Không có giải pháp nào có thể làm hài lòng tất cả

Đó là “trảm tướng tại trận” vì chậm tiến độ dự án nhà ga sân bay Đà Nẵng, ký văn bản yêu cầu lãnh đạo chủ chốt các cơ quan thuộc Bộ GTVT không chơi golf, không tổ chức hoặc tham gia các giải golf, để tập trung chỉ đạo, điều hành sản xuất kinh doanh và giải quyết công việc chuyên môn được giao và mới đây nhất là đề nghị Chính phủ điều chỉnh giờ học, làm việc để chống ùn tắc giao thông giờ cao điểm, cơ quan trung ương có thể làm việc từ 9 giờ sáng đến 6 giờ chiều… Phóng viên Chuyên đề ANTG đã có cuộc trao đổi với một số chuyên gia trong các lĩnh vực kinh tê ë- văn hóa - xã hội xung quanh vấn đề này.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong - Viện nghiên cứu phát triển KT-XH Hà Nội: "Khi bộ trưởng nói và làm những điều dân chờ đợi"

Năm 2011 là một năm đã, đang và sẽ còn tiếp tục được ghi nhận và bình luận nhiều cả trên báo giới, cũng như trong lịch sử nước nhà như là thời khắc khá đặc biệt đối với Việt Nam. Đây không chỉ là năm của những cú "sốc" kinh tế và nhiều chuyển động quan trọng mang tính bản lề trong nhận thức và hành động của Nhà nước về đổi mới mô hình kinh tế với nhiều quyết sách có tính cách mạng, mà còn là năm chứng kiến hiện tượng nhiều bộ trưởng mới, trẻ, nhiệt huyết và cũng dễ… nổi giận!

Dư luận cũng đang sôi nổi, kẻ khen, người cau mày về một Bộ trưởng dễ nổi giận là ông Đinh La Thăng - Bộ GTVT, ngành có nhiều bức xúc nổi cộm nhất nhì cả nước hiện nay. Mới nhậm chức chưa bao lâu, ông đã nổi trận lôi đình khi thị sát tiến độ dự án xây dựng nhà ga quốc tế Đà Nẵng. Mà không chỉ giận suông, ông "tuốt gươm trảm tướng" tức thì tại trận, ra lệnh thay ngay người đứng đầu dự án bị kéo dài khó hiểu như một "nỗi nhục quốc thể" này - lời của Bí thư TP Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh, người cũng muốn thay ngay chủ dự án đó nếu ông "có quyền".

Bộ trưởng Đinh La Thăng còn tức giận đòi “hỏa táng” những phương tiện bị tịch thu nhằm dằn mặt đám xe đua kiểu bụi đường phố - nỗi kinh hoàng của dân đô thị và có xu hướng đang lan rộng ra ngoại vi… Ông cũng nổi giận cấm các quan chức ngành giao thông vận tải do mình phụ trách không được tiếp tục hưởng thú vui chơi golf tao nhã và tốn kém trong cảnh "nước sôi lửa bỏng" của ngành, để dành  thời gian cho công việc.

Có thể thấy, ông là Bộ trưởng biết nổi giận thật đúng đắn và đáng trọng, đáng nể vì, không phải ai cũng dễ, cũng  biết và cũng dám nổi giận đúng nơi, đúng lúc và đúng đối tượng như vậy, nhất là khi người ta là Bộ trưởng - vị trí dễ bị cảnh "quan trên trông xuống, người ta trông vào".

Làng xã Việt Nam vốn có thói quen so sánh và hành động theo đám đông, kiểu: “Xấu đều hơn tốt lỏi”, sẵn sàng chấp nhận cảnh "toét mắt là tại hướng đình, cả làng đều toét chứ mình riêng em", nên ngại va chạm, đổi mới và đi tiên phong.

Đặc biệt, ai cũng thích “ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” để an toàn. Thành thử, người ta dường như đã quen "mũ ni che tai" và có xu hướng tìm cách thích nghi hơn là thay đổi những gì trì trệ, lạc hậu  vốn đã, đang và sẽ tiếp tục gây  nguy hiểm cho sự tiến bộ và phát triển đất nước theo kịp văn minh thời  đại của nhân loại.

Khách quan mà nói, không phải các bộ trưởng  trên nghĩ  ra hay làm điều gì mới mẻ, to tát quá đâu, mà chẳng qua họ chỉ nói và làm những gì 86 triệu dân Việt Nam chờ đợi bấy lâu nay mà thôi. Hẳn phải có tấm lòng sáng lắm, phải có chỗ dựa vững chắc lắm và máu trong trái tim họ phải nóng lắm, thì họ mới nổi giận được như vậy .

Thời của những bộ trưởng  có tri thức và bản lĩnh, biết nổi giận đúng Tâm và đúng Tầm của mình, là thời của vận nước đã đến rồi và bình minh sẽ tỏa sáng...

