Drone thành công cụ của tội phạm?
Đây chỉ là minh họa mới nhất về một khuynh hướng hiện đang lây lan trên toàn cầu trong những năm gần đây, bao gồm cả các tác nhân phi nhà nước như bọn khủng bố và cả giới tội phạm, trong đó nhấn mạnh những mối đe dọa tiềm tàng mà các hệ thống drone bán sẵn trên thị trường đặt ra mối thách thức cả trong và ngoài chiến trường.
Thanh toán bằng “bom bay”
Ngày 25 tháng 7 năm 2020, một lực lượng dân quân tự vệ tại thành phố Tepalcatepec, bang Michoacan (phía Tây Nam quốc gia Mexico) báo cáo rằng đã tịch thu 2 tá drone 4 cánh quạt lèn chặt chất nổ giấu bên trong một chiếc xe hơi (chúng thuộc về một toán Sicarios (“sát thủ” băng đảng) và bị bỏ rơi, có vẻ như kế hoạch ám sát bị thất bại hoặc bị hủy bỏ vào phút chót.
 |
| Một trong những thiết bị drone trang bị vũ khí bị phát hiện ở Tepalcatepec. Ảnh nguồn: Video Capture via Mexico news daily. |
Những quả bom được gắn trên drone bao gồm những cái thùng dạng bể chứa gồm thuốc nổ dẻo C4 cùng các ổ bi hoạt động như những mảnh đạn.
Loại phương tiện cùng vật liệu nổ dạng này được quy là thuộc về Cártel de Jalisco Nueva Generación (CJNG, Băng tân thế hệ Jalisco) có “sào huyệt” nằm ở bang Jalisco (láng giềng của bang Michoacan) nhưng thao túng một lãnh thổ rộng lớn hơn, bao gồm những khu vực nằm ở duyên hải Tây Nam Thái Bình Dương của Mexico và dọc theo Vịnh Mexico ở phía đối diện đất nước này.
Nổi lên lần đầu tiên vào năm 2009, CJNG được xem là một nhánh hậu sinh của băng Milenio và cũng như kể từ đó băng này đã tiến hành nhiều chiến dịch bạo lực chống lại các băng ma túy “số má” khác của Mexico cũng như các tổ chức phòng vệ dân sự và giới chức nước này, nó ngày một tăng trưởng về kích thước và quy mô hoạt động.
Tháng 7 năm 2020, giới chức Mỹ ước tính rằng CJNG phải chịu trách nhiệm chính cho sự dịch chuyển xấp xỉ 1/3 tổng số các loại ma túy từ ngả Mexico tuồn sang Mỹ. Băng đảng tội phạm này cũng không ngừng mở rộng vòi bạch tuộc tinh vi sang các thị trường Âu, Á.
Cũng trong tháng 7 năm 2020, CJNG cũng công bố một đoạn video gây choáng về một đoàn xe tải được sơn phủ ngụy trang, xe đưa đón, xe thể thao đa dụng (SUV) cùng một số trang bị vũ khí và áo giáp bổ trợ, hay cả việc đám lâu la được trang bị hạng nặng với các thiết bị chiến thuật mà nhìn vào cứ tưởng là một đơn vị quân đội hơn là một băng tội phạm.
Trong suốt đoạn video, đám lâu la liên tục hô vang tên “đại ca” Nemesio "El Mencho" Oseguera Cervantes, với sự thể hiện rõ chúng là một “lực lượng đặc biệt” nằm ngay trong cấu trúc các lực lượng của băng CJNG. Đoạn video được tung ra ngay sau khi một nỗ lực ám sát bất thành của CJNG nhằm chống lại cảnh sát trưởng thủ đô Mexico, Omar Garcia Harfuch, vào tháng 6 năm 2020.
Trong vụ đấu súng ác liệt, 2 vệ sĩ đã chết, bản thân ông Harfuch bị thương nặng. CJNG cũng dùng “tiền bẩn” để hiện đại hóa các khả năng bay tiên tiến. Có các báo cáo được công bố vào tháng 4 năm 2020 rằng CJNG đã thả nhiều thiết bị nổ được cải tiến từ trong các loại drone để thực hiện những vụ tấn công các thành viên của lực lượng dân quân tự vệ Tepalcatepec.
Nhưng sau đó, băng CJNG đã từ bỏ chiến thuật này khi chính phủ Mexico thực hiện nghiêm ngặt cơ chế giám sát trên không trong vùng, và CJNG liền chuyển sang dùng các loại drone siêu nhỏ.
Cũng trong tháng 4 năm 2020, những chiếc drone 4 cánh quạt chở theo chất nổ được cho là thuộc về băng CJNG đã được tìm thấy tại thành phố Puebla (bang cùng tên, nằm ở Đông Nam thủ đô Mexico). Giới chức Mexico tin rằng những thiết bị bay này đã được lên kế hoạch sẵn cho các vụ tấn công băng Santa Rosa de Lima (bang Guanajuato, Tây Bắc Mexico).
Cảnh báo tội phạm quốc tế dùng drone
Không hề ngạc nhiên khi CJNG cũng như các băng khác đã chuyển hướng sang dùng các hệ thống không người lái như là một dạng phương tiện để thực hiện các chiến dịch tàn bạo trên khắp đất nước Mexico.
Các băng đảng Mexico đã thật sự dùng phương tiện drone để chở ma túy vượt qua các bức tường biên giới cũng như tiến hành trinh sát. Kể từ năm 2017, đã có nhiều báo cáo bất định về cách mà các băng đảng dùng drone trang bị chất nổ nhằm thực hiện các hoạt động tội phạm khác nhau.
Chính cơ chế thả nổi khi mua các loại drone đã tạo sức hấp dẫn cho các nhân tố phi nhà nước. Năm 2018, một tổ chức chống đối nhà độc tài Venezuela, Tổng thống Nicolas Maduro, đã ra nỗ lực ám sát ông tại một cuộc biểu tình công khai bằng cách sử dụng drone đa động cơ thương mại. Sự việc xảy ra nhiều năm sau khi tổ chức khủng bố ISIS mang khái niệm drone để áp dụng vào chiến trường thật sự ở Iraq.
Một số drone cỡ nhỏ đã trang bị các loại đạn được cải tiến và được các tổ chức khủng bố và nhiều tổ chức vũ trang khác sử dụng ở Iraq và Syria kể từ đó. Tiền đồn của Nga tại căn cứ không quân Khmeimim (Syria) luôn là mục tiêu cho các vụ tấn công bằng drone kể từ năm 2018.
Tháng 7 năm 2020, giới chức ở thủ đô Baghdad (Iraq) đã thu hồi một thiết bị drone 4 cánh quạt chở theo bom trong tầng hầm của một khu dân cư nằm gần khu vực Vùng Xanh, nơi có hàng loạt tòa nhà chính phủ cùng các tòa đại sứ quán bao gồm cả đại sứ quán Mỹ. Các lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn thường sử dụng các khu vực cận kề dạng này để tấn công tên lửa vào phức hợp đại sứ quán Mỹ.
Liên quan đến việc dùng drone trong các vụ thanh trừng băng đảng, giới chức Nhật Bản từng có một cảnh báo hồi năm 2015 rằng các gia tộc Yakuza đã làm chính xác như cách mà CJNG ở Mexico đang làm.
