Người dân Mỹ phản đối việc xây dựng Thư viện Tổng thống

Sau khi tốt nghiệp Đại học Havard năm 1991 với văn bằng tiến sĩ trong tay, Barack Obama trở về Đại học Chicago giảng dạy môn luật hiến pháp từ năm 1992 đến 2004 và ngôi trường cũng là nơi ông bắt đầu sự nghiệp chính trị. Nhưng, đây không phải lần đầu tiên một Thư viện Tổng thống trở thành trung tâm cuộc tranh cãi về quyền sử dụng đất.

Tại thành phố College Station thuộc bang Texas, người dân chống đối mạnh mẽ Đại học Texas A&M với kế hoạch giải tỏa một trang trại nuôi heo để lấy đất xây dựng Thư viện và Nhà Bảo tàng Tổng thống George H.W. Bush (Bush cha).

Trong một sự kiện tương tự, người dân thành phố Atlanta thuộc bang Georgia đã cột chặt thân người vào những thân cây và nằm dài trên mặt đất ngay trước mặt những chiếc xe ủi đất để ngăn cản chính quyền tiến hành kế hoạch xây dựng một đại lộ chạy xuyên qua khu công viên dẫn đến Thư viện Tổng thống Jimmy Carter. Và, ở thành phố cảng Little Rock miền Trung bang Arkansas, người dân cũng phản đối kế hoạch xây dựng Thư viện Tổng thống Bill Clinton.

Tháng 2/2015, Ban quản lý các khu đất công viên Chicago đã gây tranh cãi trong dân chúng sau khi chấp thuận chuyển nhượng 80.000m2 đất công viên cho thành phố nếu như Đại học Chicago được chọn để xây dựng Thư viện Tổng thống Barack Obama. Đại học Chicago vẫn đang lựa chọn giữa Công viên Washington hay Công viên Jackson. Kế hoạch dẫn đến sự đối đầu giữa một bên là những người bảo thủ không muốn chuyển nhượng đất và một bên là những cư dân ủng hộ sự phát triển kinh tế nhờ thư viện tổng thống.

Thư viện Tổng thống George W. Bush.

Các đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Đại học Chicago trong dự án là: Đại học Columbia ở New York và Đại học Hawaii, nơi Tổng thống Obama chào đời. Benjamin Hufbauer, Phó giáo sư lịch sử nghệ thuật Đại học Louisville thuộc bang Kentucky cho biết, đây là cuộc tranh cãi mới nhất trong lịch sử tranh giành đất đai phức tạp liên quan đến các thư viện tổng thống Mỹ. Mặc dù, thường thì các tổng thống đứng bên lề những trận chiến đất đai này nhưng họ phải có tiếng nói cuối cùng để tiếp tục cuộc tranh cãi hay chấp nhận thua cuộc!

Ngay trước khi George W. Bush (Bush-con) thông báo chọn Đại học Southern Methodist ở thành phố Dallas bang Texas là đơn vị xây dựng thư viện tổng thống cho mình, nhà trường nhanh chóng lao vào cuộc tranh cãi với các láng giềng của mình. Cuối cùng, Đại học Southern Methodist chiến thắng, sau 4 năm tranh cãi, dẫn đến quyết định khu chung cư 347 căn hộ phải giải tỏa và khu đất hiện nay là Trung tâm Bảo tàng và Thư viện Tổng thống George W. Bush.

Ở Little Rock, giới chức chính quyền cũng khổ sở với dự án xây dựng Thư viện Clinton dẫn đến cuộc chiến pháp lý kéo dài gần 5 năm và cuối cùng Tòa án Tối cao bang Arkansas cũng cho phép chính quyền thành phố sử dụng đất tư để xây dựng với số tiền đền bù thỏa đáng cho người dân cũng như chủ đất.

Khi Tổng thống Jimmy Carter chuẩn bị xây dựng thư viện của ông trong thập niên 80, một cuộc tranh cãi cũng nổ ra dữ dội. Con đường rộng 2 làn xe, lúc đó gọi là "Đại lộ Tổng thống", bao quanh Thư viện Carter nằm ở đỉnh ngọn đồi nơi vị tướng quân đội liên bang miền Bắc William Tecumseh Sherman từng đứng nhìn xuống thành phố Atlanta bốc cháy trong cuộc nội chiến Mỹ ngày xưa. Vụ tranh cãi liên quan đến Thư viện Carter cũng dẫn đến sự phán xét của tòa án kéo dài hơn 12 năm.

Người dân Chicago biểu tình chống dự án xây dựng thư viện Obama.

Khi Tổng thống Ronald Reagan thông báo dự án xây dựng thư viện với Đại học Stanford năm 1983, người dân thành phố Palo Alto bang California cũng không thích ý tưởng này do mối lo ngại về môi trường cũng như giao thông. Thậm chí, sinh viên trường đại học cũng chống đối và gia nhập những cuộc biểu tình chống dự án. Tình thế căng thẳng đến mức năm 1987, Tổng thống Reagan phải từ bỏ kế hoạch của mình ở Palo Alto để chuyển sang một địa điểm khác được hoan nghênh hơn - đó là Thung lũng Simi bang California, cách khu trung tâm Los Angeles chỉ 45 phút giờ đường ôtô về phía bắc. Công trình nhìn ra Thái Bình Dương của Reagan cuối cùng được khánh thành năm 1991.

Nước Mỹ hiện có 13 thự viện tổng thống, trong đó đắt tiền nhất là Thư viện Clinton với chi phí đến 165 triệu USD, nằm dưới sự quản lý của Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ. Thư viện là nơi trưng bày sách sở, tư liệu, phim ảnh, văn kiện, hiện vật, quà tặng v.v… liên quan đến cuộc đời của Tổng thống. Điều đặc biệt là, chi phí đầu tư xây dựng thư viện không thuộc về ngân sách quốc gia mà do sự đóng góp tư nhân.