Nhật: Cải tổ nội các để hạn chế thiệt hại

Thứ Hai, 08/10/2012, 14:25

Ngày 1/10, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda đã thông báo cải tổ nội các trong bối cảnh chuẩn bị cuộc bầu cử lập pháp trước thời hạn và quan hệ với láng giềng căng thẳng do tranh chấp biển đảo. Ngoài việc làm dịu bớt tình trạng căng thẳng ngoại giao, cuộc cải tổ còn nhằm đẩy mạnh vị thế và uy tín vốn đang suy yếu của ông Noda đồng thời phục hồi năng lực của chính phủ sau một "trận đánh tơi tả" nhằm thông qua dự luật về thuế.

Trong cuộc họp sáng 1/10, toàn thể nội các Nhật Bản đã từ chức nhằm dọn đường cho cuộc cải tổ mạnh mẽ và Thủ tướng Yoshihiko Noda đã chấp nhận sự từ chức này. Thủ tướng Noda biết rằng đảng Dân chủ trung tả (DPJ) của ông, có thể sẽ bị thất bại nặng nề trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Đảng này lên cầm quyền từ hơn 3 năm nay, sau hơn nửa thế kỷ đảng bảo thủ lãnh đạo nước Nhật. Do vậy, ông Noda tiến hành cải tổ nội các để hạn chế những thiệt hại. Cuộc bầu cử lập pháp có thể diễn ra trong năm nay hoặc đầu năm tới.

Trong cuộc họp báo sau đó, Thủ tướng Noda đã công bố danh sách nội các mới, trong đó thay đổi 10 vị trí và 8 thành viên của nội các cũ được giữ tại nhiệm. Cuộc cải tổ lần này chủ yếu liên quan đến Bộ trưởng Tài chính Jun Azumi. Ông đã phải ra đi vì tỏ ra bất lực, không đưa được nền kinh tế Nhật Bản thoát ra khỏi tình trạng lạm phát. Ông buộc phải nhường chiếc ghế bộ trưởng cho ông Koriki Jojima, một dân biểu ít được biết đến trong công luận nước này.

Trong các bộ trưởng mới được bổ nhiệm, còn một trường hợp khác đáng chú ý là cựu Ngoại trưởng Makiko Tanaka giữ chức Bộ trưởng Giáo dục trong nội các mới. Bà Makiko Tanaka là con gái cựu Thủ tướng Kakuei Tanaka, người đã tiến hành bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Trung Quốc cách đây 40 năm. Trung Quốc vẫn giữ kỷ niệm tốt đẹp về người cha của bà. Khi bổ nhiệm bà Makiko Tanaka, Thủ tướng Noda muốn nói với phía Trung Quốc rằng ông muốn làm dịu cuộc xung đột lãnh thổ. Về phần mình, Trung Quốc biết rằng, đây là cử chỉ thiện ý cuối cùng của nội các Yoshihiko Noda.

Đây là lần thứ ba Thủ tướng Noda cải tổ nội các kể từ khi lên nắm quyền hồi tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên, hãng thông tấn Nhật Bản Kyodo nhận định nỗ lực mới nhất này có thể sẽ không giúp vực dậy được tỉ lệ ủng hộ đối với chính phủ của ông Noda, vốn đã rơi xuống "vùng nguy hiểm" dưới 30%, một phần do kế hoạch tăng gấp đôi thuế tiêu dùng vào năm 2015.

Khi lên nắm quyền cách đây hơn 1 năm, ông Noda tuyên bố ưu tiên hàng đầu của chính phủ ngay từ khi thành lập vẫn là tái thiết đất nước sau thiên tai, đối phó với tai nạn hạt nhân và phục hồi nền kinh tế của nước Nhật.

Ông Noda nói rằng, nước Nhật vẫn còn ở giữa đoạn đường này và các cam kết của chính phủ vẫn không thay đổi. Đối với các vấn đề đối ngoại và an ninh quốc gia là những vấn đề nằm trong phạm vi rộng lớn, ông Noda cho biết, chính phủ cần tiếp hướng trọng tâm đối phó, kể cả việc quản lý các cuộc khủng hoảng.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda (hàng đầu, giữa) cùng với các thành viên trong nội các tại Tokyo, ngày 1/10/2012.

Thời báo Nhật Bản số ra mới đây cho rằng, Thủ tướng Noda ngày 21/9 đã tái đắc cử Chủ tịch đảng DPJ song việc ông có thể trụ vững trên cương vị Thủ tướng được bao lâu mới là điều đáng bàn. Giới quan sát cho rằng ông Noda hiện phải đối mặt với ít sự chia rẽ hơn trong đảng nhưng lại hứng chịu áp lực mạnh mẽ hơn từ phía các đảng đối lập yêu cầu ông giải tán Hạ viện nhờ họ nắm trong tay con "át chủ bài" là các dự luật mà Chính phủ đang vận động thông qua.

