#nhuận bút

Trong buổi nói chuyện với các nhà báo tại Đại hội lần thứ II Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh chia sẻ: “Về nội dung viết, mà các cô, các chú gọi là “đề tài”, thì tất cả những bài Bác viết chỉ có một “đề tài” là: chống thực dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Duyên nợ của Bác đối với báo chí là như vậy đó”. 

Trên thế giới, nhà văn giàu có, thu nhập chủ yếu từ nhuận bút thì Stephen King ước tính giá trị tài sản ròng khoảng 500 triệu USD, còn 800 triệu USD thuộc về nhà văn James Patterson. Nhưng thu nhập từ nhuận bút khủng đứng đầu thuộc về nhà văn Joanne Rowling, chỉ 4 tập đầu của bộ truyện Harry Potter, bà đã hưởng nhuận bút 250 triệu USD...

Lão Triệu là một công nhân đã nghỉ hưu, thời còn trẻ thích viết lách và tham gia sáng tác văn học, lão đã gửi một số bài báo nhưng cuối cùng vẫn bặt vô âm tín. Sau khi nghỉ hưu có nhiều thời gian và học cách đánh máy tính lại nên cả ngày ngồi trước màn hình máy tính để thể hiện kỹ năng của mình và bắt đầu viết lách trên mạng.

"Giai đoạn cuối những năm 1960 cho đến khoảng đầu thập niên 80 của thế kỷ 20, đa số nhà văn Việt Nam có thể sống một cách đàng hoàng với nhuận bút. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, hầu hết các nhà văn đều phải có công việc tay trái, nếu như muốn theo đuổi nghiệp chữ nghĩa. Có thể nói, văn chương chỉ là một "cuộc chơi". 

Năm ấy tôi vừa 20 tuổi, không biết ma quỷ xui khiến thế nào mà tôi lại rất mê viết văn. Sau bao nhiêu lần gửi bản thảo đi đều bị gửi trả lại, tôi mới được đăng một truyện ngắn trên tạp chí Phương Đông. Khi nhận được 120 đồng tiền nhuận bút, tôi mừng quýnh lên, cầm tờ tạp chí chạy khắp thôn, gặp ai cũng đưa bài của tôi cho họ đọc.

Tôi nghĩ một người viết văn không hoàn toàn nghĩ tới nhuận bút khi sáng tác, nhưng rõ ràng thù lao cũng quan trọng với anh ta và câu chuyện nhuận bút thường ẩn sau nhiều điều lí thú trong làng văn, làng báo...

Lão Triệu là công nhân về hưu, khi còn trẻ lão cũng rất thích sáng tác văn học. Lão đã gửi bài viết của mình đi rất nhiều tờ báo và tạp chí nhưng chẳng thấy tin tức gì. Sau khi nghỉ hưu thời gian nhàn rỗi lão học đánh máy chữ trên vi tính và lại tiếp tục sự nghiệp viết văn.

Tiền đầu tư đã ít đi, thì chuyện các tác giả được nhận mức nhuận bút đúng như quy định e khó mà thành. Nhà nước đã ngày một quan tâm cụ thể, chi tiết đến đội ngũ sáng tạo nghệ thuật, vừa bỏ kinh phí thực hiện tác phẩm, rồi lại bỏ tiền vé cho người dân (các khu vực và đối tượng liên quan) đi thưởng thức nghệ thuật, dù vậy một bộ phim, vở diễn xứng đồng tiền bát gạo vẫn là chuyện chưa được người đời tâm phục khẩu phục.

Nghị định 21/2015/NĐ-CP quy định về nhuận bút, thù lao đối với tác phẩm điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh, sân khấu và các loại hình nghệ thuật biểu diễn khác được Chính phủ ban hành và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 15/4/2015.

Đối với tác phẩm có giá thành 9-10 tỷ đồng thì mức nhuận bút không quá 4,7-4,5% giá thành tác phẩm.