Nhà báo robot

Việc rà soát những email, chọn lọc ra thông tin đắt giá phục vụ bạn đọc thật sự là một công việc  gây lãng phí nguồn nhân lực, nó còn đem lại cảm giác nhàm chán nếu bài viết chỉ đơn thuần là sự kiện và con số. Nhiều nhà báo trên thế giới cũng có cùng suy nghĩ như vậy. Liệu có nên chuyển việc này cho máy tính để phóng viên đầu tư nhiều hơn vào các bài báo mang tính điều tra và phân tích?

Và đó là động cơ để nhà phát triển Franklin thành lập một nhóm kỹ sư thật giỏi về công nghệ hiện đại nghiên cứu robot Guarbot đúng "chuẩn" nhà báo, làm việc ngày đêm không chỉ bằng mà còn giỏi hơn những nhà báo bằng xương bằng thịt.

Trước tiên, Franklin sử dụng hệ thống Content API của Guardian lọc ra các nhóm từ, trợ động từ và mẫu câu thông dụng dùng trong các bài viết cùng chủ đề, trong khi vẫn đánh dấu các cụm từ tạo nên sự hấp dẫn riêng của từng bài viết như tên người hoặc địa điểm liên quan.

Sau đó dựa theo cách hoạt động của SCIgen - một công cụ nổi tiếng chuyên tạo ra các bài báo khoa học giả, ông sắp xếp cụm câu/từ đã lọc vào một đoạn văn sử dụng ngữ pháp đúng với mọi ngữ cảnh và chứa bộ quy tắc bỏ trống chỗ của cụm từ riêng.

Robot sẽ tác nghiệp trên máy tính như một nhà báo.

Tuy nhiên, khó khăn đầu tiên xuất hiện: vấn đề của Guarbot là chưa thể hiểu chính xác phải điền gì vào chỗ trống và theo đó, nó chỉ có thể tạo ra một bài viết đúng ngữ pháp nhưng không thuyết phục. Nếu Guarbot xác định được ngữ cảnh để sử dụng đúng từ, ít nhất đây sẽ là một bước tiến đúng mà Franklin mong muốn.

Một số tổ chức truyền thông, sau khi biết tường tận việc Franklin làm, đã và đang tìm kiếm các nhà phát triển nghĩ ra phương cách thông minh, kết hợp cùng thuật toán máy tính để sản xuất tin tức hằng ngày, và cuối cùng họ đã thành công: gần hoàn chỉnh một robot làm báo giỏi như những phóng viên thực thụ.

Về quá trình sản xuất nhà báo robot, một số cơ quan hỗ trợ Franklin rất nhiều, trong đó phải nói đến trang điện tử Forbes.com đã và đang sử dụng nền tảng trí tuệ nhân tạo của Công ty công nghệ hàng đầu Narrative Science để sản xuất tin tức tự động từ nguồn dữ liệu trực tiếp và nội dung tổng hợp từ các bài báo trước đó; các yếu tố giúp hiện thực hóa việc này là nội dung bản tin doanh nghiệp thường có xu hướng tuân theo một công thức nhất định và nặng về số liệu, thời gian, giá cổ phiếu chứng khoán hay tên công ty.

Trong khi đó, cũng giúp Franklin hiệu quả là Ban biên tập tờ Los Angles Times sử dụng robot để đưa thông tin các trận động đất nhờ một thuật toán thu dữ liệu cường độ, thời gian, địa điểm động đất từ website của Cơ quan Khảo sát địa chấn Mỹ (US Geological Survey).

Câu hỏi đặt ra là liệu robot sẽ có khả năng viết các bài báo với góc nhìn hay lối phân tích riêng biệt hay không? Trong một nghiên cứu hồi đầu năm 2014, nhà khoa học người Thụy Điển Christer Clerwall nhận thấy độc giả không thể nhận ra nhiều khác biệt giữa các bài báo thể thao máy "viết" và con người viết.

Bài viết của robot được đánh giá cao hơn về chất lượng mô tả thông tin. Điều này đã khích lệ nhóm kỹ sư ưu việt của Franklin sản xuất thử một nhà báo robot hoàn chỉnh vào cuối tháng 8 vừa qua.

Vậy khi nào thì robot nhà báo sẽ chính thức có mặt trên thị trường thế giới? Theo giả định của cha đẻ Franklin, chậm nhất là vào cuối năm nay, Guardian sẽ tung ra thị trường Mỹ, Anh, và EU trên 10.000 robot nhà báo, kể cả phóng viên chiến trường với giá chào hàng ban đầu không quá 35.000 USD