Thách thức lớn trong cuộc chạy đua vào ghế Thủ tướng Anh
Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove đứng thứ ba với 48 phiếu. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Liam Fox giành được ít phiếu nhất với 16 phiếu ủng hộ và bị loại khỏi cuộc đua. Bộ trưởng Việc làm và Hưu trí Stephen Crabb, người đứng thứ tư với 34 phiếu, tuyên bố sẽ rút lui và giành “sự ủng hộ hoàn toàn” cho bà May.
Mặc dù còn nhiều yếu tố quyết định, song khả năng nước Anh sẽ có nữ Thủ tướng thứ hai sau bà Margaret Thatcher là rất cao.
Cuộc cạnh tranh gay cấn
Bước cuối cùng trong tiến trình lựa chọn người đứng đầu Nội các Anh cuối cùng sẽ được quyết định bởi các đảng viên đảng Bảo thủ vào tháng 9/2016, và từ giờ cho tới lúc đó, danh sách ứng cử viên sẽ rút gọn dần chỉ còn 2 người.
Trong bối cảnh tư tưởng hoài nghi hội nhập châu Âu lan rộng tới tận mọi thành phần trong đảng Bảo thủ, cuộc cạnh tranh giành một suất tranh cử cuối cùng giữa bà Leadsom, 53 tuổi và ông Gove, 48 tuổi, nhiều khả năng sẽ rất gay cấn. Cả hai nhân vật này đều là những người đi đầu trong chiến dịch vận động Anh “rời khỏi EU” (gọi là Brexit), trong khi bà May ủng hộ việc ở lại liên minh 28 thành viên này.
Dư luận đánh giá hai ứng cử viên nổi bật nhất hiện nay là bà Theresa May và ông Michael Gove, người vừa tuần trước đã khiến các thành viên đảng Bảo thủ cùng giới bình luận không khỏi bất ngờ khi đột ngột rút lại sự ủng hộ dành cho cựu Thị trưởng London Boris Johnson, đồng thời tuyên bố chính thức gia nhập cuộc chạy đua giành ghế lãnh đạo. Trong khi đó, bà Leadsom mới chính thức bước chân vào Quốc hội cách đây 6 năm sau một thời gian dài làm trong ngành tài chính. Bà cũng chưa từng làm việc trong nội các Anh.
Cả ông Gove và bà Leadsom đều nhấn mạnh rằng Thủ tướng tiếp theo của Anh phải là một trong những người ủng hộ Brexit - bên chiến thắng (51,9%) trong cuộc trưng cầu ý dân ngày 23/6 vừa qua.
Trong khi đó, bà Therea May, 59 tuổi, tuyên bố rằng: “Trước mắt chúng ta là một nhiệm vụ lớn lao: đó là đoàn kết đảng và cả nước, đàm phán một thỏa thuận có lợi nhất khi chúng ta rời khỏi EU và biến nước Anh thành quốc gia vì tất cả mọi người dân. Tôi là ứng cử viên duy nhất có khả năng thực hiện cả ba điều này khi trở thành Thủ tướng và đêm nay (5/7), rõ ràng tôi là người duy nhất huy động được sự ủng hộ của toàn đảng Bảo thủ”.
Đánh giá về các ứng cử viên trên, giới phân tích cho rằng nếu ông Gove trở thành Thủ tướng, “Anh sẽ có chiến tranh với ít nhất ba nước cùng một lúc”. Trong khi bà May được mô tả là “người phụ nữ khó tính” dù chưa thể bằng bà Thatcher. Bà May được cho là người khá “tốt” nhưng thiếu kinh nghiệm về đối ngoại.
Còn bà Leadsom mặc dù được coi là có kinh nghiệm, song bà quá chủ quan khi cho rằng nước Anh có thể sẽ có một nền kinh tế thịnh vượng trong tương lai khi đứng ngoài thị trường chung (EU).
“Bà đầm thép” thứ hai của nước Anh?
Ngay sau cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 5 năm ngoái với chiến thắng bất ngờ của đảng Bảo thủ, bà May đã được xem như một trong những ứng cử viên có khả năng sẽ thay thế Thủ tướng Cameron vào nửa cuối nhiệm kỳ. Tuy vậy, cuộc trưng cầu ý dân lịch sử hôm 23/6 vừa qua - trong đó việc có tới 51,9% người dân Anh chọn rời khỏi EU khiến Thủ tướng Camero quyết định từ chức - đã khiến viễn cảnh này đến sớm hơn.