Chánh Thanh tra Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Hoàng Giáp: "Càng phức tạp càng cần sự quyết đoán…"

Chúng tôi đến gặp Chánh Thanh tra Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Hoàng Giáp tại tầng 3, tòa nhà số 2 Phùng Hưng, Hà Đông đúng lúc ở tầng 2 đang diễn ra cuộc họp của đại diện các sở, ban, ngành thành phố bàn về phương án thay đổi giờ học, giờ làm trên địa bàn. Như vậy là đề xuất của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã được Hà Nội tiếp nhận và đang trên đà trở thành hiện thực.

Thực ra thì không phải chỉ đến khi Bộ trưởng Đinh La Thăng quyết liệt, mà thực tế vấn đề giao thông luôn được Chính phủ quan tâm và đưa ra các giải pháp cho từng thời điểm.

Trước đây là các Nghị quyết 32, Nghị quyết 16 và mới đây nhất là Nghị quyết 88 về các giải pháp cấp bách giải quyết ùn tắc giao thông, kiềm chế tai nạn đã được Chính phủ ban hành. Đứng trên quan điểm của Thanh tra GTVT, lực lượng trực tiếp tổ chức thực hiện, Chánh Thanh tra Nguyễn Hoàng Giáp khẳng định một khi cả bộ máy thực hiện đồng bộ, quyết liệt thì những chỉ đạo của Bộ trưởng Đinh La Thăng hoàn toàn khả thi.

Dưới góc độ Thanh tra GTVT trên một địa bàn trọng điểm, ông Giáp đặt ra 3 vấn đề: Thứ nhất là phải tuyên truyền, định hướng, xây dựng cơ chế chính sách để thực hiện các giải pháp được đồng thuận. Tuyên truyền ở đây không chỉ là nâng cao ý thức đối với người tham gia giao thông mà còn phải làm cho người tham gia giao thông nắm được, hiểu được chủ trương mà Chính phủ đưa ra.

Thứ hai là về mặt định hướng. Tức là làm sao phải để cho mọi người thấy được việc đang làm là cần thiết, là phải làm và có lợi chung. Hiện nay đang tồn tại mâu thuẫn trong chính nhận thức của nhiều người về hạn chế phương tiện cá nhân và năng lực đáp ứng của vận tải công cộng.

Có nghĩa là anh đòi phải có một hệ thống vận tải công cộng đáp ứng ngay được nhu cầu, trong khi với mật độ giao thông dày đặc phương tiện cá nhân như hiện nay thì hoàn toàn không thể. Vậy phải bắt đầu từ đâu? Và đương nhiên, một sự quyết đoán trong thời điểm này như của Bộ trưởng Đinh La Thăng, dẫu còn có nhiều tranh luận, cũng vẫn được đánh giá cao.

Vấn đề cuối cùng là các cấp quản lý nên rà soát lại cơ chế, khuyến khích những gì cần khuyến khích cũng như hạn chế những loại hình cần hạn chế. Theo phân tích của ông Giáp thì đó là cần có chính sách khuyến khích phát triển giao thông công cộng, đầu tư cơ sở hạ tầng, khuyến khích người dân tạo thói quen không lệ thuộc vào phương tiện cá nhân quá nhiều. Bên cạnh đó là có các chính sách hạn chế những yếu tố không khuyến khích phát triển như phương tiện cá nhân. Hạn chế chứ không phải là cấm, vì cấm thì lại liên quan đến nhiều phạm trù pháp lý khác.

"Cần có những quy định chặt chẽ về điểm dừng, điểm đỗ, đăng ký, sử dụng, lưu thông đối với phương tiện cá nhân. Buộc người thường xuyên sử dụng phương tiện cá nhân phải có nghĩa vụ, có trách nhiệm hơn với cộng đồng", ông Giáp phân tích.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cần đưa ra những dự báo trong tương lai gần và cả trong tương lai xa những loại hình sẽ hạn chế để tiến tới cấm hẳn. Như thế sẽ khiến cho mọi người dễ dàng có sự tự định hướng cho chính mình, đỡ "sốc" hơn mỗi khi có sự thay đổi ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, sinh hoạt. Và đây cũng là điều mà cơ quan quản lý nhà nước đầu ngành cần phải làm. Nó mang tính chiến lược, bên cạnh các biện pháp cụ thể, quyết liệt có thể thực thi ngay.

Đối với đề xuất thay đổi giờ làm, giờ học trên địa bàn thành phố, ông Chánh Thanh tra Sở GTVT cho rằng nó phải được thực hiện đồng bộ, và nhất thiết phải có sự hợp tác của các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn thì mới hiệu quả. Đây là vấn đề khó, nó động chạm đến cả một tập quán sinh hoạt của người dân bấy lâu nay.

