Milo Djukanovic - người đứng sau chiến thắng của Tổng thống Monténégro

Kết quả kiểm phiếu sơ bộ vừa qua cho thấy với 52.3% phiếu bầu, Filip Vujanovic, 53 tuổi, thuộc đảng Dân chủ xã hội (DPS), đã tuyên bố tái đắc cử tổng thống Monténégro ngay trong vòng đầu của cuộc bầu cử tổng thống diễn ra ngày 6/4 vừa qua bỏ xa các đối thủ khác là Andrija Mandic, ứng cử viên thân Serbia (19,3%) và Nebojsa Medojevic, ứng cử viên tự do với 17,7%.

Chiến thắng vang dội của ứng cử viên đảng DPS

Trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Vujanovic, người Monténégro đã bỏ phiếu tách khỏi Serbia trong một cuộc trưng cầu dân ý tháng 5/2006. Trong suốt chiến dịch vận động tranh cử, ông Vujanovic đã rất khôn khéo không để đụng chạm tới Belgrade, hay thiểu số người Serbia tại Monténégro (30% dân số) khi hứa rằng sẽ duy trì “một chính sách hợp tác gần gũi nhất với những người anh em Serbia của chúng ta”.

Về vấn đề nhạy cảm Kosovo, tuyên bố độc lập hôm 17/2 vừa qua, ông Filip Vujanovic đã tỏ ra rất thận trọng khi tuyên bố rằng trước khi thừa nhận Kosovo là một quốc gia độc lập, Monténégro cần xem thái độ của các nước khác trong khu vực và Liên minh châu Âu đối với vấn đề này như thế nào.

Ngoài ra, ông Vujanovic cũng hứa với cử tri Moténégro rằng ông sẽ tiếp tục đưa Monténégro gia nhập Liên minh châu Âu và Tổ chức Quân sự bắc Đại Tây Dương (NATO). Năm ngoái, Monténégro đã ký thỏa thuận tiền đề cho việc sáp lại gần Bruxelles. Phát biểu sau khi tái đắc cử, Tổng thống Vujanovic cho biết: “Monténégro đã đưa được một chân vào Liên minh châu Âu và chúng tôi sẽ cố gắng hết sức để Monténégro chính thức trở thành thành viên của tổ chức này”.

Monténégro là một quốc gia nhỏ bé vùng Balkan, dân số 650.000 người, tuyên bố tách khỏi Serbia vào năm 2006 sau một cuộc trưng cầu dân ý lịch sử. Theo AFP, cuộc bầu cử tổng thống của Monténégro được tổ chức trong bối cảnh khu vực Balkan căng thẳng sau khi Kosovo đơn phương tuyên bố độc lập với Serbia hồi tháng 2 vừa qua.

Người “tạo dựng ngai vàng”

Kết quả bầu cử trên không nằm ngoài dự báo của giới phân tích. Bởi lẽ uy tín của đảng DPS tại Monténégro và nhất là của người lãnh đạo Milo Djukanovic đang ở đỉnh cao nhất. Xã luận tờ New York Time khẳng định: “Chiến thắng của Tổng thống Vujanovic có sự hậu thuẫn rất nhiều của đảng DPS và nhất là ông Djukanovic”.

Ngay những ngày đầu sự nghiệp chính trị ông Milo Djukanovic, 48 tuổi, đã được mệnh danh là Britva (có nghĩa là sắc như lưỡi dao) bởi lẽ chính ông là người lèo lái con thuyền DPS thoát khỏi cuộc khủng hoảng chính trị, xã hội vùng Balkan trong suốt 2 thập niên gần đây mặc dù đôi khi người ta chỉ trích việc ông điều hành đất nước giống như điều hành một doanh nghiệp hay một gia đình. Song ai cũng phải thừa nhận Monténégro dưới sự điều hành của ông Milo Djukanovic đã trở thành một “doanh nghiệp” năng động và thân thiện.

Tháng 9/2006, mặc dù đảng DPS chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội, nhưng ông Milo Djukanovic lại không muốn dành hết thời gian cho những công việc đất nước mà muốn tập trung vào làm ăn kinh tế gia đình.

Có tin cho rằng ông Djukanovic đã thành lập một trường đại học tư nhân về thương mại, trở thành cổ đông của một ngân hàng, phát triển một công ty đầu tư bất động sản và du lịch. Tất cả các công ty này hiện đã được ông nhượng quyền điều hành sau khi ông bất ngờ chấp nhận đề nghị quay trở lại làm Thủ tướng Monténégro vào ngày 20/2 vừa qua.

Nhật báo Monitor của Monténégro đã chào mừng sự trở lại của ông Milo Djukanovic bằng dòng tít lớn: “Milo trở lại ngai vàng”. Đây là lần thứ 5 đảm nhiệm cương vị Thủ tướng Chính phủ trong suốt sự nghiệp chính trị của ông Djukanovic.

Phát biểu về sự trở lại này ông Milo Djukanovic cho biết: “Không ai nhiệt tình đảm nhận chức vụ này nên tôi phải chấp nhận...”. Thực tế thì ông đã thay thế cho Zeljko Sturanovic, bị buộc từ chức vì mắc bệnh nặng. Mặc dù không còn giữ chức vụ thủ tướng trong hơn một năm rưỡi trước đó, nhưng ông Djukanovic vẫn đảm nhiệm trọng trách chính trong DPS - đảng phái chính trị lớn nhất Monténégro nắm giữ đòn bẩy quyền lực tại đất nước nhỏ bé này.

Có thể nói Monténégro không thể thiếu ông Djukanovic. Chính ông là người đã đưa Monténégro thoát khỏi các cuộc chiến từ năm 1991 đến năm 1999, vốn làm kiệt quệ nhiều quốc gia trong Liên bang Nam Tư cũ  (Slovénia, Croatia, Bosnia-Herzégovina), sau đó là Kosovo. Khả năng nhạy cảm về chính trị và khả năng thích nghi thời cuộc đã giúp ông Djukanovic trở thành thủ tướng Monténégro từ năm 1991, và hầu như liên tục.

Cuộc bầu cử ngày 6/4 vừa qua đã không làm thay đổi cục diện chính trị gì tại Monténégro. Ứng cử viên DPS đã được tái cử. Djukanovic còn được Bruxelles và Washington đánh giá là một nhân vật không thể thiếu trong việc bình ổn khu vực Balkan sau khi Kosovo tuyên bố độc lập.

Là người đứng đầu một quốc gia đa sắc tộc, ông Milo Djukanovic rất có tiếng nói với các nước trong khu vực. Ngày 29/3 vừa qua, ông đã xuất hiện trước các thẩm phán Italia để đặt dấu chấm hết cho một vụ án quy kết ông tội hợp tác với mafia và rửa tiền từ hoạt động buôn bán thuốc lá lậu năm 2002.

Năm 2007, Ngân hàng Thế giới đã rất ca ngợi thành tựu phát triển của Monténégro (6%). Nhưng tổ chức này không quên lưu ý nạn tham nhũng tại đất nước này. Mới đây, ông Milo Djukanovic hứa sẽ làm một cuộc đại phẫu thuật để cắt bỏ khối ung nhọt tham nhũng của đất nước. Đây là một điều bắt buộc nếu Monténégro muốn gia nhập Liên minh châu Âu. Và nếu Monténégro được EU chấp thuận thì công đầu cũng sẽ thuộc về ông Djukanovic. Chẳng thế mà báo chí Monténégro nói ông Djukanovic là người “tạo dựng ngai vàng” không hề sai chút nào