Phiên điều trần về mafia trong dinh thự của Tổng thống Italia

Ông có được thông báo về những vụ việc mà cố vấn pháp luật Loris d'Ambrosio của ông (đã chết cách đây 2 năm) dường như biết rõ không? Đó là một số câu hỏi đã được đặt ra với Tổng thống trong buổi điều trần dài 3 giờ trước Tòa thượng thẩm Palermo vào ngày 28/10 vừa qua.

Buổi điều trần đặc biệt về mọi điểm: Lần đầu tiên trong lịch sử Italia, một buổi điều trần đã diễn ra bên trong cung Quirinal, dinh thự của Tổng thống. Và lần đầu tiên một vị nguyên thủ quốc gia được nghe điều trần với tư cách nhân chứng.

Đây là phiên điều trần kín, nhưng cũng có mặt 40 nhân vật ngoài các quan tòa, bồi thẩm đoàn, luật sư và những nhân viên của văn phòng Tổng thống và tòa án không được mang theo điện thoại di động. Phóng viên không được tham dự, cấm mang theo máy ảnh, máy ghi âm, camea và điện thoại di động. Sau buổi điều trần không có thông báo nào cả. Tuy nhiên, sau này tòa án sẽ công bố biên bản.

Khi ra khỏi phòng họp, các luật sư cho biết, Tổng thống "đã trả lời mọi chất vấn một cách thẳng thắn và khẳng định rằng, ông không hề biết về thỏa thuận giữa chính phủ với tổ chức Cosa Nostra".

Tháng trước Tổng thống Napolitano đã viết một bức thư gửi Tòa thượng thẩm cho biết, ông không thể trả lời một số câu hỏi. Các quan tòa muốn nghe điều đó từ chính miệng của ông. Toto Riina và Leoluca Bagarella, 2 kẻ chịu trách nhiệm về hàng trăm vụ ám sát và bị giam cách ly từ 20 năm qua, đã thỉnh cầu được tham dự buổi điều trần vì cho rằng có liên quan đến các vụ việc được nêu. Nhưng tòa án đã bác bỏ yêu cầu với lý do an ninh nhưng cho phép các luật sư của họ được quyền đặt câu hỏi.

Buổi điều trần này gợi nhắc đến quá khứ tội ác từ những tháng năm đen tối của nạn khủng bố mafia. Năm 1989, Cosa Nostra quyết định tung ra chiến dịch gieo kinh hoàng để áp đặt sự hiện diện của chúng trên chính trường. Vào tháng 3-1989, dân biểu châu Âu Salvo Lima, người thân cận với cựu Thủ tướng Giulio Andreotti, bị ám sát. Kế đó 2 thẩm phán chống mafia Giovanni Falcone và Paolo Borsellino bị ám sát bằng bom.

Những quả bom nổ vào tháng 5 tại Florence, tháng 7 tại Milan và Roma đã làm chết 10 người. Trong sự xúc động, Quốc hội Italia đã đề ra một quy định cách ly hoàn toàn những tên trùm mafia. Ngày 15/1/1993, một tên mafia cải tà quy chính đã chỉ điểm Toto Riina và hắn bị bắt tại Palermo trong một chiến dịch của cảnh sát đặc nhiệm.

Qua trung gian cựu Thị trưởng Palermo Vito Ciancimino và con trai ông ta (mà sau này bị kết án vì có dính líu đến Cosa Nostra), Toto Riina đã đưa ra các yêu cầu nhằm giảm bớt nạn hoành hành của mafia. Trong một tài liệu, hắn nói đến việc bãi bỏ những đạo luật đặc biệt, chấm dứt chế độ cải huấn cứng rắn đối với các tên trùm, cho quản thúc tại gia nếu các “bố già” trên 70 tuổi… Tất cả có 12 điều kiện mà hắn đòi hỏi, và tất cả đều không thể chấp nhận được.

Thế nhưng chúng sẽ gây ảnh hưởng đến một số quan chức chính phủ, những cán bộ cao cấp của cơ quan an ninh, chính trị gia và một vài bộ trưởng. Mùa thu 1993, Bộ trưởng Tư pháp Giovanni Conso bãi bỏ 300 sắc lệnh đặc biệt cho các tên trùm. Viện Công tố Palermo đã điều tra trong nhiều năm về các thỏa thuận bí mật này.

Đến tháng 6/2012, khoảng 2 tháng trước khi chết, Loris d'Ambrosio đệ đơn từ chức cố vấn pháp luật của Tổng thống, ghi rõ rằng khi còn là cao ủy chống mafia trong chính phủ từ năm 1989 - 1993, ông cảm thấy mình là "một viên chức hữu dụng để làm vật đỡ cho những thỏa thuận khó nói".

Buổi điều trần ngày 28/10 sẽ soi sáng về các thỏa thuận đó? Các tư liệu của cơ quan an ninh được tiết lộ sẽ chứa đựng những hồ sơ gì ? Một nhà bình luận đã nói rằng "các câu hỏi đặt ra với Tổng thống Napolitano có thể có giá trị hơn là những câu trả lời"