Avril Haines - Nữ Giám đốc tình báo quốc gia đầu tiên của Mỹ
Ngày 21-1 (theo giờ Việt Nam), Thượng viện Mỹ đã xác nhận bà Avril Haines là Giám đốc Tình báo quốc gia, trao cho tân Tổng thống Joe Biden thành viên đầu tiên trong nội các và lần đầu tiên trong gần 2 thập niên qua, đưa một phụ nữ đứng đầu cơ quan tình báo. 84 lá phiếu ủng hộ cũng cho thấy sự tin tưởng của lưỡng đảng đối với các ứng cử viên an ninh quốc gia của ông Joe Biden.
Người phụ nữ đầu tiên
Theo CNN, bà Avril Haines đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển giao quyền lực của ông Joe Biden và là người được yêu thích sớm cho vị trí này. Văn phòng Giám đốc Tình báo quốc gia được thành lập sau ngày 11-9-2001 với mục đích giúp điều phối một bộ máy tình báo đồ sộ ở nước Mỹ bao gồm Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA), Cơ quan An ninh quốc gia và hơn một chục tổ chức khác.
Với 84 phiếu bầu, Avril Haines đã trở thành người phụ nữ đầu tiên phục vụ tại vị trí này và cũng là một trong số những ứng cử viên nội các đầu tiên mà ông Joe Biden công bố.
“Với tầm quan trọng thiết yếu của vai trò Giám đốc Tình báo quốc gia đối với an ninh của đất nước, thật phù hợp khi Avril Haines đã trở thành thành viên đầu tiên của chính quyền mới được Thượng viện xác nhận trong một cuộc bỏ phiếu áp đảo của lưỡng đảng. Bốn năm qua là khoảng thời gian khó khăn cho cộng đồng tình báo.
Avril Haines là "người sáng suốt" và là "người phụ nữ phù hợp để sửa chữa thiệt hại này. Bà ấy sẽ nhấn mạnh rằng, Cơ quan Tình báo quốc gia sẽ cho chúng tôi biết phân tích tốt nhất của họ và không né tránh nói với những người ra quyết định sự thật”, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mark R. Warner, tân Chủ tịch của Ủy ban Tình báo Thượng viện cho biết trong một tuyên bố.
 |
| Avril Haines đã trở thành nữ Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ đầu tiên. |
Tại phiên điều trần hôm 20-1, Avril Haines đã cam kết "bảo vệ tính toàn vẹn" của hoạt động tình báo, đảm bảo rằng nó không bị ảnh hưởng chính trị và bày tỏ rõ quan điểm của mình rằng “Khi nói đến tình báo, đơn giản là không có chỗ cho chính trị - chưa từng có”. Thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, các cơ quan tình báo Mỹ thường trở thành trọng tâm của chỉ trích. Thậm chí, trước khi nhậm chức, ông Donald Trump còn đã so sánh các sĩ quan tình báo với Đức. Sau này, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã giải mật các tài liệu liên quan đến cuộc điều tra của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) về sự can thiệp bầu cử của Nga và tìm cách tiết lộ nhiều hơn nữa. Một số quan chức tình báo tin rằng những tiết lộ đó có thể gây nguy hiểm cho khả năng thu thập thông tin của cộng đồng tình báo bên trong nước Nga. Vì vậy, thời điểm mà bà Avril Haines nhậm chức lúc này, Mỹ đang đối mặt với những thách thức chiến lược cả ở trong nước và nước ngoài.
Bản thân tân Giám đốc Tình báo quốc gia còn mô tả Trung Quốc là một mối đe dọa an ninh, đặc biệt vì hành vi trộm cắp có hệ thống tài sản trí tuệ và công nghệ từ các công ty và nhà nghiên cứu Mỹ. Nhưng bà cũng lưu ý rằng đây là quốc gia mà Mỹ phải đàm phán để giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu. Đồng thời, bà cũng cho biết cộng đồng tình báo sẽ đóng một vai trò hạn chế trong việc chống lại những kẻ cực đoan trong nước như những kẻ đã tấn công Điện Capitol vào hôm 6-1. Avril Haines nhấn mạnh, theo luật, các cơ quan tình báo giải quyết các mối đe dọa từ nước ngoài và FBI cùng Bộ An ninh nội địa kiểm soát các mối đe dọa trong nước. Nhưng trong phạm vi hoạt động, các cơ quan tình báo sẽ hỗ trợ công việc của các cơ quan thực thi pháp luật và an ninh.
 |
| Trong ngày đầu tiên nhậm chức, tân Tổng thống Joe Bien đã ký 17 sắc lệnh hành pháp. |
Nhiều kinh nghiệm nghề nghiệp
Avril Haines là người như thế nào mà tân Tổng thống Joe Biden quyết lựa chọn vào một vị trí khá nhạy cảm như vậy? Ông Biden cho biết: “Những nhà lãnh đạo từng trải, từng trải qua cuộc khủng hoảng này sẽ bắt đầu làm việc ngay lập tức để xây dựng lại các thể chế, đổi mới và hình dung lại vai trò lãnh đạo của Mỹ để giữ cho người Mỹ an toàn ở trong và ngoài nước. Avril Haines không xa lạ với cộng đồng tình báo, cũng như không phải là người mới khi nói đến an ninh quốc gia”. Trên thực tế, bà Avril Haines từng làm việc với ông Joe Biden, đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau trong hơn một thập niên. Dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, bà là trợ lý cho Tổng thống và là Phó Cố vấn an ninh quốc gia chính từ năm 2015-2017. Bà cũng từng là Phó Giám đốc CIA từ năm 2013-2015. Bà là người phụ nữ đầu tiên giữ cả hai chức vụ này.