Các cuộc điều tra dư luận cho thấy một khi cuộc tổng tuyển cử tiến hành vào thời điểm hiện nay, DPJ sẽ hứng chịu thất bại cay đắng. Việc đánh mất đa số ghế tại Hạ viện sẽ buộc ông Noda phải rời khỏi vị trí Thủ tướng và Chủ tịch DPJ. Trong khi đó, danh tiếng của đảng Dân chủ Tự do (LDP), đảng đối lập lớn, cũng đang suy yếu và có khả năng sẽ không hội đủ đa số ghế cần thiết. Vì thế mà cuộc tổng tuyển cử sắp tới có thể sẽ đẩy nền chính trị Nhật Bản vào tình cảnh hỗn loạn và dẫn đến hệ quả là các chính đảng hiện nay phải tiến hành cải tổ cơ cấu.

Thủ tướng Noda cho biết ông có thể trì hoãn kêu gọi bầu cử tới chừng nào mà cả ông và DPJ lấy lại được niềm tin của cử tri. Tuy nhiên, việc ông có thể trì hoãn được bao lâu vẫn là một ẩn số.  Điều mà ông Noda cảm thấy nhẹ nhõm nhất là hiện ông chỉ phải đương đầu với ít kẻ thù hơn trong đảng vì những đối tượng phản đối ông gay gắt nhất đều đã "dứt áo ra đi". Cuộc ly khai ấy bắt đầu khi DPJ nhất trí hồi tháng 6/2012 với LDP và đảng Quốc dân mới về cải cách thuế, theo đó tăng thuế tiêu dùng từ 5% lên 8% vào tháng 4/2014 và 10% vào tháng 10/2015 nhằm giải quyết vấn đề chi phí an sinh xã hội đang ngày một phình to.

Động thái này khiến 49 Hạ nghị sĩ rời khỏi "ngôi nhà chung" DPJ và gia nhập chính đảng mới do cựu Chủ tịch DPJ Ichiro Ozawa thành lập. Theo nhà chính trị học Kazuhisa Kawakami, những người còn lại phản đối Thủ tướng Noda trong đảng "không có đủ sức mạnh để đương đầu với ông vì họ đã chịu thất bại trong cuộc bầu cử Chủ tịch đảng hôm 21/9 vừa qua". Ông Kawakami nói: "Điều hiển nhiên mà một lãnh đạo đảng cần làm là xóa bỏ những bất đồng thông qua cải tổ nội các".

Nhà chính trị học này cho rằng, một nhân tố có thể giúp ông Noda đánh bóng hình ảnh của mình là cuộc khủng hoảng ngoại giao hiện nay. Kawakami lập luận: "Nhật Bản đang trong cuộc khủng hoảng quốc gia… và điều mà công chúng quan tâm là Chính phủ sẽ giải quyết ra sao những vấn đề ngoại giao với Trung Quốc và Hàn Quốc. Cuộc tranh cãi với Trung Quốc có thể sẽ là "liều thần dược" mà ông Noda cần để giành lại quyền lực".

Một cuộc tranh cãi khác mà Tokyo đang vấp phải liên quan đến hòn đảo do Seoul kiểm soát trên biển Hoa Đông. Tổng thống Hàn Quốc Lee Lee Myung-bak đã có chuyến thăm bất ngờ đến các vỉa đá trên biển mà Nhật Bản gọi là Takeshima và Hàn Quốc gọi là Dokdo này hồi tháng 8 vừa qua trong bối cảnh áp lực trong nước gia tăng xung quanh vấn đề phụ nữ Nhật Bản bị ép buộc làm nô lệ tình dục thời chiến.

Trong động thái nhằm khai thác triệt để cơn thịnh nộ của Nhật Bản, Thủ tướng Noda đã tổ chức một cuộc họp báo hồi cuối tháng 8 nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền của Nhật Bản đối với đảo tranh chấp.

Theo đánh giá của giới truyền thông, sự ủng hộ của người dân đối với Nội các Noda gia tăng trở lại vào đầu tháng 9/2012. Theo cuộc điều tra do Jiji Press tiến hành, tỉ lệ ủng hộ đối với Chính phủ đã vọt lên mức 23,3% vào tháng 9, tăng 3,5% so với một tháng trước đó. Và cứ với đà này, rất có thể DPJ sẽ giành được thắng lợi trong kỳ bầu cử sắp tới

M.T. (tổng hợp)
.
.