Phá vỡ âm mưu đảo chính tại Cộng hoà Tchad

2 sĩ quan cao cấp, 1 đại tá và 1 chỉ huy trưởng đã bị bắt. Hiện chính phủ nước này đã ra lệnh truy nã một số kẻ mưu phản khác đang trên đường tháo chạy về phía đông trên những chiếc xe quân sự.

Năm nay 53 tuổi, Tổng thống nước Cộng hòa Tchad Idriss Déby Itno, từng là một sĩ quan quân đội, đã lên nắm quyền từ năm 1990. Sinh ra tại Berdoba, Tchad, và sau khi lấy bằng tú tài khoa học, ông Idriss Déby tham gia khóa học quân sự tại Trường Sĩ quan N'Djamena khóa 1975-1979, trước khi vào Học viện Hàng không Armaury La Grange de Hazebruk (Pháp). Sau khi tốt nghiệp, Idriss Déby lái máy bay vận tải và tiếp tục tốt nghiệp khóa lính dù tham gia vào các trận đánh hồi tháng 2/1979.

Những kiến thức và khả năng quân sự đã nhanh chóng giúp Idriss Déby được chỉ định làm Chỉ huy trưởng lực lượng phía nam Tchad (FAN). Khi lực lượng này giành quyền kiểm soát thủ đô, Idriss Déby là người đi đầu trong đoàn quân tiến vào N'Djamena.

Sau đó, Idriss Déby còn được bầu làm thành viên Hội đồng chỉ huy các lực lượng quân sự phía bắc (CCFAN). Được thăng cấp đại tá, Idriss Déby sang Pháp theo học tại Trường đại học Chiến tranh Inter-Armées khóa 1986-1987.

Quay trở về nước, Idriss Déby được chỉ định làm cố vấn Tổng thống Cộng hòa phụ trách quốc phòng và an ninh, đồng thời làm thanh tra quân đội, rồi thanh tra an ninh...

Ngày 1/4/1989, do bất đồng với Hissein Habré và do cảm thấy có nguy cơ bị thanh trừng, Idriss Déby cùng một số thân tín quyết định rời N'Djamena tiến về phía đông. Trên đường đi, Idriss Déby đã phải chiến đấu nhiều trận với quân đội chính phủ và là người lãnh đạo duy nhất thoát nạn chạy sang được Sudan. Tại đây, cùng với số thân tín còn lại, Idriss Déby thành lập Phong trào yêu nước (MPS). Ngày 1/12/1990, trong một cuộc đảo chính, MPS đã hất cẳng được Tổng thống Hissein Habré ra khỏi Tchad. Idriss Déby trở thành Tổng thống nước Cộng hòa Tchad từ đó đến nay.

Trong những tháng gần đây, ông Idriss Déby Itno liên tục phải đối đầu với những cuộc tấn công của các nhóm phiến quân và nhóm binh lính đào ngũ. Căn cứ của những kẻ phản loạn này là phía đông nước Cộng hòa Tchad.

Đã nhiều lần, ông Idriss Déby Itno tố cáo nước láng giềng Sudan dung túng những kẻ phản loạn người Tchad ẩn náu gần biên giới Tchad - Sudan và thậm chí còn lên kế hoạch giúp bọn họ lật đổ ông Idriss Déby Itno. Sudan đã lên tiếng bác bỏ luận điệu trên. Cuộc khủng hoảng tại Darfour, Sudan, đã lan rộng tới Cộng hòa Tchad, nơi hàng nghìn người đã bị buộc phải rời bỏ nhà cửa.

Theo ông Doumgor, những kẻ mưu phản dự định sẽ bắn hạ chiếc máy bay chở Tổng thống Déby đang trên đường quay về từ Bata, Guinée Xích đạo, sau khi dự Hội nghị cấp cao các nước Trung Phi.

Trong một cuộc họp báo ngay sau đó, Bộ trưởng Hourmadji Moussa Doumgor cho biết: “Lực lượng quốc phòng và an ninh Tchad đã nhận được tin mật báo và ngăn chặn kịp thời âm mưu của một số kẻ làm phản vào lúc 16 giờ (giờ địa phương) ngày 15/3. Tổng thống Idriss Déby Itno đã về đến sân bay quốc tế tại thủ đô N'Djamena an toàn”.

Âm mưu đảo chính của các nhóm phiến quân này diễn ra vài tuần trước khi cuộc bầu cử tổng thống nước Cộng hòa Tchad dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 3/5/2006. Theo đánh giá của nhiều cuộc thăm dò dư luận, ông Idriss Déby Itno có nhiều cơ hội sẽ tái đắc cử trong cuộc bầu cử này. Vẫn theo ông Doumgor, những kẻ chủ mưu của âm mưu đảo chính trên là những sĩ quan quân sự và một số quan chức cấp cao. Những người này vốn chưa bao giờ tỏ ra phục tùng ông Déby và đa phần hiện đang sống tại Mỹ, Burkina Faso, Cameroon và Sudan. Chính quyền Tchad hiện đã ra lệnh truy nã quốc tế đối với những nhân vật trên và mong muốn nhận được sự hợp tác từ phía chính phủ các nước.

Nhóm phiến quân Scud, tự xưng là Tổ chức thống nhất vì một nước Tchad dân chủ, sau đó đã phát biểu với Hãng tin Reuters rằng họ đã cố gắng kích động một số phần tử chủ chốt trong quân đội Tchad nhằm tiến hành một cuộc đảo chính trong việc lật đổ ông Déby. Nhưng đáng tiếc là họ phải từ bỏ vì bị phát hiện.

“Chúng tôi đã cố đưa Tổng thống Déby rời khỏi N'Djamena, nhưng kế hoạch của chúng tôi đã bị một số điệp viên phát hiện. Người của chúng tôi lập tức hủy bỏ kế hoạch đảo chính và nhanh chóng rời khỏi thành phố” - Yaya Dillo Djerou, thủ lĩnh phiến quân Scud, khẳng định như vậy từ căn cứ phía đông Tchad. Scud bao gồm những kẻ đào ngủ khỏi quân đội Tchad từ năm 2005.

Hiện tại thủ đô N'Djamena, lực lượng của chính phủ đã phong tỏa mọi con đường chính đi tới phía nam thành phố, đồng thời ngăn chặn toàn bộ hoạt động đi lại từ thành phố này sang hướng Cameroon. Mạng lưới thông tin bằng điện thoại cố định và di động đều bị cắt. Việc lưu thông đi lại bằng xe máy và người đi bộ vẫn diễn ra bình thường