Afghanistan: Tân Đệ nhất phu nhân lộ diện trước công chúng

Trong suốt chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2014 của chồng, Rula Ghani được coi là phu nhân ứng cử viên duy nhất lộ diện trước công chúng và có lẽ điều này góp phần dẫn đến chiến thắng cuối cùng cho Ashraf Ghani. Và khi tân Tổng thống Ashraf Ghani bày tỏ lòng tôn trọng đối với người vợ của mình trong bài diễn văn nhậm chức, điều đó nhanh chóng trở thành đề tài tranh luận sôi nổi khắp cả nước Afghanistan. Bà Ghani cho biết, hành động của chồng tỏ rõ một cuộc cách mạng tư tưởng sắp diễn ra có lợi cho phụ nữ Afghanistan, hay nói khác đi là quan điểm khắt khe về phụ nữ sẽ thay đổi.

Rula Ghani giải thích: "Chồng tôi thật sự thể hiện chính xác những gì mà tôi muốn giúp cho phụ nữ Afghanistan - đó là tự tin hơn, nhận thức vai trò của mình nhiều hơn, được tôn trọng hơn". Bà Ghani nhận thức rõ những vấn đề nhạy cảm trong xã hội bảo thủ Afghanistan và khẳng định quan điểm của bà không hề đi ngược lại các giá trị truyền thống vốn là nền tảng cho cuộc sống ở Afghanistan.

Rula Ghani trong dinh tổng thống ở Kabul.

Rula Ghani sinh ra và lớn lên trong gia đình Công giáo phái Maronite ở Liban. Bà gặp Ashraf Ghani vào những năm 70 thế kỷ trước khi cả hai đang học khoa Chính trị tại Đại học Mỹ ở thủ đô Beirut của Liban. Lúc đó, Rula Ghani vừa mới trở về Liban sau 1 năm học ở Học viện Nghiên cứu Chính trị Paris (Pháp), nơi bà từng tham gia các cuộc biểu tình của sinh viên. Sau khi trở về Liban, Rula Ghani cùng với một nhóm người tình nguyện đi xuống miền Nam để xây dựng các trường học.

Bà và Ashraf Ghani là cặp đôi có cùng lý tưởng, suốt đời cùng chiến đấu bên nhau. Vào cuối thập niên 70, hai vợ chồng di chuyển đến Mỹ để Ashraf Ghani hoàn tất học vị tiến sĩ ở Đại học Columbia và bắt đầu nghề nghiệp ở World Bank, trong khi đó Rula lo nuôi dạy hai con. Cô con gái Mariam hiện là nghệ sĩ, còn con trai Tarek làm việc cho các dự án phát triển.

Rula Ghani trên đường đến một cuộc mít tinh trong chiến dịch tranh cử tổng thống của chồng.

Rula Ghani cho biết, 3 tháng đầu tiên có mặt tại Dinh Tổng thống, bà luôn trong trạng thái "lắng nghe" để tìm hiểu những điều gì được coi là quan trọng cho người dân Afghanistan. Bà Ghani nhận thức rõ thực tế cuộc sống của phụ nữ ở Afghanistan, đất nước mà nạn bạo lực gia đình lan tràn và nếu phụ nữ dám chạy trốn tất sẽ phải bị ngồi tù. Bà Ghani bày tỏ: "Phụ nữ Afghanistan cần có can đảm nói lên điều đó. Họ nên lên tiếng công khai rằng họ không thích điều đó và không chấp nhận nó".

Rula Ghani không có ý định "lật ngược" các chuẩn mực xã hội Afghanistan một cách triệt để mà thay vào đó bà chỉ muốn cung cấp sự bảo trợ cho "mỗi phụ nữ muốn cải thiện tiêu chuẩn sống trong bối cảnh xã hội mà mình đang sống". Mặc dù, phụ nữ Afghanistan đã có được nhiều quyền từ sau khi chế độ cực đoan Taliban sụp đổ - với 28% phụ nữ có ghế trong Quốc hội - song họ, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, vẫn còn phải đấu tranh với một số rào cản để được làm việc ngoài xã hội và được học tập.

Rula Ghani trả lời trong một cuộc phỏng vấn: "Tôi ở đây để giúp đỡ phụ nữ thiết lập tầm quan trọng của họ trong gia đình". Rula Ghani nhấn mạnh bà muốn sử dụng vai trò "bano aval" (Đệ nhất phu nhân) của mình để củng cố vị thế của phụ nữ Afghanistan bên trong "những mạng lưới khép kín" của hệ thống gia đình nước này.

Rula Ghani cùng chồng trong một sự kiện tôn vinh phụ nữ, ngày 9/3/2014.

Lớn lên trong gia đình sử dụng tốt tiếng Arập, Anh và Pháp, cho nên Rula Ghania nhanh chóng hòa hợp với môi trường Afghanistan. Sau khi từ Mỹ trở về Kabul  Rula Ghani cảm thấy choáng trước điều kiện sống của nhiều trẻ em nên bà bắt đầu làm việc cho Aschiana - tổ chức chuyên nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em đường phố. Cũng chính nhờ công việc này mà Tổng thống Ashraf Ghani hết lời tôn vinh bà trong bài diễn văn nhậm chức. Đệ nhất phu nhân Afghanistan không mấy lo lắng về sự xuất hiện trước công chúng của mình sẽ làm lu mờ hình ảnh của Ashraf Ghani.

Bà cho biết: "Tôi không cần thiết phải chứng tỏ mình là một nhà hoạt động, đi xuống đường phố và gõ cửa từng căn nhà. Ở tuổi 60 và tôi thấy mình nên hoạt động như là người bảo trợ"