Chuyện chàng dọn rác trên sông Mississippi

Người đàn ông 38 tuổi này không chỉ dành hết thời gian vào một công việc không hề được trả thù lao, mà còn “lôi kéo” được hàng chục ngàn tình nguyện viên tham gia, tạo nên những phong trào vì môi trường nhân loại trên khắp đất nước.

Nỗi ám ảnh về dòng sông tuổi thơ bị xâm phạm

Chad Pregracke được bầu chọn là "Người hùng của năm 2013" sau đợt bỏ phiếu trên trang CNN.com. Anh đã  thực hiện những điều phi thường để góp phần làm thay đổi thế giới. Trả lời cho câu hỏi anh sẽ làm gì tiếp theo, Pregracke cho biết sẽ tiếp tục làm sạch các dòng sông của nước Mỹ như những gì anh đang làm, và luôn yêu quý từng giây phút công việc thầm lặng này.

Cùng với việc vinh danh, CNN đã trao tặng 250.000USD cho Pregracke, cộng thêm 50.000USD vì lọt vào top 10 ứng viên danh hiệu "Người hùng của năm". Anh đã khiến mọi người ngạc nhiên khi tuyên bố sẽ chia giải thưởng của mình cho 9 người còn lại vì "tôi đã gặp nhiều người tuyệt vời, tôi thực sự cảm động trước những câu chuyện và những điều họ đang làm, do vậy tôi muốn tặng mỗi người 10.000 đôla".

Động lực của Chad Pregracke xuất phát từ nơi anh sinh ra và lớn lên ở East Moline, thuộc tiểu bang Illinois. Anh lớn lên cùng với dòng sông Mississippi chảy qua phía sau nhà, vào thời điểm bấy giờ nguồn nước chưa hề bị tàn phá bởi các hoạt động công nghiệp hiện đại như ngày nay. Ngay từ nhỏ, Pregracke đã phải đi lặn, mò ốc sò bán lấy tiền.

Những kỷ niệm về dòng sông tuổi thơ của anh gắn với hình ảnh những ụ rác nổi lềnh bềnh trên sông hay những vật dụng chìm dưới đáy sông mà Pregracke chứng kiến mỗi ngày. Điều này khiến anh chưa bao giờ thoải mái vì phải chứng kiến cảnh con sông cung cấp nguồn nước cho gần 20 triệu dân ở 50 thành phố của Mỹ "ăn" hàng chục tấn rác và bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Khi việc học hành gián đoạn, Pregracke xin vào làm việc tại một công ty sản xuất thiết bị lặn. Tại đây, anh bắt đầu nhận ra việc xả chất thải trực tiếp vào lòng sông, và bị ám ảnh bởi cảnh tượng rác chất thành núi, trôi nổi và bốc mùi.

"Tôi thấy hàng ngàn thứ rơi xuống sông, từ thùng phuy rỗng, dây dợ, lốp xe, tới các loại xe ôtô cũ, và thậm chí cả  xe tải đã bị phá nát. Tôi cảm thấy cực kỳ tức giận và muốn làm gì đó để chấm dứt những điều này", Pregracke kể. Theo anh, người dân cố ý vứt mọi thứ xuống sông, và ngay cả khi rác bị ném cách đây cả trăm kilômét thì cuối cùng vẫn trôi theo dòng nước về sông Mississippi.

Một mình khởi động chiến dịch làm sạch dòng sông tuổi thơ từ năm 1997, Pregracke lên kế hoạch làm sạch khúc sông dài hơn 56km. Nhờ sự chân thành, kiên trì và cả liều lĩnh, Pregracke đã được Tập đoàn Nhôm Alcoa hỗ trợ một khoản tiền để dọn rác dưới sông. Cả mùa hè năm đó, Pregracke đã tự dọn rác trên sông, rồi chở bằng thuyền và chất đống chúng lên bãi cỏ sân nhà mình để phân loại tái chế. Đến cuối năm 1997, anh đã tự tay kéo được gần 20 tấn rác thải lên bờ.

Sự nghiệp vớt rác đã giúp Chad Pregracke sở hữu trên dưới 100 "bức thư trong chai" rất quý giá, được coi là một trong những bộ sưu tập lớn nhất thế giới. Anh đã tự tay vớt những chiếc chai thủy tinh chứa các thông điệp bí ẩn tưởng như chỉ xuất hiện trong các bộ phim tình cảm. Đó là một bức thư của một cậu bé 10 tuổi viết về gia đình, một tấm bản đồ về nơi chôn giấu kho báu không có thật, một lời nguyền ma thuật, hay bản tình ca lãng mạn "Em là nhành hoa oải hương" của một chàng trai gửi tới người thương.

Kỷ niệm khó quên nhất trong cuộc đời của Pregracke là khi anh vớt được một chiếc chai đựng tro của một người đã khuất, kèm một bức thư đầy xúc động có đoạn: "Xin Chúa hãy ban phước lành cho người tìm thấy chiếc chai này. Mong người ấy sẽ luôn hạnh phúc!".

