Bí ẩn những quả cầu đá ở Costa Rica

Lần đầu tiên các nhà khảo cổ phát hiện những quả cầu đá là vào cuối thế kỷ XIX (ảnh 2). Một số quả được làm từ khoảng năm 600, số khác được làm sau năm 1.000, nhưng trước cuộc chiến chinh phạt Tây Ban Nha ở thế kỷ XVI. Kích thước của những viên đá rất đa dạng, với đường kính từ vài centimét tới hơn 2,5m. Viên lớn nhất có khối lượng hơn 14 tấn (ảnh 3).

Costa Rica có khoảng 300 quả cầu đá. Phần lớn chúng được tạo ra từ một loại đá trên núi lửa có tên gabbro và có hình dạng gần như tròn hoàn hảo. Chúng được làm nhẵn nhờ các thao tác đục, đập rồi mài bằng những viên đá nhỏ hơn (ảnh 4 và 5). Nhiều quả cầu đá vẫn đang chờ được con người khai quật. Trong vài trường hợp hiếm thấy, có cả thuật khắc đá (petroglyths) trên quả cầu. Trên ảnh 6 là nhà khảo cổ Ifigenia Quintanilla (thuộc Trường đại học tự trị Barcelona) giới thiệu những hình thù đa dạng trên một quả cầu đá.

Dù nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu những quả cầu đá, đến nay vẫn chưa ai biết người xưa sử dụng chúng vào mục đích gì (ảnh 7). Một số chuyên gia cho rằng cách sắp xếp những quả cầu đá có ý nghĩa về mặt thiên văn học. Do nền văn minh tạo ra những quả cầu đá đã biến mất sau cuộc xâm lược của người Tây Ban Nha vào thế kỷ XVI, vai trò của chúng sẽ mãi là một bí ẩn và bí mật ấy cần được UNESCO bảo vệ (ảnh 8)