Ba chủ đề lớn của Hội nghị thượng đỉnh G-8 tại Nga

Thứ Tư, 19/07/2006, 16:35

"Đây là lần đầu tiên Nga đóng vai trò Chủ tịch diễn đàn quốc tế lớn này. Tôi hy vọng rằng kinh nghiệm mà chúng ta tích lũy được kể từ khi gia nhập G-8 sẽ đảm bảo thành công cho hội nghị. Nước chủ nhà có trách nhiệm đưa ra những sáng kiến thúc đẩy việc tìm kiếm các giải pháp cho các vấn đề quốc tế quan trọng trên lĩnh vực năng lượng, giáo dục và chăm sóc sức khỏe". Đó là tuyên bố của Tổng thống nước chủ nhà, ông Vladimir Putin.

Từ ngày 15 đến 17/7/2006, Nga đứng ra tổ chức Hội nghị thượng đỉnh hàng năm của nhóm G-8 ở Strelna, gần thành phố St. Petersburg cổ kính. Ngoài danh sách những nhà lãnh đạo các nước công nghiệp phát triển là Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản, Canada, Italia nước chủ nhà còn mời các nhà lãnh đạo Trung Quốc, Brazil, Ấn Độ, Nam Phi và Chủ tịch Ủy ban châu Âu. Mặc dù lâu nay người ta cho rằng Hội nghị thượng đỉnh các nước nhóm G-7 trước đây và G-8 ngày nay (gồm thêm Nga) là lối mòn trải thảm đỏ, là dịp gặp gỡ của các VIP, nhưng sự kiện này có những điểm mới đáng chú ý. Trước hết, lần đầu tiên, Hội nghị thượng đỉnh G-8 được tổ chức tại Nga là cơ hội để Nga khẳng định vị thế và quyền lợi của mình như các thành viên khác của G-8.

Để giành được điều đó, Nga đã chuẩn bị chu đáo cho hội nghị này về mọi mặt. Trong những ngày qua, Tổng thống Nga V. Putin và các nhà lãnh đạo khác của Nga đã liên tục đưa ra những phát biểu quan trọng liên quan tới chính sách đối nội và đối ngoại mà Moskva đang theo đuổi.

Ba vấn đề chính mà Moskva đưa ra trong chương trình nghị sự của hội nghị này là đảm bảo an ninh năng lượng, đáp ứng những nhu cầu về giáo dục toàn cầu và đấu tranh chống lại căn bệnh truyền nhiễm, trong đó, năng lượng sẽ là vấn đề nóng nhất, bởi nó liên quan tới hầu hết kinh tế các quốc gia cũng như kinh tế toàn cầu. Hiện nay, các nước châu Âu vẫn đang phụ thuộc nhiều vào nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên từ nước Nga. Phương Tây cho rằng Nga đã sử dụng ưu thế này như một công cụ triển khai chính sách đối ngoại, nhằm khôi phục vị thế và ảnh hưởng của mình. Không chỉ nâng tầm cao về vị thế chính trị mà Nga còn đạt được lợi nhuận đáng kể về kinh tế. Nguồn thu từ hoạt động xuất khẩu dầu khí đã góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế Nga tăng trưởng nhanh. Với thành tựu phát triển kinh tế như hiện nay, Nga có thể trả hết nợ dưới thời Liên Xô trước đây vào tháng 8 tới, đồng thời thiết lập một ngân quỹ ổn định.

Vấn đề năng lượng cũng được các nhà lãnh đạo Đức, Nhật Bản, Italia và Canada chú trọng xem xét. Thủ tướng Nhật Bản Junichiro Koizumi nói rằng những vấn đề mà Nga đề xuất là “những vấn đề ưu tiên hàng đầu của cộng đồng quốc tế”. Ông Koizumi nói năng lượng cần được quan tâm xử lý với những công nghệ tốt hơn và đa dạng hóa các nguồn năng lượng, kể cả năng lượng hạt nhân. Có vẻ như ông Koizumi nhắn nhủ rằng, năng lượng không chỉ có dầu khí mà Nga đang có ưu thế. Thủ tướng Đức, bà Angela Merkel nhấn mạnh hy vọng về các cuộc thương lượng nhạy cảm với nhiệt độ cao sẽ có những bước tiến triển tốt. Đức và Nga sẽ “khởi xướng một cuộc thảo luận có kết quả về điện và năng lượng hạt nhân. Thủ tướng Italia Romano Prodi nói về sự hợp tác năng lượng giữa Italia và Nga vì Nga là nước cung cấp lớn nhất về năng lượng cho nước này. Thủ tướng Canada Stephen Harper cho rằng, an ninh năng lượng là vấn đề đáng quan tâm tại hội nghị này.

Mặc dù vấn đề chống vũ khí hủy diệt hàng loạt và chống khủng bố không phải là những trọng tâm của hội nghị nhưng giới quan sát cho rằng sẽ được đề cập đến. Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng về vấn đề hạt nhân của Iran, CHDCND Triều Tiên còn chưa được giải quyết thì vụ phóng tên lửa của CHDCND Triều Tiên cũng làm bầu không khí an ninh quốc tế nóng lên trước Hội nghị thượng đỉnh G-8. Có nhiều khả năng sẽ có những cuộc thảo luận bên lề hội nghị này vì Nga, Trung Quốc và các nước Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản vẫn có quan điểm khác nhau về cách đối xử với Bình Nhưỡng.

Vấn đề chống khủng bố quốc tế vẫn chưa hết tính thời sự vì tuy trước cuộc họp G-8, lực lượng đặc nhiệm Nga đã tiêu diệt được tên Basayev, trùm khủng bố người Chechnya, nâng cao vị thế của Nga trong cuộc chiến chống khủng bố quốc tế, nhưng lực lượng khủng bố vẫn tiếp tục gây tội ác ở quốc gia khác.

Vấn đề thương mại toàn cầu trong khuôn khổ vòng đàm phán Doha của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) được cho là một nội dung quan trọng mà các nhà lãnh đạo G-8 thảo luận. Tính chất quan trọng của vấn đề này không chỉ các nước G-8 quyết định mà còn phải có tiếng nói của nhiều thành viên.

Một cách nhìn khác về Hội nghị thượng đỉnh G-8 lần đầu tiên Nga đóng vai nước chủ nhà, là mối quan hệ của Nga với phương Tây cũng được một số nước quan tâm như quan tâm tới kết quả của hội nghị. Nguyên nhân là do trong thời gian gần đây, Nga thể hiện rõ quan điểm của mình đối với phương Tây.

Tuy nhiên, dù kết quả thế nào, Hội nghị thượng đỉnh G-8 ở Nga vẫn sẽ là một sự kiện có những điều mới đáng chú ý

Nguyễn Khắc Đức
.
.