Thị trường chứng khoán bốc hơi hàng ngàn tỉ đồng từ những tin đồn thất thiệt

Nhà đầu tư non tay kéo rớt giá cổ phiếu 

Theo phân tích của một loạt các công ty môi giới chứng khoán sau sự kiện ngày 8/5 vừa qua, thì điều đáng tiếc khiến thị trường chứng khoán chao đảo không phải do vấn đề gì to tát, mà do chính tâm lý đám đông bỗng chốc xuất hiện sau những lời đồn thổi về căng thẳng địa chính trị. Mặc cho ngay trong phiên ngày 8/5 Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phát đi thông báo đề nghị nhà đầu tư bình tĩnh, thận trọng, tránh bị lợi dụng. Đồng thời, cơ quan này cũng cam kết sẽ giám sát chặt chẽ các giao dịch bất thường và xử lý nghiêm các hành vi làm giá, thao túng thị trường.

Nhưng bỏ mặc lời khuyến cáo trên, những nhà đầu tư cổ phiếu dày dạn kinh nghiệm với vốn liếng trong tay cả tỉ đồng cũng đã hoảng loạn quá mức, đu theo đám đông hè nhau tháo chạy khỏi thị trường theo kiểu "bỏ của chạy lấy người".

Tình trạng hỗn loạn theo tâm lý đám đông của nhà đầu tư đã khiến phiên giao dịch lịch sử ngày 8-5 có tới 513 cổ phiếu trong số gần 700 mã niêm yết mất điểm, trong đó còn có hàng loạt mã giảm sàn. Tổng lượng vốn hóa thị trường trên cả hai sàn giao dịch Hà Nội và TP HCM đã giảm 65.205 tỉ đồng, tương đương khoảng 3,1 tỉ USD đã bị "bay" mất trong ngày "đen tối" của chứng khoán này.

Cầm hàng trăm triệu hoặc tiền tỉ trong tay, nhưng nhiều nhà đầu tư thậm chí còn ngây ngô đến mức dễ dàng bị hù dọa bằng thông tin đồn thổi trong ngày dự kiến xét xử bầu Kiên trong tháng 4 - một sự kiện không liên quan gì đến giá cổ phiếu. Về thông tin trên thị trường, trước đó các công ty chứng khoán đều công khai đưa ra nhận định hết sức khả quan cho phiên giao dịch ngày 16/4.

Nhưng trong suốt thời gian giao dịch của phiên này, đám đông nhà đầu tư non tay tiếp tục hè nhau bán tháo cổ phiếu, tháo chạy khỏi thị trường. Tình trạng này khiến VN - Index mất trắng 11,8 điểm chỉ trong một ngày; đẩy giá trị vốn hóa của cổ phiếu trên cả hai sàn mất đi tổng cộng 24 ngàn tỉ đồng, tương đương với hơn 1,1 tỉ USD. Cộng lại, chỉ sau các đợt lao dốc quá mạnh kể trên, so với mức vốn hóa đỉnh điểm vào ngày 24/3, thì giá trị vốn hóa của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán cả nước đã giảm mất hơn 6 tỉ USD.

Ngay sau ngày cổ phiếu mất giá quá lớn, dù phiên giao dịch ngày 9/5 các nhà đầu tư "thỏ đế" cũng đã được chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường khi cả 2 sàn lấy lại được 30% giá trị vốn hóa đã mất của phiên trước đó. Nhưng số đông nhà đầu tư nội vẫn thể hiện phản ứng một cách thái quá, bằng chứng là ngày 12/5, giá cổ phiếu tiếp tục bị các nhà đầu tư bán thốc bán tháo đẩy cho lao dốc thẳng đứng, khiến VN - Index mất đến hơn 25 điểm trong phiên này và gần 2,4 tỉ USD vốn hóa đã "bốc hơi" khỏi thị trường chứng khoán sau phản ứng kiểu tâm lý đám đông của nhà đầu tư.

Như nhận định của Công ty Chứng khoán SBBS, thì hệ quả của phiên giao dịch ngày 8/5 là nghiêm trọng. Nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo cổ phiếu đã khiến tài khoản của nhiều nhà đầu tư không đảm bảo tỷ lệ an toàn tài chính nên dù không muốn cũng bị buộc phải chào bán ra theo.

Khối ngoại và giới đầu cơ nội ung dung gom hàng, hưởng lợi

Như ông Phan Quốc Huỳnh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam kiêm Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Sacombank đã đánh giá: dù VN-Index đã giảm rất mạnh, song vấn đề là trong khi chỉ số giảm, thanh khoản vẫn tăng mạnh, chứng tỏ vẫn có người bán và người mua và đó là dấu hiệu tích cực của thị trường.

