối lộ "mua" quyền thi công công trình cho nhiều đối tượng bằng nhiều hình thức như: Chi hối lộ hơn 185 triệu đồng bằng hình thức sửa chữa nhà cho Nguyễn Đức Lộc - nguyên Quyền Giám đốc Công ty QL&PTN Cần Thơ; Chi hối lộ hơn 300 triệu đồng bằng hình thức xây mới nhà riêng cho Quảng Thanh Cần - nguyên Kế toán trưởng Công ty QL&PTN Cần Thơ; Chi hối lộ 250 triệu đồng cho Mai Thành Tâm - Trưởng phòng Kiểm tra nội bộ Cục Thuế tỉnh An Giang.

Cũng theo kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tp HCM, Phan Việt Tiến còn khai nhận có chi hối lộ qua hình thức quà cáp cho một số cán bộ có chức vụ thuộc Công ty QL&PTN quận 5 và Công ty QL&PTN Cần Thơ. Tuy nhiên, các đối tượng trên đều không thừa nhận đã nhận tiền của Phan Việt Tiến.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP HCM đã quyết định chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến Viện Kiểm sát nhân dân TP HCM đề nghị truy tố các bị can Mai Văn Dũng, Hà Văn Tuấn, Phan Việt Tiến, Nguyễn Đức Lộc, Quảng Thanh Cần và Mai Thành Tâm ra trước Tòa án nhân dân TP HCM.

Trụ sở Công ty Phát triển Nhà quận 5.

Sai phạm không chỉ một lần

Được biết, trong một vụ việc khác, Giám đốc Mai Văn Dũng, trước đây đã từng bị Thanh tra Nhà nước tp HCM phát hiện một phi vụ phạm luật nghiêm trọng.

Để cải tạo chung cư 1015 Trần Hưng Đạo đã xuống cấp trầm trọng, UBND TP HCM đã thu hồi và giao đất cho Công ty QL&PTN quận 5 thực hiện đầu tư dự án cao ốc văn phòng cho thuê. Thực hiện chủ trương của UBND tp, Công ty QL&PTN quận 5 bồi thường cho các hộ dân trong chung cư số tiền 10,7 tỉ đồng.

Ngày 20/7/2005, ông Mai Văn Dũng ký Hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Kinh doanh Nhà Phú Hào (Công ty Phú Hào) cùng đầu tư khai thác khu đất 1015 Trần Hưng Đạo để xây dựng cao ốc văn phòng cho thuê. Tổng số vốn đầu tư vào dự án gần 40 tỉ đồng với diện tích sàn xây dựng 2.472,75m2. Trong đó, Công ty QL&PTN quận 5 góp 45% vốn bằng quỹ đất, vốn tương ứng 18 tỉ đồng và Công ty Phú Hào góp 55%, trị giá 22 tỉ đồng.

Hợp đồng vừa ráo mực thì ngày 25/12/2006, Mai Văn Dũng tiếp tục ký phụ lục hợp đồng và chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất 1015 Trần Hưng Đạo cho Công ty Phú Hào với số tiền là 18 tỉ đồng. Tính trung bình vào thời điểm đó, 1m2 đất có giá 50.704.225 đồng, trong khi thời giá thị trường khi đó được xác định 200 triệu đồng/m2. Theo kết luận của Thanh tra TP, việc ông Dũng ký hợp đồng chuyển nhượng nói trên là vượt thẩm quyền, vi phạm Luật Đất đai. Vì thời điểm đó, công ty chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chưa hoàn tất việc xây dựng công trình cao ốc văn phòng. Việc làm của Mai Văn Dũng gây thất thu cho Nhà nước hàng chục tỉ đồng.

Đến tháng 12/2007, nhằm qua mặt cơ quan chức năng để hợp thức hóa các hành vi sai phạm, Mai Văn Dũng có công văn gửi UBND quận 5 xin chủ trương chuyển nhượng quyền khai thác sử dụng và cho thuê cao ốc 1015 Trần Hưng Đạo; đồng thời xin được tổ chức đấu thầu chào giá cạnh tranh. Thực tế, Mai Văn Dũng chỉ lập hồ sơ mời thầu, biên bản mở thầu nhưng không thuê đơn vị tư vấn đấu thầu, không lập tổ chuyên gia xét thầu, không có phê duyệt kết quả đấu thầu của cơ quan có thẩm quyền.

Trong 3 đơn vị tham gia dự thầu, có tới 2 đơn vị không có chức năng kinh doanh cao ốc văn phòng. Nghiễm nhiên, Công ty Phú Hào trúng đấu giá với số tiền 18 tỉ đồng và bằng đúng với số tiền mà giữa Công ty QL&PTN quận 5 và Công ty Phú Hào đã thỏa thuận trước đó.

Không lâu sau, Sở Xây dựng TP HCM cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình cao ốc với thời gian sử dụng đến năm 2054. Sau khi cao ốc 1015 Trần Hưng Đạo hoàn thành và đưa vào sử dụng, tháng 7/2007, Công ty Phú Hào đã ký hợp đồng cho một ngân hàng thuê lại toàn bộ diện tích cao ốc với giá 35.000 USD/tháng.

Quá trình thanh tra phát hiện, mặc dù Công ty Phú Hào đã thanh toán đầy đủ 18 tỉ đồng để mua "đứt" quyền sử dụng toàn bộ cao ốc cũng như tự bỏ vốn ra để xây dựng nhưng Công ty QL&PTN quận 5 vẫn yêu cầu Công ty Phú Hào chia lợi nhuận từ hợp đồng cho thuê với ngân hàng trên với số tiền hơn 1,8 tỉ đồng theo hợp đồng hợp tác đầu tư đã ký lúc đầu. Mặc dù đòi hỏi này “không có cơ sở” nhưng phía Công ty Phú Hào vẫn chấp nhận.

Theo kết luận thanh tra, việc thỏa thuận chuyển nhượng đất là vượt thẩm quyền, chuyển nhượng đất khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vi phạm Luật Đất đai. Việc tự định giá khu đất 18 tỉ đồng để hợp tác đầu tư, rồi chuyển nhượng là không có cơ sở pháp lý, không đúng quy định (theo quy định phải thuê đơn vị tư vấn định giá); Tổ chức đấu thầu bất hợp pháp, vi phạm Luật Đấu thầu

Huyền Sơn - Thúy Hà
.
.