Những ứng viên sáng giá cho chức Tổng Thư ký LHQ

Theo Hiến chương thành lập LHQ, thì ứng viên chức TTK trước hết phải được chính phủ nước sở tại mà người đó mang quốc tịch đề cử, thứ đến phải do 15 quốc gia thành viên Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ bầu chọn thông qua hình thức bỏ phiếu kín; đồng thời phải không có phiếu chống từ ít nhất một ủy viên thường trực là Mỹ, Nga, Anh, Pháp và Trung Quốc.

Vẫn theo Hiến chương LHQ cả 5 nước thành viên thường trực HĐBA đều có đặc quyền phủ quyết các quyết nghị của LHQ, do vậy các quốc gia này không có quyền giới thiệu ứng viên cho chức danh TTK. Một điều quan trọng nữa, là theo thông lệ chức vụ TTK LHQ được luân phiên thay đổi tương ứng với các khu vực khác nhau trên thế giới.

Trong lịch sử gần 7 thập niên tồn tại, LHQ đã trải qua 8 đời TTK, lần lượt là các đại diện của châu Á, châu Phi, Mỹ Latinh và vùng Caribê, châu Âu và châu Đại Dương. Riêng với địa bàn châu Âu từ trước đến giờ chưa có đại diện của vùng Đông Âu đảm nhiệm chức vụ TTK, do vậy khu vực này có nhiều khả năng trở thành quê hương của vị TTK thứ 9 của LHQ.

Bà I. Bokova nhận quyết định bổ nhiệm chức Tổng Giám đốc UNESCO lần thứ 2 từ TTK Ban Ki-moon (ảnh trái); Trưởng phái đoàn UNAMA J. Kubis tại Afghanistan (ảnh giữa) và Cựu Tổng thống Slovenia D. Turk.

Chính phủ Cộng hòa Bulgaria do Thủ tướng Plamen Oresharski đứng đầu, vừa gửi văn bản đề cử đến HĐBA LHQ,  chính thức giới thiệu bà Irina Bokova, 62 tuổi làm ứng cử nhiệm kỳ tới. Bà I. Bokova là một gương mặt quen thuộc đối với các nước thành viên HĐBA, đã đảm nhiệm chức vụ Tổng giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của LHQ từ tháng 9/2009, rồi tái đắc cử chức danh này vào đầu tháng 10/2013.

Kế đến là ứng viên Jan Kubis, 62 tuổi, nhà ngoại giao kỳ cựu người Cộng hòa Slovakia. Từ cuối tháng 11/2011 đến nay ông J. Kubis là Đại diện đặc biệt của TTK Ban Ki-moon, kiêm nhiệm chức Trưởng phái đoàn hỗ trợ của LHQ tại Afghanistan (UNAMA), một trong những "điểm nóng" thường trực trên thế giới.

Trước đó từ năm 2009-2011 ông J. Kubis là Thư ký điều hành của Ủy ban Kinh tế châu Âu trực thuộc LHQ. Trong giai đoạn từ năm 1999-2005 J. Kubis là Tổng thư ký Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE). Còn từ năm 2006-2009, ông J. Kubis là Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Slovakia.

Một ứng viên "nặng ký" khác cũng từ vùng Đông Âu là luật sư Danilo Turk 62 tuổi, cựu Tổng thống Cộng hòa Slovenia. Ông từng là Đại sứ Slovenia tại LHQ, ông cũng đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch luân phiên của HĐBA LHQ. Từ năm 2000-2005 D. Turk được TTK Kofi Annan bổ nhiệm làm Trợ lý TTK về các vấn đề chính trị quốc tế.

Xem ra cả 3 nhân vật nêu trên đều thuộc dạng "kẻ 8 lạng người nửa cân", từng đảm nhiệm những vị trí trọng yếu trên trường quốc tế nên có thể đảm nhiệm trọng trách là tân TTK LHQ