Lâu đài Rastignac: Bản sao của Nhà Trắng?

Thứ Bảy, 14/10/2006, 11:00

Nằm ở ngoại ô thành phố Périgueux, thuộc tỉnh Dordogne, vùng Aquitaine phía Tây Nam nước Pháp, tòa lâu đài Rastignac giống như một bản sao của Nhà Trắng tại Washington.

Đây có phải là bản sao của Nhà Trắng hay bản kiến trúc Nhà Trắng được lấy ý tưởng từ tòa lâu đài Rastignac?

Tại một khúc cua trên con đường Périgueux, người ta thường quan sát thấy các bác tài cho xe chạy từ từ để hướng mắt lên quan sát tòa lâu đài giống hệt Nhà Trắng tọa lạc trên đỉnh một ngọn đồi gần đó. Đó là tòa lâu đài Rastignac. Nguồn gốc của lâu đài này từ lâu đã trở thành mục tiêu tranh luận và điều tra của nhiều nhà sử học và kiến trúc sư.

Cho đến tận năm ngoái, lâu đài Rastignac mới được trùng tu, sắp xếp lại thành 5 căn hộ nhỏ sang trọng và cho người ở. Đây là lần đầu tiên kể từ thập niên 40 của thế kỷ trước, tòa lâu đài này có người ở.

Điều luôn khiến các chuyên gia quan tâm tới tòa lâu đài này chính là vẻ bề ngoài của nó. Lâu đài Rastignac giống Nhà Trắng tới mức không ai cho đó là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Một số sử gia cho rằng lâu đài Rastignac (được xây dựng năm 1817) chỉ đơn thuần là một bản sao của Nhà Trắng (được xây dựng năm 1802). Giả thuyết này có tính thuyết phục nằm ở thứ tự năm xây dựng hai tòa nhà. Nhưng một số người khác lại cho rằng chính lâu đài Rastignac là mô hình ý tưởng cho những chỉnh sửa kiến trúc Nhà Trắng của Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson.

Lâu đài Rastignac đã trở nên hoang phế từ năm 1944 sau khi lính SS tấn công quân kháng chiến của Pháp tại vùng Périgueux. “Bọn lính Đức đã dùng phốt pho đốt tòa lâu đài này cháy liên tục trong 5 ngày liền” - người chủ tòa lâu đài này cho biết.

Mãi đến năm 1952, sau khi người Pháp nhận được đền bù chiến tranh từ phía Đức, tòa lâu đài này mới được trùng tu chút ít, đó là phần bên ngoài và cấu trúc bộ khung của tòa nhà.

Lâu đài Rastignac do kiến trúc sư Mathurin Salat thiết kế bắt đầu được khởi công xây dựng trước khi cuộc Cách mạng Pháp nổ ra, song công trình xây dựng này đã bị bỏ dở trong 20 năm vì những bất ổn của cuộc cách mạng và của thời kỳ Napoléon.

Thomas Jefferson với tư cách là đại sứ Mỹ đã sống ở Pháp đúng vào thời điểm công việc xây dựng tòa lâu đài này bắt đầu khởi công. Kiến trúc là một trong những đam mê của Thomas Jefferson, trong thời kỳ lưu trú tại Paris. Ông đã đi khắp các vùng miền của Pháp để thăm thú các công trình kiến trúc vĩ đại của thế kỷ XVII và XVIII. Viên đại sứ người Mỹ này đã viếng thăm vùng Bordeaux xưa kia vào mùa xuân 1789, trước đêm Cách mạng Pháp nổ ra. Nhiều sử gia Pháp cho rằng Thomas Jefferson nhân dịp này đã tham khảo bản vẽ của lâu đài Rastignac và sau đó lấy cảm hứng để thực hiện những thay đổi kiến trúc của Nhà Trắng khi ông trúng cử Tổng thống Mỹ.

Thomas Jefferson trở về nước vào mùa thu năm 1789 và 11 năm sau đó, ông trở thành vị Tổng thống thứ 3 của nước Mỹ, nhiệm kỳ 1801-1809 và ở trong nhà được dành riêng. Và theo thói quen, vị tân Tổng thống này đã tiến hành chỉnh trang lại nơi ở của mình, bằng cách thêm vào các hành lang cột ở mặt phía nam của tòa nhà. Bản vẽ chỉnh sửa ngôi nhà là Nhà Trắng ngày nay được Thomas Jefferson duyệt vào năm 1806 sau nhiều lần chỉnh sửa, còn công trình xây dựng được hoàn tất vào năm cuối của nhiệm kỳ tổng thống 1809 của Jefferson.

Trong khi đó tại Pháp, năm 1811, Hầu tước Rastignac tái khởi động dự án xây dựng lâu đài Rastignac mà không hay biết rằng một kiến trúc xây dựng như vậy đã từng được thực hiện tại nơi ở của tổng thống Mỹ ở Washington. Lâu đài Rastignac được khánh thành vào năm 1817 và vị hầu tước trên đã sống ở đây đến cuối đời, năm 1833

Đan Kô (Tổng hợp)
.
.