Tài xế taxi kiện chính quyền đòi bồi thường hơn 40 tỷ đồng
Sau khi Jonathan Tiêu, Dương Bắc và Hossein Nayeri bị bắt trở lại, chính quyền quận Cam đã trao tiền thưởng cho một số cá nhân có công trong việc phát hiện, giúp cảnh sát tóm gọn ba tên này nhưng chẳng ai ngó ngàng gì đến ông Mã Hoàng Long. Hiện tại, ông Long đã đâm đơn kiện chính quyền quận Cam đòi bồi thường 2 triệu USD vì “thường xuyên bị ký ức kinh hoàng ám ảnh, mất ăn mất ngủ và không thể tập trung vào việc lái taxi kiếm sống hàng ngày…”.
Con kiến kiện… củ khoai
Gần 2 tháng sau khi Jonathan Tiêu, Dương Bắc và Hossein Nayeri bị bắt trở lại nhà tù Santa Ana, ông Mã Hoàng Long, 72 tuổi, cư dân thành phố Garden Grove, quận Cam đã đệ đơn kiện, yêu cầu chính quyền quận Cam phải bồi thường cho ông số tiền 2 triệu USD vì những sang chấn tâm lý nghiêm trọng do bị ba tên tù vượt ngục dùng súng uy hiếp cướp xe, bắt phải đưa bọn chúng chạy trốn từ nơi này sang nơi khác trong suốt một tuần, thậm chí chúng còn bàn chuyện thủ tiêu ông ngay trước mặt ông.
 |
| Ông Mã Hoàng Long cay đắng kể lại những ngày bị ba tên tù vượt ngục bắt làm con tin. |
Những nỗi ám ảnh ấy đã khiến ông Long đến lúc này vẫn mất ăn, mất ngủ, không thể tập trung vào việc lái xe và thường xuyên bị ký ức kinh hoàng ám ảnh. Vì thế, ông yêu cầu chính quyền và các cơ quan hành chính công quận Cam có trách nhiệm trước những tổn thất tinh thần mà ông đã phải chịu đựng. Ông Long nói: “Từ đó đến nay, cuộc sống của tôi đổ vỡ. Bác sĩ nói tôi bị trầm cảm. Tôi luôn trong trạng thái sợ hãi khi nhớ lại lúc đối diện với cái chết. Tôi mất ngủ thường xuyên nên tôi chỉ muốn quận Cam xử sự đúng…”.
Vẫn theo ông Long, một trong những hình ảnh cứ lặp đi lặp lại, ám ảnh tâm trí ông là lúc Nayeri và Jonathan Tiêu bắt ông lái xe chạy dọc theo bờ biển gần Santa Cruz, miền Bắc California rồi dẫn ông ra cuối cầu tàu để giết ông nhưng vì Dương Bắc ngăn cản nên chúng thay đổi ý định. Ông kể: “Lúc ấy, tôi đã năn nỉ Dương Bắc: “Hãy cứu chú, đừng để tụi nó giết chú. Chú sẽ làm tất cả những gì cháu yêu cầu”. Sau đó Dương Bắc giúp tôi trốn thoát và trên đường lái xe quay về quận Cam, tôi đã động viên Bắc ra đầu thú. Chính tôi chứ không ai khác đã góp phần giúp cảnh sát bắt lại ba tên tù vượt ngục này”.
Nhưng cũng kể từ lúc đó, một thứ tình cảm lạ lùng đã nảy sinh giữa ông Long và Dương Bắc. Khi cảnh sát đưa Bắc về trại giam, ông Long đã chuyển 100 USD vào tài khoản của Bắc trong nhà tù đồng thời gửi cho Bắc 4 cuốn kinh Phật mà theo ông: “Để anh ta có thời gian sám hối”.
Giải thích vì sao mình lại xử sự như thế, ông Long nói: “Những tên này phải chịu trách nhiệm vì đã bắt cóc tôi trong suốt một tuần nhưng tôi biết ơn Dương Bắc. Trong khi Nayeri và Jonathan Tiêu muốn thủ tiêu tôi để bịt đầu mối thì Dương Bắc đã chống lại - kể cả khi Bắc bị Nayeri đánh vì không đồng ý giết tôi dù chúng cùng một lũ như nhau. Hành động này đã cứu sống tôi chứ nếu không thì giờ đây xác tôi đã chìm sâu dưới đáy biển”.
