Điều day dứt sau cái chết thương tâm của một “xiếc nhí”

Theo lời những người sinh sống xung quanh cầu Trần Khánh Dư, hai anh em Ngô Hoàng Võ và Ngô Hoàng Văn xuất hiện ở khu vực này được mấy tháng nay, biểu diễn xiếc để xin tiền khách nhậu. Người anh tên Văn 9 tuổi làm trò nuốt than, múa lửa. Võ, 7 tuổi chỉ có một màn độc là quay đĩa trên mũi dao nhọn, sau đó dùng dĩa đập bôm bốp vào đầu để xin tiền khách. Hai em được đưa đến đây bởi một người phụ nữ tên He cùng với hai con của He để làm “xiếc nhí” mưu sinh.

Đúng đêm tết Dương lịch, như thường lệ, hai anh em Văn - Võ xuất hiện quanh những quán nhậu khu vực Thị Nghè, cầu Trần Khánh Dư. Sau khi biểu diễn từ bên kia đầu cầu phía quận 1, Võ sang bên này cầu phía đường Cù Lao, quận Phú Nhuận để tìm Văn. Khoảng 12h đến 1h khuya, khi Võ đi men theo bờ kè để vào khu quán nhậu và tai nạn thương tâm đã xảy ra.

Rạng sáng ngày 2/1, bé Văn quay lại tìm em không thấy đã lùng sục khắp khu vực gần đó để tìm. Một số người nghĩ bé Võ rơi xuống hố ga nên đã lấy gậy chọc xuống tìm nhưng không thấy. Cuộc tìm kiếm vẫn tiếp tục đến sáng hôm sau và đến chiều 2/1 thì thi thể bé Võ nổi lên. Khi bé Võ được vớt lên từ dưới hố ga lạnh lẽo, trên người bé còn mặc bộ quần áo mãi võ. Công an phường 2, quận Phú Nhuận đã tổ chức vớt xác em đưa về Bệnh viện An Bình để làm thủ tục khám nghiệm, an táng.

Chỉ ngay sau đó, nắp hố ga đã được người ta đậy lại bằng bêtông chắc chắn.

Nơi xảy ra vụ việc là hố cống sâu thuộc gói thầu số 7, công trình Dự án vệ sinh môi trường thành phố. Một cán bộ của nhà thầu cho biết hố ga này làm xong cách nay gần hai năm và nhà thầu có lắp nắp hố ga tạm bằng bêtông. Khi nhận được tin báo về vụ việc, nhà thầu mới biết nắp hố ga đã bị mất cắp(?).

Theo lời chủ quán nhậu ngay cạnh hiện trường xảy ra tai nạn, hơn một năm nay hố ga không hề được đậy nắp. Tại hố ga này, nhân viên của bà đã nhiều lần cứu sống nhiều người rơi xuống hố. Ngay đêm tết Dương lịch vừa qua, chỉ vài tiếng trước khi bé Võ gặp nạn, một người đã rơi xuống và được nhân viên của quán nhậu kéo lên.

Người thân của bé võ. Ảnh: L.D.A.

Bà Hiền cho biết thêm, sau nhiều lần chứng kiến có người rơi xuống hố, người dân trong khu vực đã đến thông báo với đơn vị thi công đang thi công cách đó khoảng 200m đề nghị lấp miệng hố. Nhưng chỉ một thời gian nắp hố ga lại... biến mất.

Sau cái chết của bé Võ, cây cỏ mọc um tùm hai bên đã bị người dân hiếu kỳ dẫm nát. Những ngày trước, cỏ mọc um tùm xung quanh hố ga, khi ngập nước rác nổi lên tới miệng hố, giống như là một cái bẫy. Không hề có một biển báo nguy hiểm hay bất cứ thứ gì để người ta nhận biết đấy là... một cái hố. Trong khi đó, đơn vị thi công thường xuyên có mặt cách đó không xa...

Công an phường 2, quận Phú Nhuận cũng gấp rút lập hồ sơ để làm rõ vụ việc.

Đây không phải là lần đầu tiên tai nạn xảy ra ở một công trình xây dựng. Chỉ từ tháng 6/2007 đến nay, ít nhất đã có 6 vụ tai nạn công trình, đã có 8 đứa trẻ như bé Võ chết do sự tắc trách, không bảo đảm an toàn ở các công trình xây dựng trên địa bàn TP HCM. Ngày 7/6/2008, tại hố nước thuộc công trình thi công lắp đặt tuyến ống cấp nước từ Nhà máy nước BOO Thủ Đức tại phường Tân Thuận Đông, quận 7, khi trời mưa lớn, 4 cháu  Lê Hoàng Thông (13 tuổi), Lê Thị Châu (12 tuổi), Lê Ngọc Phương (8 tuổi) và Lê Thị Duyên (6 tuổi) rủ nhau đi tắm và bị chết đuối. Ngày 13/7/2008, cháu Phạm Nguyễn Nguyên Phát, 4 tuổi, chơi đá bóng và lọt xuống hố ga của công trình thoát nước chống ngập trên đường 65, khu phố 5, phường Thảo Điền, quận 2.

Ngày 26/7/2008, em Tiêu Khánh Chương, 14 tuổi, cùng các bạn rủ nhau vào bãi đất trống trong công trình thi công dự án đại lộ Đông - Tây dọc bờ kè đường Ba Đình, phường 9, quận 8. Chương bị rơi xuống hố khi cố lượm trái bóng bị rơi xuống công trình.