Tạo nên phong trào vì môi trường trên khắp nước Mỹ

Suốt 15 năm qua, "chàng trai vớt rác trên sông" Chad Pregacke đã lôi lên bờ hơn 67.000 lốp xe từ sông Mississippi và nhiều con sông khác trên khắp nước Mỹ. Không chỉ lốp xe, anh còn kéo được 218 cái máy giặt, 19 máy kéo, 12 bình nước nóng, 4 đàn piano và gần 1.000 chiếc tủ lạnh. Nhưng tham vọng của người đàn ông này chưa dừng lại.

Anh thành lập tổ chức phi lợi nhuận "Living Lands & Waters" để vận động cộng đồng làm sạch dòng sông. Pregracke đã tổ chức những chương trình dọn dẹp trên khắp nước Mỹ, thu hút được hơn 70.000 tình nguyện viên chung tay cùng thu dọn gần 3.200 tấn rác thải từ sông Mississippi, quyết tâm không bỏ sót bất cứ một mẩu rác nào.

Vớt rác trên sông là một công việc bẩn thỉu và nặng nhọc, nhưng Chad Pregracke vẫn âm thầm cống hiến và cố gắng duy trì. Anh hiểu rằng sẽ chẳng có ai tình nguyện làm không công như anh, chỉ biết lấy động lực từ giấc mơ về "dòng sông tuổi thơ" trong sạch. Ban đầu chỉ đơn phương một chiến tuyến, nhưng về sau chính lòng nhiệt huyết, sự tận tâm và tinh thần tự nguyện của anh đã thu hút được rất nhiều tình nguyện viên tham gia cùng các khoản tài trợ đáng kể.

Thành công lớn nhất của Pregracke là tổ chức các đội vớt rác, hoạt động trên khắp các lưu vực sông để làm sạch nguồn nước, tạo nên phong trào vì môi trường trên khắp nước Mỹ.

Các hoạt động môi trường của Chad Pregracke đã thu hút 70.000 tình nguyện viên trên khắp nước Mỹ.

Pregracke lấy sông nước làm nhà, sống cùng với thủy thủ đoàn 12 người trên một chiếc xà lan. Suốt gần một năm qua, anh đã chu du khắp đất nước để kêu gọi các hoạt động dọn dẹp tình nguyện từ chính người dân. Tích lũy kinh nghiệm sau nhiều năm "một mình một chợ”, Pregracke đã xây dựng các đội thuyền, khiến công việc vớt rác thải ngày càng chuyên nghiệp hơn. Nhờ vậy, trung bình mỗi năm, Pregracke tổ chức được 700 chiến dịch dọn rác trên 23 dòng sông, ở 50 khu vực.

Tin tức về kế hoạch vệ sinh môi trường đều được đăng trên trang web của "Living Lands & Waters", trang Facebook và những tờ rơi cho những ai quan tâm có thể nắm được thời gian, địa điểm để tham gia.

Để tạo niềm vui cho công việc nặng nhọc này, Pregracke và các thành viên trong nhóm nghĩ ra những cuộc thi để xem ai tìm được rác "khủng". Trong những lần vớt rác, các thành viên của đội còn đọc cho nhau nghe những bài thơ hài hước và cùng hát vang để làm nóng không khí.

"Chúng tôi làm mọi thứ để tạo không khí cho mọi người hào hứng với công việc này và để tới lần dọn rác sau, họ lại nhiệt tình tham gia", Pregracke tâm sự. Cuối ngày, các tình nguyện viên vào bờ và chuyền tay nhau "thành quả" để chất lên xà lan phân loại. Gần 90% những thứ họ vớt lên được tái chế. Số còn lại sẽ được mang vứt bỏ đúng nơi quy định.

Ngoài công việc làm sạch các con sông, Chad Pregracke còn tổ chức các lớp học nổi trên xà lan, dạy cho học sinh trung học về hệ sinh thái sông và tuyên truyền trong người dân về tác hại của tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Bắt đầu từ năm 2007, Tổ chức Living Lands & Waters đã triển khai thực hiện chương trình trồng 1 triệu cây xanh dọc các con sông. Cho đến nay, Pregracke cùng các tình nguyện viên đã trồng được 500.000 cây để bảo vệ, phục hồi môi trường tự nhiên.

Theo Pregracke, công việc tình nguyện của anh chỉ mới đang trong giai đoạn bắt đầu. "Nhiều người gọi tôi là nhà bảo tồn, nhà hoạt động môi trường nhưng tôi nghĩ mình cũng giống như mọi người, hãy gọi tôi là một người Mỹ chăm chỉ", Pregracke nói. Và anh hiểu rằng thông điệp mà anh đưa ra không chỉ bó gọn trong việc làm sạch các dòng sông. Pregracke tin rằng câu chuyện của cá nhân anh là một minh chứng sống động, rằng bất kỳ ai cũng có thể tạo nên sự khác biệt và đóng góp sức lực vào sự phát triển chung của xã hội.

Với Chad Pregracke, thay đổi diễn ra chầm chậm giống như chuyển động ban đầu của một cái xà lan hay một đoàn tàu lửa. Nhưng một khi mọi việc đã đi vào guồng thì khó mà dừng lại được, buộc mỗi người phải theo lao tới cùng…