Nga: Ẩn số trong vụ sát hại lãnh đạo phe đối lập Boris Nemtsov

Thứ Sáu, 06/03/2015, 16:35
Lãnh đạo phe đối lập và cựu Phó Thủ tướng Nga Boris Nemtsov bị bắn chết giữa trung tâm Moskva hôm 27/2 vừa qua, chỉ vài giờ sau khi kêu gọi tiến hành một cuộc tuần hành ngày 1/3 tại Moskva chống cuộc chiến ở Ukraine. Cái chết bất ngờ của Nemtsov làm dấy lên mối nghi ngờ từ một số nhân vật đối lập cho rằng, đây là vụ giết người có mục đích.

Giữ chức Phó Thủ tướng dưới thời Tổng thống Boris Yeltsin vào cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, Nemtsov nổi tiếng là một trong những chính khách thường mạnh mẽ chỉ trích chính quyền đương nhiệm. Từ năm 2012, ông là đồng Chủ tịch đảng Cộng hòa Nga - đảng Tự do Nhân dân (RPR-PARNAS) và là một trong những lãnh đạo phong trào tự do Solidarnost - đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ đường lối của Điện Kremlin trong cuộc khủng hoảng ở Ukraine.

Khi đang đi bộ cùng với một phụ nữ trên cây cầu gần Điện Kremlin, Nemtsov bị một số kẻ ngồi trong chiếc ôtô màu trắng chạy ngang qua bắn đến 4 phát đạn. Người phụ nữ - được nhận diện là người mẫu 23 tuổi tên là Anna Duritskaya - không bị thương tích gì, sau đó được cảnh sát thẩm vấn. Hiện trường án mạng là khu vực trung tâm thành phố Moskva đông người qua lại.

Boris Nemtsov.

Sau vụ án mạng, Tổng thống Putin nhanh chóng gửi lời chia buồn tới gia đình nạn nhân đồng thời lên án vụ giết người. Ông Putin cũng ra lệnh cho 3 cơ quan hành pháp Nga cùng thành lập một đơn vị đặc nhiệm điều tra án mạng. Theo Dmitry Peskov, người phát ngôn của Tổng thống, ông Putin nghi ngờ đây là hợp đồng giết người nhằm mục đích gây bất ổn chính trị cho nước Nga.

Boris Nemtsov, 55 tuổi, từng bị bắt giữ vài lần trong quá khứ do có tiếng nói chống chính quyền Putin. Những vụ bắt giữ gần đây nhất là vào năm 2011 khi Nemtsov phản đối kết quả bầu cử Nghị viện và vào năm 2012 khi ông và hàng ngàn người khác phản đối Tổng thống Nga. Nemtsov cũng chỉ trích Thế vận hội Mùa Đông năm 2014 tổ chức ở thành phố Sochi.

Boris Nemtsov (trái) và Tổng thống Putin.

Tháng 11/1991, Boris Nemtsov trở thành Thống đốc khu vực Nizhny Novgorod miền Trung nước Nga và tiếp tục tái đắc cử vị trí này trong cuộc bỏ phiếu tháng 12/1995. Trong thời gian nắm giữ chức vụ, Nemtsov thực thi chương trình cải cách thị trường tự do mang về danh tiếng "Viện thí nghiệm cải cách" cho Nizhny Novgorod. Chương trình cải cách của Nemtsov không chỉ mang lại sự tăng trưởng kinh tế cho vùng Nizhny Novgorod mà còn giúp Nemtsov nhận được sự tán dương từ cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, nhân vật từng viếng thăm Nizhny Novgorod năm 1993.

Tháng 3/1997, Nemtsov trở thành Phó thủ tướng thứ nhất Liên bang Nga chịu trách nhiệm đặc biệt trong chương trình cải cách khu vực năng lượng. Khoảng thời gian này, Boris Nemtsov bắt đầu nổi tiếng và nhanh chóng trở thành ứng cử viên hàng đầu cho chiếc ghế tổng thống Nga năm 2000. Giữa năm 2000 và 2003, Nemtsov gặp khó khăn trong sự nghiệp chính trị khi kịch liệt chống đối các chính sách của Tổng thống Putin, cho rằng dân chủ và tự do ở Nga bị vi phạm.

Tháng 2/2004, Boris Nemtsov được bổ nhiệm làm Giám đốc Ngân hàng Neftyanoi và Chủ tịch Neftyanoi Concern, công ty mẹ của ngân hàng. Tuy nhiên, vào tháng 12/2005, các công tố viên thông báo: Ngân hàng này đang là đối tượng của cuộc điều tra liên quan đến rửa tiền và lừa đảo dẫn đến việc Nemtsov phải rời khỏi hai vị trí lãnh đạo. Nemtsov cho rằng, ngân hàng ông trở thành mục tiêu bởi vì tình bạn và sự ủng hộ của ông đối với cựu Thủ tướng Mikhail Kasyanov, nhân vật có ý định tranh cử tổng thống Nga năm 2008.

Boris Nemtsov bị cảnh sát bắt giữ trong một cuộc biểu tình ở thành phố St. Petersburg, tháng 11/2007.

Sau khi rời khỏi Quốc hội Nga năm 2003, Boris Nemtsov bắt đầu giúp thành lập một số đảng phái chính trị đối lập. Boris Nemtsov sinh ngày 9/10/1959 ở thành phố Sochi và mẹ ông là người Do Thái. Trong cuốn tự truyện của mình, Nemtsov cho biết bà nội của ông theo Giáo hội Chính thống Nga. Từ những năm 1975-1981, Nemtsov theo học ngành vật lý tại Đại học Quốc gia Gorky và giành được học vị tiến sĩ Vật lý và Toán học năm 1985.

Sau đó, Nemtsov làm công việc nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Vật lý-Radio Gorky. Ông  là tác giả của hơn 60 ấn phẩm khoa học liên quan đến vật lý lượng tử, nhiệt động lực học và âm học. Ông cũng là tác giả của nhiều sáng chế khoa học, bao gồm  laser âm học và thiết kế mới cho ăngten dùng cho các dụng cụ không gian.

Cây cầu gần điện Kremlin, nơi ông Nemtsov bị bắn chết.

Vadim Prokhorov, luật sư đại diện cho Boris Nemtsov, tuyên bố với giới truyền thông Nga rằng, thân chủ của ông từng bị đe dọa trên mạng xã hội vài tuần trước khi bị sát hại. Về phần mình, Tổng thống Mỹ Barack Obama kêu gọi chính quyền Nga "tiến hành một cuộc điều tra nhanh chóng, công bằng và minh bạch".

Tổng thư ký Hội đồng châu Âu Thorbjorn Jagland chỉ trích vụ giết người và nhấn mạnh trên Twitter rằng "những kẻ giết người phải bị đưa ra công lý". Cựu trùm dầu mỏ Nga Mikhail Khodorkovsky và cựu vô địch cờ vua thế giới Garry Kasparov cũng chia buồn với gia đình Nemtsov.

Về phần mình, Tổng thống Nga Putin đang chỉ đạo các cơ quan liên quan của Nga tích cực điều tra làm rõ về cái chết của ông Boris Nemtsov.

Diên San (tổng hợp)
.
.