Tiếp đó, việc Bộ trưởng Tài chính George Osborne và bất ngờ hơn cả là cựu Thị trưởng London Boris Johnson đều không tham gia tranh cử đã mở rộng thêm cánh cửa cơ hội của bà Theresa May.
 |
| Theresa May liệu có trở thành “bà đầm thép” thứ 2 của nước Anh? |
Là người lãnh đạo lâu năm của một trong những bộ quan trọng nhất phụ trách vấn đề biên giới và an ninh quốc gia, bà Theresa May có nhiều kinh nghiệm hơn tất cả những ứng viên còn lại. Trong bối cảnh chính trường Anh đang lâm vào khủng hoảng cùng với những chia rẽ xã hội sâu sắc “hậu” trưng cầu ý dân, có thể nói bà Theresa May đã thực hiện chiến lược tranh cử khôn ngoan khi nhấn mạnh mục tiêu đoàn kết nội bộ đảng, đoàn kết đất nước để đương đầu với những thách thức trước mắt.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn, bà từng nói rằng: "Tôi nghĩ điều tối quan trọng của đảng lúc này là đoàn kết ... Chúng ta không phải là người rời đi hay người ở lại, chúng ta là những thành viên đảng Bảo thủ trong chính phủ với công việc phải làm".
Bà cũng bày tỏ ý định sẽ tìm đến các nhân vật cấp cao như ông Boris Johnson, thậm chí cả đối thủ Michael Gove, khi xây dựng một nội các đoàn kết nếu thắng cử.
Kinh nghiệm nhiều năm đứng đầu Bộ Nội vụ cũng là lợi thế để bà Theresa May tạo lòng tin với các nghị sĩ về khả năng đối phó với các thách thức an ninh quốc gia. Bà Theresa May tuyên bố sẽ bảo vệ nước Anh an toàn trước mối đe dọa của tổ chức khủng bố "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng. Bà cũng khẩn thiết đề nghị nâng cấp hệ thống tàu ngầm mang tên lửa hạt nhân Trident của Anh càng sớm càng tốt để đối phó với những hiểm họa ngày càng gia tăng.
Với việc Anh chọn rời khỏi EU và Thủ tướng mới sẽ là người đảm nhận trọng trách khởi động tiến trình đàm phán chưa từng có tiền lệ để giải quyết vụ chia ly này cũng như xây dựng mối quan hệ mới với liên minh mà Anh từng có hơn 40 năm gắn bó, dư luận hiện rất quan tâm đến đường hướng của các ứng cử viên thủ tướng liên quan vấn đề Brexit.
Bà Theresa May khẳng định sẽ bảo vệ các lợi ích của Anh trong các cuộc đàm phán với EU. Bà đã phản bác quan điểm của các đối tác châu Âu cho rằng các cuộc thương lượng sẽ không thể diễn ra trước khi Thủ tướng Anh "kích hoạt" Điều khoản 50 của Hiệp ước Lisbon - cơ chế chính thức cho Brexit. Theo bà, các cuộc đàm phán sơ bộ trước khi thực sự đạt được một lập trường chính thức là "quy tắc chung" trong mọi cuộc thương lượng ở châu Âu và đây sẽ là một luận điểm để thảo luận khi Anh có Thủ tướng mới.
Quan điểm của bà Theresa May về tương lai các công dân EU đã và đang sinh sống tại Anh cũng khác với ứng cử viên nữ còn lại trong cuộc đua, khi bà cho rằng cần có sự cân bằng giữa việc đảm bảo vị thế của các công dân EU tại Anh với vị thế của các công dân Anh đang sinh sống tại các nước EU khác.
Sau vòng bỏ phiếu đầu tiên với số phiếu ủng hộ áp đảo, bà Theresa May gần như chắc chắn sẽ là một trong 2 ứng cử viên cuối cùng lọt vào vòng bỏ phiếu của các thành viên đảng Bảo thủ trên toàn nước Anh để chọn nhà lãnh đạo mới cho đảng và cũng là người đảm nhiệm chức Thủ tướng.
Giới phân tích cho rằng dù ai trở thành chủ nhân căn nhà số 10 phố Downing thì nhiệm vụ của nhân vật này cũng sẽ là ổn định nền kinh tế và thống nhất một chính đảng vốn bị chia rẽ sâu sắc bởi cuộc trưng cầu ý dân. Người thắng cuộc cũng cần phải quyết định khi nào sẽ khởi động quy trình “ly hôn” với EU và cách đàm phán để vừa đưa nước Anh tách khỏi EU sau 43 năm là thành viên vừa giữ được các điều khoản có lợi cho thương mại.