Ngoài ra, Avril Haines cũng từng là cố vấn pháp lý của Hội đồng An ninh quốc gia vào năm 2010 và là Trợ lý cố vấn của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện từ năm 2007 - 2008. Trước khi chính thức trở thành một nhân viên pháp lý tại Hội nghị The Hague về Luật quốc tế, bà Avril Haines từng đảm nhận nhiều vai trò học thuật khác nhau gồm: học giả nghiên cứu cấp cao tại Đại học Columbia, thành viên cấp cao tại Phòng thí nghiệm Vật lý ứng dụng Đại học Johns Hopkins và thành viên của Ủy ban Quốc gia về quân sự và dịch vụ công cộng.
 |
| Trước khi nhận được sự đồng ý của Thượng viện, bà Avril Haines đã có cuộc điều trần vào ngày 20-1. |
Học vấn bài bản
Theo Newsweek, bà Avril Haines sinh ra ở Manhattan vào năm 1969, là con một của gia đình gồm mẹ là họa sĩ Adrian Rappin, bố là nhà hóa sinh đồng thời là GS danh dự Thomas Haines. Năm 12 tuổi, Avril Haines phải chăm sóc cho người mẹ đau yếu qua đời 4 năm sau đó. Sau khi tốt nghiệp trường trung học Hunter College, Avril Haines đến Nhật Bản trong một năm và đăng ký học tại Kodokan, một học viện judo ưu tú ở thủ đô Tokyo. Năm 1988, Avril Haines đăng ký vào Đại học Chicago và trong thời gian theo học, bà đã làm việc sửa chữa động cơ ô tô tại một cửa hàng cơ khí ở Hyde Park. Năm 1992, Avril Haines tốt nghiệp cử nhân Vật lý rồi chuyển đến Baltimore, Maryland, và đăng ký làm nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Johns Hopkins. Tuy nhiên, cuối năm đó, Avril Haines bỏ học và cùng chồng tương lai mua một quán bar ở Fell's Point, Baltimore. Họ biến địa điểm này thành một tiệm sách và quán cà phê độc lập mang tên Adrian's Book Cafe. Những bức tranh sơn dầu hiện thực của Adrian tràn ngập cửa hàng và hiệu sách đã giành được giải thưởng "Hiệu sách độc lập tốt nhất" của City Paper vào năm 1997 và được biết đến là nơi có một bộ sưu tập khác thường về các tác phẩm văn học, các nhà văn địa phương và các ấn phẩm báo chí nhỏ. Năm 1998, Avril Haines đăng ký học tại Trung tâm Luật Đại học Georgetown, nhận bằng Tiến sĩ Luật vào năm 2001. Sau đó, Avril Haines làm thư ký cho một thẩm phán phúc thẩm liên bang và vào năm 2003 thì nhận công việc với tư cách là luật sư tại Văn phòng Cố vấn pháp lý của Bộ Ngoại giao.
 |
| An ninh quanh khu vực toà nhà Quốc hội và Nhà Trắng được thắt chặt. |
Nhân viên mẫn cán
Là một chuyên gia an ninh quốc gia được các đồng nghiệp mô tả là làm việc chăm chỉ, giàu kinh nghiệm và sẵn sàng nói ra sự thật, Avril Haines được giới tình báo và chính phủ kính trọng. Những người mô tả bà là người tốt bụng, thông minh, tự tin và tận tụy với công việc. Avril Haines được cho là đã làm việc gần như liên tục khi còn phục vụ trong chính phủ, chỉ ngủ được vài giờ mỗi đêm và thường xuyên mang theo những ly cà phê đá cực lớn.
James Clapper, Giám đốc Tình báo quốc gia dưới thời Tổng thống Barack Obama, người từng làm việc với Avril Haines khi còn ở Nhà Trắng và CIA, cho biết: “Tôi nghĩ đây là một sự lựa chọn đầy cảm hứng. Bà ấy có lẽ là thành viên làm việc chăm chỉ nhất so với bất kỳ ai trong văn phòng cố vấn pháp lý”. Còn Marc Polymeropoulos, cựu nhân viên CIA đã nghỉ hưu 26 năm, từng làm việc với Avril Haines nói: “Mọi người đều thấy rằng bà ấy có đạo đức làm việc tuyệt vời này. Bà ấy thông minh và quan tâm đến mọi người ở cơ quan”.
Tuy nhiên, trong sự nghiệp của mình, Avril Haines cũng gây khá nhiều tranh cãi đóng một vai trò quan trọng trong việc cải cách chương trình tấn công bằng máy bay không người lái của chính quyền. Năm 2015, Avril Haines đã phải chịu sự giám sát trong quá trình xác nhận của Thượng viện cho vai trò của bà trong chương trình máy bay không người lái, cũng như việc Ủy ban Tình báo Thượng viện điều tra chương trình thẩm vấn tăng cường của CIA. Avril Haines là một thành viên trong nhóm đã biên soạn lại báo cáo của Ủy ban về chương trình và bị những người tiến bộ chỉ trích gay gắt.
David Segal, người sáng lập nhóm Cầu tiến đồng thời là nhân vật phản đối bà Avril Haines gay gắt nói: “Thật đáng kinh ngạc khi ai đó cố gắng che đậy sự tra tấn thời Tổng thống George W.Bush”. Trong khi đó, Andrea Prasow, Phó Chủ tịch Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thì cho rằng, đáng lẽ, trong buổi điều trần hôm 20-1, bà Avril Haines phải trả lời thêm những câu hỏi khác về chương trình máy bay không người lái và cuộc điều tra tra tấn.
