Căng thẳng những cuộc giải cứu phụ nữ Yazidi trong tay IS

• Nhiều phụ nữ Iraq tự sát để tránh bị IS hãm hiếp và cầm tù/ Thâm nhập IS để giải cứu hàng trăm nô lệ bị bắt cóc/ Bắt được nữ 'thủ lĩnh' IS chuyên cung cấp nô lệ sex cho phiến quân

"Người Mỹ dường như chỉ cố tập trung bảo vệ tài sản hơn là mạng sống"

Tháng 8/2014, Freya Azam chỉ mới 15 tuổi khi bị chiến binh tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) bắt cóc. Freya kể lại hành trình chạy trốn kinh hoàng từ căn lều xiêu vẹo trong trại tị nạn Khanake ở vùng Duhok (Iraq): "Bọn chúng dùng súng và rocket bắn vào chúng tôi. Những âm thanh đinh tai đến rợn người. Có cả những con chó rượt theo chúng tôi. Tôi không dám nghĩ mình sẽ sống sót. Cô bé Bousha cứ khóc mãi". Nhưng cuối cùng hai cô gái cũng chạy thoát khỏi IS và được dân quân Yazidi bảo vệ. Vài hôm sau, họ được đoàn tụ với gia đình ở Duhok. Freya và Bousha nằm trong số những phụ nữ có thể gọi là may mắn!

Freya Azam (thứ hai từ bên phải) cùng với gia đình tại trại tị nạn Khanake ở Duhok, Iraq, sau khi chạy thoát khỏi IS được 2 tuần.

Theo điều tra từ Tổ chức Huynh đệ Yazidi (YFO), khoảng 5.000 phụ nữ Yazidi và trẻ em vẫn còn nằm trong tay bọn IS ở Iraq và Syria, nhiều người trong số họ thường xuyên bị ép làm nô lệ tình dục và bị bán ngoài chợ như thú nuôi! YFO cũng ghi nhận tên họ của hàng ngàn người đàn ông Yazidi được tin là bị IS bắt cóc từ ngày 3 đến 7/8/2014, khi mà bọn chúng kiểm soát được nhiều khu vực của người Yazidi ở miền Bắc Iraq, bao gồm khu vực của Freya Azam. Ủy ban Trợ giúp những người Yazidi đào thoát (CAEY) ghi nhận có 150 phụ nữ, 57 trẻ em và 229 nam giới trốn thoát được nanh vuốt của IS.

Nguy cơ đe dọa sự tồn vong của cộng đồng người Yazidi chính là một trong những nguyên nhân thúc đẩy Tổng thống Mỹ Barack Obama phê chuẩn chiến dịch không kích tiêu diệt IS ở Iraq. Chính quyền Mỹ đã cung cấp vũ khí và huấn luyện cho các lực lượng vũ trang người Kurd và Iraq chống lại IS. Giám đốc YFO Hussan Salim cho biết những đợt không kích của liên quân do Mỹ đứng đầu và gần đây nhất là Không quân Nga đã khiến cho đám cai ngục IS phải tháo chạy và giúp cho tù nhân của chúng - đa phần là phụ nữ và trẻ em - có cơ hội chạy trốn.

Khu trại tị nạn ở Duhok, Iraq.

"Nhưng chúng tôi không muốn bỏ mặc cho những phụ nữ này phải chạy trốn một mình. Chúng tôi biết địa điểm những nhà tù tập thể đang giam cầm họ. Sự chờ đợi càng dài càng khiến họ khổ sở hơn". Hussan Salim cho rằng chỉ có các lực lượng đặc nhiệm trên mặt đất của Iraq hay nước ngoài mới có thể giải phóng một số lượng lớn các tù nhân Yazidi của IS.

Giữa tháng 12/2014, các lực lượng quốc tế và địa phương đã mở một chiến dịch phối hợp để chiếm lại những con đường quanh núi Sinjar đồng thời giải phóng các ngôi làng xung quanh đang bị quân cờ đen IS chiếm đóng. Nhiều ngôi làng nhỏ đã được giải phóng song vẫn chưa có báo cáo nào cho thấy những tù nhân của IS được giải thoát. Trận chiến dữ dội nhằm giành lại những ngôi làng trong khu vực Sinjar vẫn đang nóng bỏng. Hiện nay, khó biết được có bao nhiêu phụ nữ đã chết hay bị IS bắt trở lại trong cuộc chạy trốn kinh hoàng nhưng họ không được may mắn như Freya Azam và cô bé Bousha.

