Belarus: Chính phủ lại "thay máu"

Vẫn bài "luân chuyển cán bộ"

Những lời đồn đại về sự ra đi của Thủ tướng Sidorsky xuất hiện đã vài tháng nay ở Minsk. Lên thay chắc sẽ là Bộ trưởng Nội vụ Vladimir Naumov, người sẽ đảm trách kế hoạch tư nhân hóa các xí nghiệp lớn của Belarus.

Thường thì khó có ai trụ nổi trên chiếc ghế Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Belarus được quá 2-3 năm, nên được 4 năm như ông Sidorsky kể cũng là “thọ” lắm rồi, bởi Tổng thống Lukashenko vốn “không chấp nhận một trung tâm quyền lực nào khác” ngoài mình ra.

“Ông ta (Sidorsky) đã ngồi quá lâu ở cương vị này (Thủ tướng) và người ta đang chuẩn bị cho ông ta một chế độ thôi việc đặc biệt. Chỉ cần ông Lukashenko cảm thấy đây là kẻ cạnh tranh với mình, hoặc các chỉ số kinh tế bị sụt giảm nghiêm trọng” - tờ Kommersant của Nga dẫn lời Romanchuk chuyên gia kinh tế, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khoa học Belarus.

Biên tập viên tờ báo đối lập Ý dân S.Kalinkina cho rằng, Thủ tướng đầu tiên của Belarus M.Chigir đã từng phải từ chức vì bất đồng chính kiến với ông Lukashenko rồi phải ngồi tù.

Những người kế nhiệm sau này đều bị ông Lukashenko cách chức mỗi khi tình hình đất nước trở nên tồi tệ - lạm phát, giảm tiền lương.

Và giờ đây, các nhà kinh tế đang tiên đoán sự đi xuống của nền kinh tế Belarus, mặc dù người dân chưa cảm nhận được điều đó nhờ chính sách cứng rắn của chính quyền trong việc điều tiết giá cả.

Không loại trừ lý do kinh tế

Hiện tại, nội các của ông Sidorsky gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế. Báo cáo mới đây của Bộ Thống kê và Phân tích Belarus cho thấy 5 tháng đầu năm 2007 nước này phải nhập siêu 1.450,7 triệu USD, gấp 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Trước đây, xuất khẩu Belarus phần lớn dựa vào các sản phẩm dầu được sản xuất từ dầu mỏ nhập từ Nga, song, từ tháng 6 năm nay, lượng nguyên liệu thô nhập từ Nga sụt giảm đáng kể, khiến chỉ số xuất khẩu của Belarus cũng gần về “mo”.

Thất bại từ các cuộc đàm phán dầu khí  - tài chính với Nga cũng là một trong những lý do khiến bức tranh kinh tế Belarus trở nên ảm đạm. Theo thỏa thuận, 6 tháng đầu năm 2007, Minsk mới trả được 55USD/1.000m3 khí đốt trong khi con số trong hợp đồng ký với Nga là 100USD.

Hai bên thỏa thuận rằng số 45USD còn lại cho mỗi 1.000m3 sẽ được phía Belarus quy thành khoản tín dụng liên chính phủ vay của Nga.

Tuy nhiên, ông Sidorsky đã không thỏa thuận được với Bộ Tài chính Nga để được vay ở mức ưu đãi. Tập đoàn Khí đốt Gazprom (Nga) đã trả 625 triệu USD mua 12,5% cổ phiếu của Công ty Vận chuyển khí đốt Beltransgaz (Belarus) với hy vọng Belarus sẽ dùng số tiền này thanh toán tiền mua khi đốt của mình.

Quả đúng là “thả gà ra thì dễ...”. Thay vì dùng số tiền trên trả lại cho Nga để thanh toán tiền mua khí đốt, Tổng giám đốc Beltransgaz D.Kazakov lại dẫn đầu một đoàn các nhà quản lý sang Moskva để đàm phán giãn nợ, hiện vẫn chưa thu được kết quả gì. Có thể kết quả chuyến đi này sẽ quyết định dứt điểm số phận của ông Sidorsky.

Tư nhân hóa để lấy lại cân bằng

Những thua thiệt kinh tế kể trên chẳng thể làm vừa lòng Tổng thống Lukashenko. Gây chuyện với Moskva trước khi ký các thỏa thuận mới về khí đốt thì thật chẳng hay ho chút nào.

Ngược lại, để cải thiện quan hệ với Nga, chính quyền Belarus sẽ tư hữu hóa một số công trình hóa dầu. Nếu là 4 năm trước thì ông Lukashenko không đời nào chịu bán các xí nghiệp của nước mình.

Tuy nhiên, mới đây, Tổng thống đã dịu giọng hơn khi tuyên bố sẽ bắt đầu quá trình tư nhân hóa, song, chỉ là một số xí nghiệp nhất định.

Tổng thư ký Nhà nước liên minh Nga – Belarus Pavel Borodin khẳng định rằng, Minsk đã thông qua danh sách các xí nghiệp sẽ đem ra đấu thầu trong thời gian tới, trong đó có Tập đoàn Hóa dầu   Belneftekhim (Belarus), một số nhà máy hóa dầu và các xí nghiệp sản xuất phân bón mà phía Nga đang rất quan tâm.

Các xí nghiệp này sẽ được đem bán, song không phải toàn bộ, mà chỉ một phần cổ phiếu của mỗi xí nghiệp.

Nhiệm vụ trước mắt của thủ tướng mới là giám sát việc bán các gói cổ phiếu của các xí nghiệp nhà nước, do đó đòi hỏi phải là một nhân vật sắt đá không thể mua chuộc được.

Nhiều khả năng ông Lukashenko sẽ chọn Bộ trưởng Nội vụ Vladimir Naumov, vốn nổi tiếng là người luôn đấu tranh không khoan nhượng với nạn tham nhũng tại đất nước thuộc Liên Xô (cũ) này