Cũng trong ngày 26/7/2008, hai em Phan Ngọc Hậu (7 tuổi), Nguyễn Văn Tính (11 tuổi) là học sinh lớp 2 và lớp 5 của Trường tiểu học Tân Thạnh Đông cùng 2 người bạn đồng trang lứa đi ra khu vực hồ nước công trình tại ấp 4, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi để tắm, Hậu ngã xuống nước, Tính liền với tay cứu nhưng bị ngã theo. Khi có người cứu lên thì 2 cháu đã chết.

Dường như, chỉ đến khi nhận được hung tin, những người quản lý công trình mới biết khu vực đó là nơi không có rào chắn an toàn, hố ga không có nắp hoặc được đậy nắp sơ sài. Dường như, những tai nạn kiểu của bé Võ, rồi sẽ không ai bị truy cứu trách nhiệm hình sự, những nhà thi công sau khi bồi hoàn một số tiền gọi là hỗ trợ, vẫn tiếp tục thi công. Chỉ có bé Võ là ra đi mãi...

Mỗi lần xảy ra chết người như vậy, các đơn vị thi công lại than phiền do hàng rào bị tháo gỡ, nắp hố ga bị mất cắp, rút kinh nghiệm rồi... tai nạn lại tiếp tục xảy ra ở một công trình khác...

Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên (Đoàn luật sư TP HCM) phân tích: Nhà thầu có nghĩa vụ bảo đảm an toàn khi thi công nhưng nhà thầu đã không thực hiện nghĩa vụ này, để xảy ra tai nạn thì nhà thầu phải chịu trách nhiệm, cụ thể là trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Ngoài ra, Sở Giao thông Vận tải TP HCM là đơn vị chủ dự án, đồng thời có trách nhiệm giám sát công trình mà lại để công trình không đảm bảo an toàn thì cũng phải liên đới trách nhiệm. 

Lần đầu tiên, người viết có cảm giác cay đắng khi nhìn thấy nhưng giọt nước mắt của thân nhân người bị nạn. Những giọt nước mắt của người thân bé Võ...

Theo chúng tôi được biết, mẹ của Võ là chị Ngô Thị Mỹ Phượng, đang thi hành án tù 6 năm tại trại giam K6, Hàm Tân, Bình Thuận với tội danh buôn bán và tàng trữ chất ma túy. Cha bé Võ bị nghiện, cũng vừa mãn án 7 năm tù và đang ở Đồng Nai. Hai anh em Văn - Võ được dì He (em của mẹ Võ đón về nuôi). Sau đó, dì He quy tụ một số trẻ em cùng với anh em Văn - Võ lập nên nhóm xiếc nhí. Tiền thu được cuối ngày sẽ chia đôi cho mỗi bên, dì He sẽ lo cho chúng chuyện ăn ở và dụng cụ hành nghề. Mỗi ngày, dì He  chở anh em Võ đến các quán Nhậu biểu diễn xin tiền, khuya lại đến đón về...

Nhưng đấy có phải là nguyên cớ để hai anh em bé Văn - Võ phải hàng ngày nhọc nhằn mưu sinh? 7 tuổi, bé Võ chưa một ngày được đến trường như những bạn bé cùng trang lứa. 7 tuổi, bé Võ phải tập ngậm những ngọn lửa nóng, nóng đến rát họng, đến chính những người lớn như chúng ta chưa chắc đã dám thử một lần. 7 tuổi, bé Võ phải cắn răng mỗi khi dùng cái dĩa thiếc đập chan chát vào đầu để mua vui cho thiên hạ.

Cách đây không lâu, Chuyên đề ANTG - Báo CAND đã có bài viết “Xiếc nhí - những bước mưu sinh nhọc nhằn”, nói về những khổ cực, nhọc nhằn của những đứa trẻ như Võ. Khi ấy chúng tôi đã từng đặt câu hỏi: “Ai là người đã đẩy chúng ra đường mưu sinh”. Dường như, sự hiện diện của những đứa trẻ giữa thành phố đô hội này đang dần trở thành một hiện tượng... bình thường. Người lớn chúng ta dường như đang dần vô cảm trước nỗi nhọc nhằn, những hiểm nguy luôn rình rập những đứa trẻ như Võ. Thử hỏi, các cơ quan chức năng, Ủy ban Bảo vệ Bà mẹ và trẻ em đã ở đâu trước những ngày bé Võ rơi xuống cống?

Sau khi hỏa táng tại Bình Hưng Hòa, bé Võ đã được yên nghỉ trong một ngôi chùa theo nguyện vọng của gia đình. Người thân của bé Võ cũng đã đồng ý với cái giá 86 triệu đồng của đơn vị thi công công trình. Nhưng cái hình ảnh bé Võ rơi xuống hố ga trong đêm khuya giá lạnh không biết có làm ai day dứt: Những kẻ đã đánh cắp cái nắp cống trên hố ga ấy để đổi ra vài kilôgam sắt vụn? Những người thi công, giám sát công trình ấy? Hay những người dân sinh sống xung quanh đã vô tình gác lên nắp cống ấy một tấm ván ép mỏng manh không đủ để giữ lấy sinh mạng của một đứa trẻ 7 tuổi?

Quá nhiều câu hỏi đặt ra sau cái chết thương tâm của bé Võ. Công luận đã không ít lần lên tiếng, chỉ ra sự tắc trách của các chủ đầu tư, đơn vị thi công sau mỗi tai nạn đau lòng, nhưng những cái chết thương tâm vẫn xảy ra. Chắc chắn rằng, đâu đó vẫn còn những hố ga chưa được đậy nắp, vẫn có những rào chắn không an toàn. Dư luận cũng đã không ít lần lên tiếng vì những hành vi bóc lột, lợi dụng sức lao động trẻ em.

Xin đừng đẩy những đứa bé như Võ ra đường mưu sinh, xin đừng để tiếp diễn những cái chết đau lòng, thương tâm của trẻ thơ