Trong một cuộc phỏng vấn trước khi cuộc tấn công trên mặt đất nhằm giành lại Sinjar diễn ra, Hussan Salim thú thật ông rất chán nản khi chính quyền Mỹ có vẻ như chỉ cố tập trung bảo vệ tài sản hơn là mạng sống con người. Salim phát biểu với báo giới: "Những khu vực mà Mỹ giành lại được quyền kiểm soát đều giàu dầu mỏ hoặc mang tính chiến lược, trong khi đó những ngôi làng hay vùng đất của người Yazidi mà chúng tôi biết có những nhà tù IS hoạt động thì người Mỹ lại không có nỗ lực nào để chiếm lại. Thật sự, người Yazidi đang bị bỏ rơi một cách tàn nhẫn". Có lẽ tất cả chỉ có thể trông nhờ vào sức chiến đấu của các chiến binh Yazidi. Khi tiến sâu vào vùng lãnh thổ chiếm đóng của IS, lực lượng chiến binh người Kurd (Peshmerga) và các nhóm dân quân Yazidi hy vọng sẽ giải thoát được những phụ nữ tù nhân của bọn khủng bố. Nhưng, các chiến binh chỉ tìm thấy những ngôi mộ!".

Vẫn còn những người có nhân tính trong hàng ngũ quỷ dữ

Đối với những phụ nữ bị IS bắt giữ, thời gian chính là cực hình ghê gớm nhất. Khi quân IS tràn vào ngôi làng của Freya hôm 3/8/2014, cô gái cố bỏ chạy cùng với những người thân trong gia đình. Nhưng IS đã bắn gục mọi người xung quanh Freya.

Hai chị em được một chiến binh IS tốt bụng bỏ tiền ra mua để giải thoát cho họ.

Freya kể: "Tôi nhìn thấy từng người một gục xuống, rồi đến tôi cũng ngã xuống đất". Khi tỉnh dậy, Freya thấy mình ở trong một căn phòng rộng cùng với nhiều người khác, có cả trẻ em. Freya bị trúng đạn vào vai. Một bác sĩ người Arập đã sơ cứu vết thương cho họ. Ông ta gắp viên đạn ra rồi khâu vết thương lại. Một vết sẹo rộng, chạy dài từ vai đến vùng dưới cánh tay của Freya Azam.

Freya cho biết: "Bọn IS không hề chữa trị cho đàn ông mà bỏ mặc cho họ chết dần". Sau đó, Freya bị đưa đến ngôi làng Kocho và bị tống vào một nhà giam cùng với 37 người khác. Một lần, Freya đã chạy trốn. Nhưng khi nhìn thấy một đống xác chết đang phân hủy ở bên ngoài, Freya hoảng sợ nghĩ mình sẽ như họ nếu bị phát hiện. Vài tháng sau khi bị bắt, Freya và Bousha bị đưa đến ngôi làng gần núi Sinjar. Nghe được bọn chúng bàn tán nhau sẽ đưa họ lên tàu đến Syria để bán làm nô lệ, Freya quyết định đây là cơ hội cuối cùng để trốn thoát. Freya lén đánh cắp một cây đèn pin và dùng muỗng cạy cửa.

Các cô gái Yazidi được huấn luyện đế chiến đấu chống IS từ vùng núi Sinjar ở Iraq.

Cuối cùng, Freya đã chạy vào được vùng đất do lực lượng dân quân Yazidi kiểm soát. Chỉ huy lực lượng Qassim Shasho tiếp nhận nhiều cô gái như Freya tại căn cứ Yazidi ở vùng núi Sinjar. Shasho cho biết: "Một số cô gái trốn thoát một mình và cố gọi điện cho gia đình hay lội bộ đến vùng núi. Chúng tôi cũng trả tiền cho bọn buôn người để giải thoát cho họ". Tuy nhiên, Shasho cũng không phủ nhận một điều là vẫn có một số người tốt trong hàng ngũ IS, và "họ trực tiếp gặp chúng tôi để giúp giải thoát cho những cô gái bị cầm tù". Thậm chí, một số gia đình người Arập ủng hộ IS song cuối cùng họ cảm thấy ghê sợ trước hành vi buôn bán và cưỡng bức phụ nữ Yazidi nên đã giúp trả lại tự do cho những nạn nhân này.

