Kết thúc bầu cử QH Liban: Còn đó những thách thức

Thứ Bảy, 13/06/2009, 10:30
Kết quả kiểm phiếu cuộc bầu cử Quốc hội ngày 7/6 cho thấy, phe liên minh thân phương Tây do Saad al-Hariri, con trai cố Thủ tướng Rafik Hariri, lãnh đạo đã giành chiến thắng ngoài dự đoán trước liên minh do phong trào Hezbollah làm trụ cột. Thách thức trước mắt của Quốc hội mới là làm sao để Liban tránh lặp lại một cuộc khủng hoảng chính trị trong tương lai.

Theo kết quả kiểm phiếu chính thức được Bộ Nội vụ Liban công bố ngày 8/6, Phong trào Ngày 14/3, tên chính thức của liên minh thân Mỹ và Arập Xêút, với nòng cốt là Phong trào Tương lai của ông Saad al-Hariri đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Liban diễn ra một ngày trước đó với 70 ghế trong tổng số 128, trong khi Phong trào Ngày 8/3 do Hezbollah làm nòng cốt được Syria và Iran ủng hộ, chỉ giành được 58. Với kết quả này, Phong trào Ngày 14/3 có quyền đứng ra thành lập chính phủ mới.

Cuộc bầu cử vừa qua là cuộc đọ sức giữa 2 lực lượng chính trị chủ yếu tại Liban: liên minh cầm quyền (Phong trào Ngày 14/3) với phe Hezbollah và đồng minh (Phong trào Ngày 8/3).

Phe đa số lên nắm quyền kể từ sau cuộc bầu cử năm 2005 sau khi cựu Thủ tướng Rafik al-Hariri bị ám sát, gồm những thành phần như Phong trào tương lai do Saad Hariri lãnh đạo, một đảng theo hệ phái Sunnit, đảng Xã hội tiến bộ của Walid Djoumblatt lãnh đạo cộng đồng người Druze và các đảng phái Thiên Chúa giáo của Amine Gemayel và Samir Geagea.

Đối thủ của họ là phe đối lập tập hợp các đảng theo hệ phái Shiit như Hezbollah, Amal và đảng Thiên Chúa giáo của tướng Michel Aoun. Thực tế thì gần 2/3 số ghế của Quốc hội đã được an bài do việc chia cắt các đơn vị bầu cử và thỏa thuận được ký năm 2008 tại Doha. Do đó, mặt trận quyết định thắng thua cho cả 2 phe là các đơn vị bỏ phiếu trong khu vưc của người Thiên Chúa giáo.

Các cuộc thăm dò dư luận trước thềm cuộc bầu cử Quốc hội Liban đều cho thấy liên minh do phong trào Hezbollah dẫn dắt sẽ giành chiến thắng sát nút, và tạo bước ngoặt lịch sử tại Liban. Các nhà phân tích thì cho rằng sẽ không có phe nào thắng một cách rõ rệt, và họ phải thành lập một chính phủ liên hiệp để cùng cầm quyền như trước đây. Chính phủ của liên minh cầm quyền đã bị tê liệt vì sự tranh chấp quyền lực giữa 2 liên minh chính trị.

Mỹ liệt Hezbollah vào danh sách các tổ chức khủng bố, đã đặt điều kiện viện trợ cho Liban tùy thuộc vào hình thức chính phủ được thành lập tại nước này. Hezbollah hiện vẫn là một thành phần trong chính phủ liên hiệp mãn nhiệm. Trước cuộc bầu cử, những người chống đối nói sức mạnh quân sự của Hezbollah đã làm cho quốc gia bị giảm mất quyền lực, nhưng những người ủng hộ cho rằng chỉ có Hezbollah mới có khả năng bảo vệ đất nước và chống lại tham vọng của Nhà nước Do Thái.