Luật sư Hoàng Huy Tú, Giám đốc pháp lý của hãng luật The Tu - người đứng ra bảo vệ ông Long trong vụ kiện đòi bồi thường 2 triệu USD nói: “Có thể ông Mã Hoàng Long đã mắc phải hội chứng Stockholm - là hiện tượng tâm lý diễn ra khi con tin nảy sinh tình cảm với kẻ đã bắt cóc mình và đôi khi còn cảm thông với những hành động của kẻ bắt cóc.Tuy nhiên, quận Cam đã lơ là trong việc giám sát đội ngũ nhân viên nhà tù Santa Ana, khiến ba tên Dương Bắc, Hossein Nayeri và Jonathan Tiêu thoát khỏi trại giam hơn 15 tiếng đồng hồ mới bị phát giác. Luật chứng tỏ sự bất công vì cảnh sát cẩu thả, xao nhãng trong việc bảo vệ người dân nhưng họ lại không phải chịu trách nhiệm về những hành vi này”.
Theo luật bang California: “Sẽ không có tổ chức hay nhân viên công lực nào phải chịu trách nhiệm cho bất kỳ một thương tích về thân thể hoặc tổn thương tinh thần do tù nhân vượt ngục gây ra đối với những người khác”. Từ năm 1972, Tối cao Pháp viện bang California đã duy trì luật này sau khi một tù nhân ở trại giam Sacramento trốn thoát qua một cánh cửa không khoá rồi giết chết một người đàn ông lúc đột nhập vào nhà ông này để ăn trộm.
 |
| Thông báo truy nã ba tên tù vượt ngục của cảnh sát quận Cam. |
Giáo sư Greg Keating, giảng viên Trường Luật USC nhận định: ông Long sẽ bước vào một cuộc chiến không dễ dàng cho dù quận Cam có sơ suất: “Khả năng toà phán “hãy đi khiếu nại luật” là rất cao mặc dù ông Long bị sang chấn tâm lý là có thật. Mỗi đêm ông giật mình thức giấc 5, 6 lần, hút thuốc lá suốt ngày, được bác sĩ tâm lý kê đơn thuốc điều trị những bất ổn, lo lắng. Nhưng điều quan trọng là ông không bị thủ tiêu nên có thể đó là yếu tố khiến ông Long không nhận được tiền thưởng”.
Về phía chính quyền quận Cam, Giám sát quận là ông Todd Spitzer cho biết quận đã bác bỏ yêu cầu của ông Long nhưng không đưa ra lời giải thích tường tận mà chỉ nói rằng: “Ông Mã Hoàng Long đã không cung cấp thông tin để cảnh sát bắt giữ bọn vượt ngục”. Ông Long than trời: “Ông Todd Spitzer hãy cứ đặt mình vào vị trí của tôi thử xem. Tiếng Anh nói không rành, điện thoại không có, bị canh giữ cả ngày lẫn đêm thì làm sao gọi cảnh sát được. Chưa kể nếu gọi mà chúng phát hiện ra thì coi như chết chắc”.
Và những món tiền thưởng
Sau khi Nayeri, Dương Bắc và Jonathan Tiêu bị bắt trở lại, ngày 15-3-2016, chính quyền quận Cam đã thông báo tặng thưởng tổng cộng 150.000 USD, chia làm 4 phần cho những người đã có công giúp đỡ cảnh sát. Người nhận được phần thưởng nhiều nhất là Matthew Hay Chapman, một người đàn ông 55 tuổi, không nhà cửa, sống lang thang trong những công viên ở San Francisco.
 |
| Dương Bắc lúc bị bắt trở lại. |
Ngày 30-1-2016, Chapman tình cờ nhìn thấy Nayeri và Jonathan Tiêu ở khu chợ Whole Food. Tự nhận mình là người “nghiện tin tức” và đã nghe thông báo truy nã trên tivi nên Chapman theo chân hai kẻ đào tẩu đến tiệm bán thức ăn nhanh McDonald. Khi chúng mua xong mấy cái bánh mì kẹp thịt rồi quay lại chiếc xe Van hiệu GMC Savana, đời 2008 đậu trong bãi xe của khu chợ, Chapman chạy đi tìm cảnh sát. Lúc cảnh sát đến, họ nhanh chóng bắt được Nayeri rồi sau đó, bắt tiếp Jonathan Tiêu khi gã trốn trong xe. Với “thành tích” này, Chapman được nhận 100.000 USD trong tổng số 150.000 USD tiền thưởng.
Hai nhân viên chợ Target là Hazel Javier, quản lý cửa hàng và Jeffrey Arana, phụ trách chống thất thoát ở thành phố Rosemead, miền Nam California, mỗi người nhận được 15.000 USD vì đã báo cảnh sát khi nhận dạng Dương Bắc và Nayeri lúc hai tên này ghé vào chợ mua điện thoại. Javier cho biết đêm 22-1, cô đã nhìn thấy hai người đàn ông với bộ dạng rất đáng ngờ nên cô đã để ý tới họ.