Nahala Morat, 14 tuổi, là một trong 4 cô gái Yazidi được thả ra trong một cuộc thương lượng hồi đầu tháng 12/2014. Một người Arập địa phương đã mua 4 cô gái từ IS với giá 3.000USD mỗi người. May mắn là người đàn ông này không có ý đồ xấu xa mà chỉ nhờ mẹ mình giúp chăm sóc họ cho đến khi tìm được người chú của Nahala.

Một cuộc thương lượng diễn ra và 4 cô gái được trao cho dân quân Yazidi đóng quân trong vùng núi trước khi được chở bằng máy bay đến Duhok, nơi Nahala và đứa em trai ở chung với gia đình người chú trong một túp lều. Trong khi thương lượng với một số người tốt để giải cứu phụ nữ Yazidi, Shasho cũng thừa nhận có nhiều thành viên IS tìm cách trục lợi từ các nạn nhân này.

Shasho tuyên bố: "Đó là những kẻ trục lợi. Khi nhìn thấy cộng đồng quốc tế cùng hợp sức tiêu diệt IS, họ biết ngày tàn sẽ đến cho nên đã cố lo liệu trước khi quá muộn. Họ tìm gặp chúng tôi để yêu cầu bảo vệ họ và gia đình họ. Nếu bất cứ ai giúp giải cứu cho dù chỉ một phụ nữ Yazidi, chúng tôi cũng cam kết sẽ làm hết sức để bảo vệ họ khi IS sụp đổ".

Bà Ameena Saeed, chính khách Iraq hiện lãnh đạo CAEY ở Duhok, làm việc với các đội nhân viên y tế để chăm sóc sức khỏe và tâm lý cho hàng trăm phụ nữ Yazidi thoát khỏi nhà tù của IS. Mỗi trường hợp đều khác nhau. Một số may mắn sống sót sau khi chạy thoát và tiếp tục lẩn trốn trong nhiều ngày hay nhiều tuần. Nhiều cô gái bị bán đến 3 lần cho các cá nhân hay nhóm đàn ông khác nhau. Một số phải sống trong cảnh địa ngục trần gian, bị cưỡng bức, bị tra tấn về thể xác lẫn tinh thần và không được cho ăn uống đầy đủ. Nhưng, mọi phụ nữ bị IS bắt giữ đều bị buộc phải quy theo đạo Hồi và sau đó bị ép buộc thành hôn với thành viên IS. Nếu không nghe lời, nạn nhân sẽ bị giao cho nhiều tên IS thay nhau cưỡng bức rồi bán lại cho người Arập làm nô lệ tình dục. IS ra giá cho những phụ nữ bị chúng bắt giữ: Những người từ 40-50 tuổi có giá 50.000 dinar (43USD), con gái 10 - 20 tuổi: 150.000 dinar (125USD), còn trẻ con dưới 9 tuổi: 200.000 dinar (168USD)!

Một cô gái tên là "Janar", 20 tuổi, kể một câu chuyện đau lòng: "Có một bé gái chỉ 11 tuổi. Bọn chúng đánh đập em nhiều lần rồi giao cho từng chiến binh một ở Mosul cưỡng bức. Cô bé sau này đã tự sát". Nhưng, cũng có một số trường hợp bộc lộ "nhân tính" trong nội bộ IS. Như là vợ một chiến binh luôn che chở như người mẹ đối với một cô gái Yazidi bị bắt giữ; một chiến binh xin lỗi cô gái 13 tuổi và em gái của cô rồi sau đó bỏ tiền ra mua cả hai chị em để giải phóng cho họ. Tuy nhiên, đó chỉ là những trường hợp ngoại lệ cực kỳ hiếm hoi.

Một số phụ nữ Yazidi mang thai sau khi thoát được IS. Ông nội của một bé gái 16 tuổi bị chiến binh IS cưỡng bức cho biết, cháu gái ông "rất u buồn và không nói năng gì cả. Nó không hề cười và dường như không quan tâm gì đến xung quanh. Tôi lo sợ nó có thể tự sát nên không bao giờ rời mắt khỏi nó". Bà Donatella Rovera, chuyên gia của Tổ chức Ân xá Quốc tế (AI), nhận định: "Hàng trăm phụ nữ và cô gái Yazidi đã rơi vào trạng thái hoảng loạn tâm thần hoàn toàn do những điều kinh khủng diễn ra khi bị IS bắt giữ. Họ bị cưỡng bức và hành hạ thể xác dưới mọi hình thức. Mặc dù đã thoát khỏi sự cầm tù của IS, nhưng số người này vẫn còn bị chấn thương tâm thần rất trầm trọng".