Ông Giáp cho biết hiện tại, vào những giờ cao điểm, thống kê sơ bộ của lực lượng Thanh tra GTVT kết quả rằng lượng tham gia giao thông trong khối các doanh nghiệp hoạt động theo cơ chế thị trường là đông nhất. Khối đông thứ nhì là khối học sinh, sinh viên. Thứ ba mới đến khối cán bộ công chức và các lực lượng Công an, Quân đội. Như vậy thì việc thay đổi giờ làm, giờ học như thế nào, bắt đầu từ đâu cho hiệu quả cần phải được tính toán cho thật kỹ lưỡng.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Hoàng Giáp, bức xúc giao thông của Hà Nội lại có tính đặc thù riêng. Nó không phải diễn ra trên diện rộng, toàn thành phố mà thực tế lại vô cùng nhức nhối tại các khu vực trung tâm và các trục hướng tâm thành phố.

Đây lại là khu vực khó thay đổi, điều chỉnh liên quan đến hạ tầng giao thông nhất. Nếu đưa ra một cơ chế, chính sách chưa thực sự tổng thể cho cả Hà Nội để giải quyết vấn đề ách tắc hiện nay thì sẽ rất dễ đi tới phiến diện, chỗ này thì thừa ràng buộc trong khi ở khu vực khác thì lại vẫn chưa đủ… Bởi thế, mới cần một tư duy quyết đoán như của Bộ trưởng Đinh La Thăng để giải quyết vấn đề theo từng bước có hiệu quả.

NSND Doãn Hoàng Giang: "Tôi nghĩ rằng, lệnh cấm chơi golf không phải là vĩnh viễn…"

Tôi biết là có rất nhiều ý kiến khác nhau, thậm chí trái ngược nhau, đối với những quyết định mau lẹ, quyết tâm tạo nên những biến chuyển rõ rệt trong lĩnh vực mình phụ trách của Bộ trưởng Đinh La Thăng. Nhưng nhìn chung, tôi thấy vị Bộ trưởng trẻ tuổi và năng nổ này đang thực hiện những việc mà người dân từ lâu đã mong đợi, cả trên phương diện thực tế lẫn về khía cạnh tinh thần.

Thí dụ như quyết định cấm các cán bộ chủ chốt ở Bộ GTVT chơi  golf vào ngày nghỉ. Đành rằng, giải trí thế nào trong ngày nghỉ là việc riêng của mỗi cá nhân và bản thân môn thể thao golf không có lỗi gì, không can dự gì tới việc đánh giá về nhân cách, tính cách của một con người.

Nhưng trong bối cảnh xã hội hiện nay, trong tâm thế của đa phần xã hội hiện nay, khi mức sống chung của người dân đang ở mức rất thấp, các cán bộ ở vị trí lãnh đạo, chỉ đạo không nên phô trương quá sự thành đạt của mình, nhất là những khi mà công việc trong lĩnh vực họ phụ trách đang ở trong tình trạng cần phải được cải thiện rất nhiều mới đáp ứng được yêu cầu của xã hội.

Tôi nhớ, nhà thơ Nga nổi tiếng Andrey Voznesensky từng viết đại ý rằng, khi đất nước đang còn nhiều người đói thì tất cả những ai phô diễn sự no đủ của mình đều là kém đạo đức. Đấy không phải đòi hỏi khe khắt quá mức mà đấy mà chuẩn mực đạo đức thông thường, một sự tế nhị cần thiết trong quan hệ xã hội. Không ngẫu nhiên mà đông đảo người dân đã bày tỏ sự đồng tình của mình đối với việc lãnh đạo Bộ GTVT cấm các cán bộ chủ chốt chơi golf vào ngày nghỉ.

Nhìn từ góc độ đó, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã đưa ra được một quyết định đúng để ít ra thì trong giai đoạn bước  đầu người dân cũng có thể thấy rõ rằng lãnh đạo Bộ GTVT đã bắt tay vào việc xây dựng một không khí làm việc rốt ráo hơn, tập trung hơn để các cán bộ của mình có thể có thêm thời gian và sức lực dành cho các chức phận của họ.

Và Bộ trưởng Đinh La Thăng đã rất có lý khi nói rằng, không có giải pháp nào, không có quyết định nào làm hài lòng tất cả. Mỗi một quyết định, một giải pháp đều nhằm xử lý một nhiệm vụ nổi trội nào đó và cố gắng hạn chế những hệ lụy không mong muốn kèm theo. Cũng giống như mỗi một loại thuốc chỉ chữa được một căn bệnh chính và không phải là không có những điều chống chỉ định...

Tất nhiên, tôi nghĩ rằng, lệnh cấm chơi golf không phải là vĩnh viễn và tới một thời điểm nào đấy, có lẽ Bộ trưởng Đinh La Thăng sẽ "cởi trói" cho các cán bộ thuộc quyền yêu thích môn thể thao trên đồng cỏ sang trọng mang cái tên là golf. Nhưng tôi cũng hiểu rằng, trong thực tế như hiện nay, thời điểm đó sẽ không sớm đến