Thống kê giao dịch của cả 2 sàn đều cho thấy, ngược với xu hướng đám đông của nhà đầu tư nội, khối ngoại vẫn âm thầm mua vào. Thậm chí, các nhà đầu tư ngoại đã có 15 phiên mua ròng liên tiếp, trong đó có phiên mua ròng trên 200 tỉ đồng.

Chỉ tính riêng từ đầu tháng 5 đến nay, nhà đầu tư ngoại đã mua ròng hơn 1 ngàn tỉ đồng. Rõ ràng trong lúc tâm lý nhà đầu tư nội bấn loạn thì đây lại là cơ hội để khối này gom hàng giá rẻ; trong tất cả các phiên thị trường biến động mạnh, khối ngoại vẫn kiên trì gom hàng. Cộng lại, qua 4 tháng đầu năm các nhà đầu tư chứng khoán ngoại đã chi hơn 1,1 tỉ USD để mua cổ phiếu. Cụ thể, nhà đầu tư ngoại đã mua vào gần 626 triệu cổ phiếu, tương đương 23.463,7 tỉ đồng; tổng giá trị giao dịch của khối ngoại chiếm tới 10% giá trị toàn thị trường.

Điển hình như phiên giao dịch ngày 8/5, khi nhiều nhà đầu tư nội hè nhau bán tháo cổ phiếu, tạo cơ hội cho khối ngoại bỏ ra trên 480 tỉ đồng để mua gom hơn 14 triệu cổ phiếu. Nắm cơ hội này, các công ty chứng khoán và nhà đầu tư nội cũng đã mạnh dạn bung tiền mua gom cổ phiếu chờ kiếm lời, đẩy giá trị giao dịch trong ngày 8/5 lên mức gần 4.000 tỉ đồng; cao hơn rất nhiều so với hàng chục phiên trước đó.

Hiện tượng trên được đại diện Công ty Chứng khoán SSI lý giải một cách đơn giản: vẫn cổ phiếu đó, doanh nghiệp đó vẫn sản xuất kinh doanh bình thường nhưng chỉ sau vài ba phiên giá cổ phiếu đã giảm quá nhiều thì đó là cơ hội tốt cho các quỹ đầu tư và hoạt động tự doanh của các công ty chứng khoán.

Thời điểm này, các công ty chứng khoán khác tại TP.HCM cũng đồng loạt đưa ra nhận định rằng đây là cơ hội để tích lũy cổ phiếu với giá thấp. Dòng tiền bắt đáy đã chảy vào thị trường, song vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với dòng tiền được nhà đầu tư rót vào thị trường cách đây một vài tháng. Song theo nhận định của giới đầu tư chứng khoán thì những mất mát vừa qua khó có thể kỳ vọng lấy lại trong ngắn hạn.

Đã vậy, sau những cú chao đảo nói trên, nhiều nhà đầu tư nội dường như vẫn chưa nhận thức được rằng chính hành vi tháo chạy theo đám đông của mình chỉ vì những tin đồn vô căn cứ đã tạo sức mạnh dìm thị trường chứng khoán chìm xuống. Bởi gần đây nhất, trong phiên lên sàn ngày 20/5 vừa qua, lại vẫn chỉ là việc xét xử bầu Kiên đã đủ sức khuấy đảo tâm lý bất an hoặc khiến số đông nhà đầu tư nội tỏ ra quá thận trọng.

Cơ hội này tiếp tục được khối đầu tư ngoại và nhiều nhà đầu tư nội bắt bài bằng cách giảm mua ở mức trên 60% so với phiên trước đó, đẩy giá cổ phiếu và chỉ số VN - Index rung lắc dữ dội. Nhưng theo đà phục hồi của hoạt động sản xuất kinh doanh và kinh tế trong nước, qua các đợt bất ngờ bị lao xuống thấp thê thảm rồi lại trỗi dậy mạnh mẽ này, cả VN - Index và HNX - Index đều đã khẳng định được những ngưỡng kháng cự mới; số điểm chạm đáy ở đợt sóng sau luôn cao hơn ở lần đảo chiều trước.

Thiết nghĩ, bài học rút ra từ những tin đồn thất thiệt vừa qua,đã quá đủ để các nhà đầu tư bình tĩnh không thể lặp lại những mất mát quá lớn mà họ đã từng gánh chịu