Hôm sau, khi đưa cho Jeffrey Arana xem lại video giám sát, Arana nhận ra họ chính là những kẻ đang bị truy nã. Thông tin ấy đã giúp các điều tra viên truy ra những cuộc liên lạc của bọn vượt ngục với một số đồng phạm trong suốt thời gian đào tẩu. Riêng Armando Damian, chủ nhân của chiếc xe Van màu trắng mà Dương Bắc đã giả làm người mua và xin lái thử rồi chiếm đoạt luôn, được nhận số tiền thưởng là 20.000 USD.
Bất ngờ với 100.000 USD từ trên trời rơi xuống, ông Chapman cho biết ông sẽ dùng số tiền ấy để giúp con cái và mấy đứa cháu hiện đang sống với cha mẹ nuôi tạm thời ở bang Oregon. Ông nói: “Tôi có nghĩa vụ phải đòi lại quyền giám hộ những đứa trẻ này” Với hai nhân viên chợ Target, họ cho biết họ rất vui khi nhận được 15.000 USD nhưng kể cả nếu không có tiền thưởng, họ vẫn báo cảnh sát vì đó là trách nhiệm của công dân khi phát hiện tội phạm.
Về phía ông Armando Damian, chủ nhân của chiếc xe Van, ông nói ông sẽ giữ lại chiếc xe đó để làm kỷ niệm, và sẽ không bán cho dù có ai trả giá cao đến chừng nào chăng nữa: “Với số tiền thưởng 20.000 USD, tôi sẽ mua một chiếc xe khác, còn lại để đi du lịch vì từ lâu, tôi vẫn mơ ước một chuyến đến châu u…”.
Tuy nhiên, khi biểu quyết để trao tiền thưởng cho ông Damian, một trong những giám sát viên quận Cam là ông Shawn Nelson phản đối với lý do: “Mục đích của ông Damian là bán được xe. Còn việc Dương Bắc chỉ đóng kịch làm người mua xe rồi sau đó Dương Bắc mượn cớ chạy thử để lấy chiếc xe bỏ trốn nằm ngoài dự kiến của ông Damian” nhưng cuối cùng, Damian vẫn nhận được 20.000 USD tiền thưởng..
Riêng ông Mã Hoàng Long thì lại chẳng được gì mặc dù theo lời luật sư Hoàng Huy Tú phát biểu trong cuộc họp với Ủy ban Giám sát quận Cam: “Tài xế taxi gốc Việt là một nhân vật không thể thiếu trong việc bắt giữ các tên tù vượt ngục. Ông Long bị Nayeri, Dương Bắc và Jonathan Tiêu bắt làm con tin, bị buộc phải lái xe khắp California trong suốt một tuần lẩn trốn. Thậm chí có những lúc bọn chúng bàn chuyện thủ tiêu ngay trước mặt ông. Vì công lý và công bằng, chúng tôi đòi hỏi Ủy ban Giám sát quận Cam xem xét lại, chia cho ông Long một phần tiền thưởng - không phải vì ông ấy là nạn nhân - mà vì vai trò của ông đã đóng góp vào việc bắt giữ những tên tội phạm nguy hiểm này”.
Trả lời báo chí, Giám sát viên quận Cam là ông Spitzer cho biết việc tặng thưởng tiền cho ông Long sẽ là… bất hợp pháp vì đó là tiền công quỹ dù rằng về mặt tinh thần thì ông Long hoàn toàn xứng đáng. Ông Spitzer nói: “Tôi không ngạc nhiên chút nào khi nghe tin ông Mã Hoàng Long gửi đơn kiện đòi bồi thường 2 triệu USD vì những tổn thương về mặt tinh thần trong suốt thời gian bị bọn vượt ngục bắt làm con tin. Nhưng nói chung thì quận sẽ bác bỏ những yêu cầu như vậy bởi nó sẽ dẫn đến những vụ kiện tiềm năng sau này”.
Trước việc ông Mã Hoàng Long kiện đòi chính quyền quận Cam bồi thường 2 triệu USD, đã có nhiều ý kiến trái chiều. Một người có nickname là Jimmy viết trên trang Twitter: “Dưới mắt người dân Mỹ, ông ấy đã dũng cảm khi bị bọn vượt ngục bắt làm con tin trong suốt 7 ngày. Bây giờ ông ấy đòi bồi thường thì công chúng sẽ nhìn ông ấy như một kẻ lợi dụng tai họa để trục lợi”. Với nickname Voodoo thì: “Vụ này chắc chắn có bàn tay đạo diễn của luật sư…”, và: “Nếu ông Long thắng kiện, luật sư sẽ kiếm được bao nhiêu? 20%, 30% hay 45%?”.
Hiện tại, số tiền thưởng 50.000 USD còn lại chưa được quận Cam công bố sẽ chia cho ai và chia như thế nào nhưng theo dự đoán của nhiều người thì số cảnh sát đã trực tiếp tham gia bắt Nayeri, Dương Bắc và Jonathan Tiêu có thể sẽ hưởng trọn?!