Cuộc bầu cử Quốc hội Liban lần này đặc biệt quan trọng, cả với những thế lực chính trị trong nước cũng như các quốc gia trong khu vực. Chính phủ đã huy động 50.000 binh lính và cảnh sát để giữ gìn an ninh cho 26 điểm bỏ phiếu. Tại thành phố Zahleh, nơi được coi là mặt trận quan trọng quyết định kết quả cuộc bầu cử, công tác an ninh được tăng cường hơn bao giờ hết.

Theo Bộ trưởng Nội vụ Ziad Barud, cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua có tỉ lệ cử tri đi bầu đạt 54,08% trong tổng số 3,2 triệu cử tri, một mức cao kỷ lục kể từ 20 năm gần đây. Trong đó, có một số cử tri đã kiên nhẫn chờ đợi nhiều giờ liền để vào phòng bỏ phiếu. 200 quan sát viên quốc tế được cử đến theo dõi cuộc bầu cử này.

Israel, IranSyria là 3 quốc gia đặc biệt quan tâm tới kết quả bầu cử Quốc hội lần này của Liban. Trước cuộc bầu cử Quốc hội Liban, Bộ trưởng Tài chính Israel cảnh báo chiến thắng của phe Hezbollah sẽ tạo ra một thực thể mới thân Iran tại Trung Đông bên cạnh một Hamas tại Dải Gaza và Chính phủ Liban trong tương lai phải ngăn chặn mọi cuộc tấn công nhằm vào Israel từ lãnh thổ Liban.

Trong khi đó, các phương tiện truyền thông tại Syria đã lên tiếng tố cáo kết quả bầu cử vừa qua tại Liban vì cho rằng Phong trào 14/3 đã dùng tiền để mua chuộc cử tri.

Tại Iran, ngày 28/5, khi vận động tranh cử nhiệm kỳ thứ hai (sẽ bầu vào ngày 12/6), Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad đoan chắc Hezbollah sẽ thắng cử tại Liban và nói nếu như vậy, “Liban sẽ trở thành một trận địa mới của kháng chiến” chống Israel.

Trong một phản ứng đầu tiên, Michel de Chadarevian, thành viên của Phong trào Quốc gia tự do của tướng Michel Aoun, cho rằng đây là một chiến thắng của Phong trào 14-3 nhưng lại là một thất bại của những người Liban đang hy vọng có sự thay đổi. Về phần mình, một thành viên của Hezbollah khẳng định sẽ không có chuyện phong trào này giải giới. Đây là yêu cầu của Israel đưa ra trước đây.

Khó khăn hiện nay đối với Phong trào 14/3 là sẽ chọn hình thức chính phủ nào. Phong trào của tướng Aoun, liên minh của Hezbollah, đã xác nhận kết quả bầu cử nhưng lại không quên thêm rằng phe của ông sẽ làm việc với liên minh của ông Saad al-Hariri để thành lập một chính phủ liên hiệp dân tộc.

“Hoặc phe đa số phải đưa ra cam kết về kho vũ khí của Hezbollah, hoặc phe Hezbollah phải có quyền tiểu số phủ quyết” - tướng Aoun cho biết thêm.

Thực tế, Hezbollah, muốn một chính phủ liên hiệp dân tộc cho dù phe nào giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đi chăng nữa. Phe đa số đã bác bỏ rằng nếu phe đối lập đòi quyền tiểu số phủ quyết như họ đang có trong chính phủ mãn nhiệm thì hóa ra cuộc bầu cử vừa qua, đem lại chiến thắng cho Phong trào 14/3, chẳng có ý nghĩa gì. Vấn đề mấu chốt xung đột trong tương lai của chính trường Liban nằm ở chỗ này.

Tổng thống Liban Michela Suleiman nói đây là thử thách lớn đối với định chế, an ninh và luật pháp Liban, ông đồng thời kêu gọi các phe phái trong nước giảm bớt chống đối nhau và cùng nhau đoàn kết xây dựng Liban. Ông nói nếu mọi người có thể sửa đổi và xây dựng đất nước sẽ không có kẻ thắng người thua, và tất cả đều thua nếu đất nước tiếp tục kéo dài tình trạng căng thẳng

Nguyễn Lê Bảo Phương (tổng hợp)
.
.